Συγκλονιστική Ανακάλυψη: Η Χαμένη Βυζαντινή Πόλη Θαραίς Ζωντανεύει Ξανά στην Έρημο της Ιορδανίας
Μετά από 1.500 χρόνια σιωπής, η χαμένη βυζαντινή πόλη της Θαραίς, γνωστή μόνο από τον περίφημο Μωσαϊκό Χάρτη της Μαντάμπα του 6ου αιώνα, βρέθηκε ξανά στη νότια Ιορδανία. Η ανακάλυψη, που πραγματοποιήθηκε κοντά στο σύγχρονο χωριό Ελ-Ιράκ στην επαρχία Κάρακ, φέρνει στο φως νέες γνώσεις για τις πρώιμες χριστιανικές κοινότητες και τα εμπορικά δίκτυα της Αγίας Γης. Υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Μουσάλαμ Ρ. Αλ-Ραουάχνεχ από το Πανεπιστήμιο Μουτάχ, η ανασκαφή από το 2021 έως το 2024 αποδεικνύει πώς ένας αρχαίος χάρτης μπορεί να οδηγήσει σε σύγχρονες αρχαιολογικές αποκαλύψεις, σύμφωνα με έγκυρες πηγές όπως το Archaeology Magazine και το Popular Mechanics.
Ο Μωσαϊκός Χάρτης της Μαντάμπα: Ένας Οδηγός από τον 6ο Αιώνα
Ο Μωσαϊκός Χάρτης της Μαντάμπα, που βρίσκεται στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στη Μαντάμπα της Ιορδανίας, θεωρείται ο παλαιότερος σωζόμενος χάρτης της Αγίας Γης. Δημιουργημένος κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.), ο χάρτης αυτός, κατασκευασμένος από πάνω από δύο εκατομμύρια χρωματιστά ψηφίδες, απεικονίζει 157 τοποθεσίες από τον Λίβανο έως το Δέλτα του Νείλου και από τη Μεσόγειο έως την Ανατολική Έρημο. Η Θαραίς, που αναφέρεται ως «Θαραίς» στα Ελληνικά, ήταν μία από τις τοποθεσίες που παρέμεναν άγνωστες μέχρι πρόσφατα, προκαλώντας αιώνες εικασιών μεταξύ των μελετητών.
Η ανακάλυψη του χάρτη το 1884, κατά την κατασκευή του νέου ναού πάνω στα ερείπια ενός παλαιότερου βυζαντινού, αποκάλυψε την καρτογραφική του ακρίβεια, με λεπτομέρειες όπως η Εκκλησία του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ και η κεντρική οδός Κάρντο Μάξιμους. Η Θαραίς, που απεικονίζεται κοντά στο χωριό Άι (σύγχρονο Αϊ), έγινε το επίκεντρο της έρευνας του Αλ-Ραουάχνεχ, ο οποίος συνδύασε τον χάρτη με σύγχρονες τεχνολογίες, όπως δορυφορικές εικόνες και επιτόπιες έρευνες.
Η Ανακάλυψη της Θαραίς
Η ομάδα του Αλ-Ραουάχνεχ, μετά από τριετή έρευνα (2021-2024), εντόπισε τη Θαραίς στο οροπέδιο Κάρακ, ιστορικά γνωστό ως η γη του Μωάβ, κοντά στο Ελ-Ιράκ. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν ερείπια που ταιριάζουν με την απεικόνιση του Μωσαϊκού Χάρτη: πύλες, πύργοι, και μια βασιλική εκκλησία με μωσαϊκά δάπεδα και μνημειακή πέτρινη είσοδο μήκους σχεδόν τριών μέτρων. Επιπλέον, βρέθηκαν ελαιοτριβεία, μύλοι και εξοπλισμός για τη σύνθλιψη σταφυλιών, υποδεικνύοντας μια αυτοσυντηρούμενη οικονομία βασισμένη στη γεωργία και το εμπόριο.
Επιγραφές στα Ελληνικά και Λατινικά, που χρονολογούνται από τον 5ο έως τον 7ο αιώνα, επιβεβαιώνουν την παρουσία μιας οργανωμένης χριστιανικής κοινότητας. «Οι επιγραφές ακολουθούν τυπικούς τύπους βυζαντινών χριστιανικών ταφών», δήλωσε ο Αλ-Ραουάχνεχ, υπογραμμίζοντας τη θρησκευτική σημασία της Θαραίς. Η πόλη, στρατηγικά τοποθετημένη σε εμπορική διαδρομή που συνέδεε τη Ζοάρα (σύγχρονο Γκορ ες-Σάφι) με την κεντρική Ιορδανία, λειτουργούσε ως θρησκευτικό κέντρο και εμπορικός σταθμός για προσκυνητές και εμπόρους.
Η Σημασία της Ανακάλυψης
Η εύρεση της Θαραίς δεν είναι απλώς μια αρχαιολογική επιτυχία, αλλά μια γέφυρα που συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Η πόλη, που πιθανότατα εγκαταλείφθηκε τον 7ο αιώνα λόγω σεισμών, αλλαγών στις εμπορικές διαδρομές και της μετάβασης στην ισλαμική κυριαρχία, προσφέρει πληροφορίες για τη ζωή των βυζαντινών κοινοτήτων. Η παρουσία ελαιοτριβείων και μωσαϊκών δαπέδων υποδηλώνει έναν συνδυασμό θρησκευτικής ευλάβειας και οικονομικής ευημερίας, ενώ η ακρίβεια του Μωσαϊκού Χάρτη αποδεικνύει τη σημασία της ιστορικής καρτογραφίας στην αρχαιολογία.
Ο Αλ-Ραουάχνεχ τόνισε ότι «ο στόχος μας δεν είναι μόνο να αποκαλύψουμε τη Θαραίς, αλλά να προστατεύσουμε την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Ιορδανίας». Η ταχεία αστικοποίηση του Ελ-Ιράκ απειλεί το χώρο, και η ομάδα του καλεί για μέτρα διατήρησης ώστε να διασφαλιστεί ότι τα ευρήματα θα παραμείνουν ανέπαφα για μελλοντικές γενιές.
Η ανακάλυψη της Θαραίς φωτίζει ένα χαμένο κεφάλαιο της βυζαντινής ιστορίας, αποδεικνύοντας τη διαχρονική αξία του Μωσαϊκού Χάρτη της Μαντάμπα. Από τις ψηφίδες ενός ναού του 6ου αιώνα έως τα ερείπια στο οροπέδιο Κάρακ, η Θαραίς αναδύεται ως σύμβολο της ανθεκτικότητας της ανθρώπινης ιστορίας. Καθώς οι ανασκαφές συνεχίζονται, η πόλη υπόσχεται να αποκαλύψει ακόμα περισσότερα για τον ρόλο της στην Αγία Γη, υπενθυμίζοντάς μας ότι το παρελθόν, ακόμα και όταν είναι θαμμένο για αιώνες, μπορεί να βρει τη φωνή του ξανά.
