Αϋπνία και ΔΕΠΥ: Ο Φαύλος Κύκλος που Σκιάζει την Ευτυχία
Μια πρωτοποριακή μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και το Ινστιτούτο Νευροεπιστήμης της Ολλανδίας αποκαλύπτει ότι η αϋπνία μπορεί να είναι ο αόρατος ένοχος πίσω από τη μειωμένη ποιότητα ζωής σε ενήλικες με χαρακτηριστικά Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Δημοσιευμένη στις 15 Ιουλίου 2025 στο BMJ Mental Health, η έρευνα αποκαλύπτει έναν φαύλο κύκλο: η κακή ποιότητα ύπνου επιδεινώνει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ, όπως η έλλειψη συγκέντρωσης και η συναισθηματική αστάθεια, ενώ αυτά με τη σειρά τους δυσχεραίνουν τον ύπνο, οδηγώντας σε χαμηλότερη ικανοποίηση ζωής.
Η Αϋπνία ως Κρυφός Εχθρός
Η έρευνα, που ανέλυσε δεδομένα από 1.364 συμμετέχοντες μέσω του Netherlands Sleep Registry, έδειξε ότι τα άτομα με χαρακτηριστικά ΔΕΠΥ αντιμετωπίζουν σοβαρότερη αϋπνία, χειρότερη ποιότητα ύπνου και προτίμηση για όψιμες ώρες ύπνου και αφύπνισης. «Η αϋπνία φαίνεται να μεσολαβεί στη σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων ΔΕΠΥ και της μειωμένης ποιότητας ζωής», δήλωσε η Δρ Σάρα Τσελάπα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και κύρια συγγραφέας της μελέτης. «Η διαταραχή του ύπνου επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία και τη συναισθηματική ρύθμιση, ενώ η παρορμητικότητα της ΔΕΠΥ μπορεί να επιδεινώνει την αϋπνία», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας τη διπλή αλληλεπίδραση.
Ένας Φαύλος Κύκλος
Τουλάχιστον ένα στα τέσσερα άτομα με ΔΕΠΥ αναφέρουν διαταραχές ύπνου, με την αϋπνία να είναι η πιο συχνή. Οι συμμετέχοντες με υψηλότερα χαρακτηριστικά ΔΕΠΥ ανέφεραν επίσης υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και χαμηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή. «Τα άτομα με ΔΕΠΥ τείνουν να έχουν χαμηλή ποιότητα ύπνου, παράπονα αϋπνίας και χαμηλή διάθεση, που όλα οδηγούν σε μειωμένη ευημερία», εξήγησε ο καθηγητής Σαμουέλε Κορτέσε, συν-συγγραφέας από το Σαουθάμπτον. Η μελέτη υποδεικνύει ότι η αϋπνία λειτουργεί ως μεσολαβητής, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και, κατ’ επέκταση, την ποιότητα ζωής.
Πιθανές Λύσεις και Μελλοντικές Κατευθύνσεις
Η έρευνα προτείνει ότι η αντιμετώπιση της αϋπνίας θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την ευημερία των ατόμων με ΔΕΠΥ. Θεραπείες όπως η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία για την Αϋπνία (CBT-I) ή η θεραπεία περιορισμού ύπνου μπορεί να προσφέρουν ανακούφιση. «Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε αυτήν την πολύπλοκη αλληλεπίδραση», τόνισε ο Κορτέσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για εξατομικευμένες προσεγγίσεις. Η μελέτη, υποστηριζόμενη από την Ολλανδική Οργάνωση Επιστημονικής Έρευνας και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, προσδίδει κύρος στα ευρήματα.
Ένα Κάλεσμα για Δράση
Η ανακάλυψη αυτής της σχέσης υπογραμμίζει την ανάγκη για ολιστική προσέγγιση στη θεραπεία της ΔΕΠΥ, που να περιλαμβάνει τη διαχείριση του ύπνου. Με το 25% έως 50% των ατόμων με ΔΕΠΥ να αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της αϋπνίας θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για καλύτερη ποιότητα ζωής. Η μελέτη καλεί για περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη στοχευμένων παρεμβάσεων, δίνοντας ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους που παλεύουν με τον φαύλο κύκλο της αϋπνίας και της ΔΕΠΥ.
