Σούπερ Τροφή» για τις Μέλισσες: «Δίνουμε στις Μέλισσες Ό,τι Χρειάζονται» – Επιστήμονες Ανακαλύπτουν Λύση για την Επιβίωσή τους
Οι μέλισσες, οι ακούραστοι επικονιαστές που στηρίζουν την παγκόσμια γεωργία, αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανή κρίση. Κλιματική αλλαγή, απώλεια βιοτόπων και έλλειψη θρεπτικών συστατικών απειλούν την επιβίωσή τους. Όμως, μια νέα επιστημονική ανακάλυψη φέρνει ελπίδα: ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δημιούργησαν μια «σούπερ τροφή» για τις μέλισσες, που αύξησε την αναπαραγωγή των αποικιών τους έως και 15 φορές! Όπως δηλώνει η επικεφαλής της έρευνας, Καθηγήτρια Τζέραλντιν Ράιτ, «Δίνουμε στις μέλισσες ό,τι χρειάζονται για να επιβιώσουν, ακόμα και όταν η φύση δεν μπορεί» («This technological breakthrough provides all the nutrients bees need to survive»). Αυτή η καινοτομία θα μπορούσε να αλλάξει το μέλλον των μελισσών και της παγκόσμιας διατροφικής ασφάλειας.
Μια Διατροφική Επανάσταση για τις Μέλισσες
Οι μέλισσες εξαρτώνται από τη γύρη των λουλουδιών, η οποία περιέχει κρίσιμα θρεπτικά συστατικά, όπως τα στερόλια – λιπίδια απαραίτητα για την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή τους. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή και η εντατική γεωργία έχουν μειώσει την ποικιλία των λουλουδιών, αφήνοντας τις μέλισσες χωρίς επαρκή τροφή. Οι παραδοσιακές τεχνητές τροφές που χρησιμοποιούν οι μελισσοκόμοι, συνήθως μείγματα από αλεύρι πρωτεΐνης, ζάχαρη και νερό, δεν περιέχουν αυτά τα στερόλια, με αποτέλεσμα οι αποικίες να υποφέρουν από διατροφικές ελλείψεις.
Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σε συνεργασία με το Royal Botanic Gardens Kew, το Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δανίας, ανέπτυξε μια πρωτοποριακή τροφή με βάση τη μαγιά Yarrowia lipolytica. Χρησιμοποιώντας γενετική μηχανική, οι ερευνητές κατάφεραν να ενσωματώσουν στη μαγιά έξι βασικά στερόλια που βρίσκονται στη φυσική γύρη, όπως το 24-μεθυλενoχοληστερόλη και το ισοφουκοστερόλη. Όπως εξηγεί η Δρ Έλινορ Μουρ, «Είναι σαν να δίνουμε στις μέλισσες ένα πλήρες, ισορροπημένο γεύμα αντί για μια δίαιτα που της λείπουν βασικά συστατικά».
Εντυπωσιακά Αποτελέσματα
Σε πειράματα που διήρκεσαν τρεις μήνες, οι αποικίες μελισσών που τράφηκαν με τη νέα τροφή παρήγαγαν έως και 15 φορές περισσότερες προνύμφες που έφτασαν στο στάδιο της κύησης, σε σύγκριση με αποικίες που λάμβαναν συμβατικές τροφές. Επιπλέον, οι αποικίες αυτές συνέχισαν να εκτρέφουν νέες μέλισσες για μεγαλύτερο χόνο, ενώ εκείνες με ελλιπή διατροφή σταμάτησαν την αναπαραγωγή μετά από 90 ημέρες. Το πιο εντυπωσιακό; Η χημική ανάλυση έδειξε ότι τα στερόλια στις προνύμφες των αποικιών που τράφηκαν με τη μαγιά ήταν ίδια με αυτά των φυσικών αποικιών, αποδεικνύοντας ότι οι μέλισσες μεταφέρουν επιλεκτικά τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά στα μικρά τους.
Η Καθηγήτρια Ράιτ τονίζει: «Όταν οι μέλισσες έχουν πλήρη διατροφή, είναι πιο υγιείς και λιγότερο ευάλωτες σε ασθένειες». Αυτό είναι κρίσιμο, καθώς οι μέλισσες αντιμετωπίζουν πολλαπλές απειλές, όπως ιούς, ακάρεα και έκθεση σε φυτοφάρμακα. Στις ΗΠΑ, οι ετήσιες απώλειες αποικιών κυμαίνονται από 40-50%, με προβλέψεις για ακόμα μεγαλύτερες απώλειες το 2025, που μπορεί να φτάσουν το 60-70%.
Γιατί Είναι Σημαντικό
Οι μέλισσες επικονιάζουν πάνω από το 70% των κύριων παγκόσμιων καλλιεργειών, όπως τα αμύγδαλα, τα μήλα και τα κεράσια, και η μείωσή τους απειλεί τη διατροφική ασφάλεια και τη βιοποικιλότητα. Ο Καθηγητής Φιλ Στίβενσον από το Royal Botanic Gardens Kew υπογραμμίζει ότι η νέα τροφή μπορεί να μειώσει τον ανταγωνισμό μεταξύ μελισσών για τη γύρη, βοηθώντας όχι μόνο τις οικόσιτες μέλισσες αλλά και τις άγριες.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στις 20 Αυγούστου 2025 στο περιοδικό Nature, δείχνει ότι η τροφή αυτή μπορεί να γίνει διαθέσιμη σε μελισσοκόμους και αγρότες μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, εφόσον ολοκληρωθούν μεγαλύτερης κλίμακας δοκιμές. Η καινοτομία αυτή δεν περιορίζεται στις μέλισσες: θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλους επικονιαστές ή ακόμα και σε εκτρεφόμενα έντομα, ανοίγοντας νέους δρόμους για τη βιώσιμη γεωργία.
Ένα Βήμα για το Μέλλον
Η ανακάλυψη έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς οι μέλισσες αντιμετωπίζουν ολοένα και μεγαλύτερες προκλήσεις. Όπως λέει ο Νικ Μενσίκοφ, πρόεδρος της Ένωσης Μελισσοκόμων του Κάρντιφ, που έχασε το 75% των αποικιών του τον περασμένο χειμώνα, «Οι κυψέλες ήταν γεμάτες τροφή, αλλά οι μέλισσες απλά εξαφανίστηκαν». Η νέα τροφή θα μπορούσε να προσφέρει λύση σε περιόδους έλλειψης γύρης, όπως σε καλοκαίρια όπου τα λουλούδια σταματούν να ανθίζουν νωρίς.
Με τη συνεργασία κορυφαίων ιδρυμάτων και τη χρήση προηγμένης βιοτεχνολογίας, αυτή η «σούπερ τροφή» αποτελεί ελπίδα για τις μέλισσες και, κατ’ επέκταση, για το μέλλον της γεωργίας μας. Όπως τονίζει η Ράιτ, «Αξιοποιούμε τη συνθετική βιολογία για να λύσουμε πραγματικά οικολογικά προβλήματα».
