Γαλλία σε Κρίση: Η Κυβέρνηση Μπαϊρού Πέφτει, Τι Ακολουθεί;
Η Πτώση του Μπαϊρού
Σε μια κίνηση που θυμίζει πολιτικό τζόγο, ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Φρανσουά Μπαϊρού πόνταρε την επιβίωση της κυβέρνησής του σε μια ψηφοφορία εμπιστοσύνης, γνωρίζοντας ότι οι πιθανότητες ήταν ελάχιστες. Σήμερα, 8 Σεπτεμβρίου 2025, η Εθνοσυνέλευση απέρριψε την πρότασή του με συντριπτικό αποτέλεσμα: 364 ψήφοι κατά έναντι 194 υπέρ. Αυτή η ήττα σηματοδοτεί την τέταρτη κατάρρευση κυβέρνησης σε λιγότερο από δύο χρόνια, βυθίζοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης σε νέα δίνη πολιτικής κρίσης, ενώ το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα προκαλούν ανησυχίες σε επενδυτές και Ευρωπαίους εταίρους.
Ο Μπαϊρού, 74 ετών και έμπειρος πολιτικός με μακρά πορεία στο κεντρώο φάσμα, ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Δεκέμβριο του 2024, διαδεχόμενος τον Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος είχε πέσει μετά από μόλις τρεις μήνες λόγω παρόμοιων διαφωνιών για τον προϋπολογισμό. Η απόφασή του να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης ήταν μια απεγνωσμένη προσπάθεια να πείσει το κοινοβούλιο για την ανάγκη αυστηρών μέτρων λιτότητας. Το σχέδιό του για τον προϋπολογισμό του 2026 προβλέπει περικοπές ύψους 44 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης δύο αργιών (όπως η Δευτέρα του Πάσχα και η 8η Μαΐου, ημέρα νίκης κατά του ναζισμού), παγώματος επιδομάτων και συντάξεων, καθώς και “κυνήγι” φορολογικών ελαφρύνσεων για τους πλουσιότερους. “Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη: τα έξοδα αυξάνονται και το χρέος γίνεται ασήκωτο”, δήλωσε ο Μπαϊρού πριν την ψηφοφορία, προειδοποιώντας ότι η Γαλλία κινδυνεύει να “πνιγεί” από χρέη 3,3 τρις. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 114% του ΑΕΠ.
Το έλλειμμα του 2024 έφτασε το 5,8% του ΑΕΠ, διπλάσιο από το όριο του 3% που θέτει η ΕΕ, ενώ τα τόκοι του χρέους αναμένεται να ξεπεράσουν τα 100 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2029. Ο Μπαϊρού, σύμμαχος του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ήλπιζε ότι η ψηφοφορία θα ενώσει τα κόμματα γύρω από την “εθνική ανάγκη” για εξυγίανση. Ωστόσο, η κίνηση αποδείχθηκε καταστροφική. Η Ακροδεξιά του Εθνικού Συλλαφισμού (RN) της Μαρίν Λεπέν, με 123 έδρες, και η Αριστερά – από τους Σοσιαλιστές (66 έδρες) και τους Πράσινους μέχρι την ακροαριστερή Γαλλία Ακλόνητη (LFI) – συσπειρώθηκαν εναντίον του, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο “άδικο” και “τιμωρητικό” για τους εργαζόμενους.
Η κρίση δεν είναι τυχαία. Ξεκινά από την απόφαση του Μακρόν τον Ιούνιο του 2024 να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση, ελπίζοντας σε ενίσχυση της κεντρώας συμμαχίας του. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο: τρεις μεγάλοι πόλοι (κέντρο, ακροδεξιά, αριστερά) χωρίς πλειοψηφία, που εμποδίζουν κάθε κυβέρνηση να περάσει νομοσχέδια. Από τότε, τέσσερις πρωθυπουργοί έχουν περάσει από το Ματινιόν σε λιγότερο από δύο χρόνια – ένα ρεκόρ αστάθειας. Ο Μπαϊρού, ως κεντρώος βετεράνος, διορίστηκε για να γεφυρώσει τα χάσματα, αλλά απέτυχε να πείσει τους Σοσιαλιστές, που αρχικά είχαν συμφωνήσει σε “μη επίθεση” για τον προϋπολογισμό του 2025.
Η πτώση του Μπαϊρού αφήνει τον Μακρόν σε δύσκολη θέση. Με έγκριση μόλις 15% (πτώση 6% τον Αύγουστο), ο πρόεδρος πρέπει να επιλέξει: Να διορίσει νέο πρωθυπουργό (ίσως από την κεντροαριστερά, όπως προτείνουν οι Σοσιαλιστές) ή να διαλύσει ξανά την Εθνοσυνέλευση για εκλογές; Κάθε σενάριο κρύβει ρίσκα. Ένας νέος πρωθυπουργός, όπως ο υπουργός Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνί ή ο υπουργός Δικαιοσύνης Ζεράλντ Νταρμαντέν, μπορεί να πέσει γρήγορα λόγω του ίδιου αδιεξόδου. Εκλογές, από την άλλη, ευνοούν το RN, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις με 33%, ενώ η Λεπέν, παρά την καταδίκη της για υπεξαίρεση κονδυλίων της ΕΕ (απαγόρευση υποψηφιότητας για πέντε χρόνια), ελπίζει σε ανατροπή της απόφασης.
Η οικονομική διάσταση είναι εξίσου ανησυχητική. Οι αγορές αντέδρασαν αρνητικά: ο δείκτης CAC 40 έπεσε 1,5% σήμερα, ενώ τα επιτόκια ομολόγων 10ετίας ανήλθαν στο 3,53%, υψηλότερα από της Ελλάδας. Η ΕΕ πιέζει για μείωση ελλείμματος, ενώ η Γαλλία αντιμετωπίζει εξωτερικές προκλήσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και εμπορικές εντάσεις με τις ΗΠΑ. Το σχέδιο Μπαϊρού προέβλεπε μείωση ελλείμματος στο 4,6% το 2026 και 2,8% το 2029, αλλά χωρίς κυβέρνηση, ο προϋπολογισμός κινδυνεύει να καθυστερήσει, εντείνοντας την αβεβαιότητα.
Η κρίση αντανακλά βαθύτερα προβλήματα: η Γαλλία, με υψηλή φορολογία (51% του ΑΕΠ) και γενναιόδωρο κοινωνικό κράτος, δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε μια εποχή λιτότητας. Οι περικοπές του Μπαϊρού θεωρούνται “άδικες” από αριστερά και δεξιά, καθώς αγγίζουν συντάξεις και επιδόματα, ενώ οι πλούσιοι γλιτώνουν. Μαζικές διαδηλώσεις προγραμματίζονται για τις 10 Σεπτεμβρίου (“Μπλοκάρουμε τα Πάντα”), με συμμετοχή συνδικάτων και αριστερών κομμάτων, που θυμίζουν τα κίτρινα γιλέκα του 2018.
Η Γαλλία, πυλώνας της ΕΕ, κινδυνεύει να γίνει “ο άρρωστος άντρας της Ευρώπης”, όπως χαρακτηριστικά λένε αναλυτές. Ο Μακρόν, απομονωμένος, πρέπει να βρει λύση πριν η κρίση εξαπλωθεί. Η παραίτηση του Μπαϊρού αύριο το πρωί σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, αλλά το μέλλον παραμένει αβέβαιο: θα υπάρξει συμβιβασμός ή νέα εκλογική σύγκρουση; Μόνο ο χρόνος θα δείξει αν η Γαλλία μπορεί να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο της αστάθειας.
