28 Ιουλίου 1998: Η Δικαίωση της Τιτίνας Λοϊζίδου: Ένα Ορόσημο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Κύπρο
Στις 28 Ιουλίου 1998, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) εξέδωσε μια ιστορική απόφαση, διατάσσοντας την Τουρκία να καταβάλει αποζημίωση στην Ελληνοκύπρια Τιτίνα Λοϊζίδου για την απώλεια χρήσης της περιουσίας της στην κατεχόμενη Κερύνεια, μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Αυτή η απόφαση δεν ήταν μόνο μια προσωπική νίκη για τη Λοϊζίδου, αλλά και ένα ορόσημο που άνοιξε τον δρόμο για χιλιάδες πρόσφυγες να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, αναδεικνύοντας το ζήτημα των δημευμένων περιουσιών στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου.
Ο Αγώνας της Τιτίνας Λοϊζίδου
Η Τιτίνα Λοϊζίδου, κάτοικος της Κερύνειας, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της το 1974, μαζί με περίπου 200.000 άλλους Ελληνοκύπριους, λόγω της τουρκικής εισβολής. Η περιουσία της, όπως και πολλών άλλων, δημεύθηκε από το κατοχικό καθεστώς και διανεμήθηκε σε Τουρκοκύπριους ή εποίκους. Το 1989, η Λοϊζίδου, εκπροσωπούμενη από τον Ελληνοκύπριο δικηγόρο Αχιλλέα Δημητριάδη, κατέθεσε προσφυγή στο ΕΔΑΔ, διεκδικώντας τόσο αποζημίωση για την απώλεια χρήσης της περιουσίας της όσο και το δικαίωμα επιστροφής της.
Η υπόθεση, που κράτησε χρόνια, κορυφώθηκε το 1996, όταν το ΕΔΑΔ έκρινε ότι η Τουρκία παραβίασε το Άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο προστατεύει το δικαίωμα στην ιδιοκτησία. Το 1998, το δικαστήριο διέταξε την Τουρκία να καταβάλει αποζημίωση ύψους περίπου 450.000 κυπριακών λιρών (περίπου 1,2 εκατομμύρια δολάρια τότε) για την απώλεια χρήσης της περιουσίας, καθώς και τα δικαστικά έξοδα. Το 2003, η Τουρκία συμμορφώθηκε με την πληρωμή της αποζημίωσης, αν και η επιστροφή της περιουσίας παραμένει ανεκπλήρωτη μέχρι σήμερα.
Μια Απόφαση με Παγκόσμια Ηχώ
Η υπόθεση Λοϊζίδου δεν ήταν απλώς μια προσωπική νίκη. Έθεσε ένα νομικό προηγούμενο, δίνοντας ελπίδα σε χιλιάδες Ελληνοκύπριους πρόσφυγες που έχασαν τις περιουσίες τους το 1974. Το ΕΔΑΔ αναγνώρισε ότι η Τουρκία, ως κατοχική δύναμη, φέρει ευθύνη για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα εδάφη, μια απόφαση που ενίσχυσε τη διεθνή νομική θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η απόφαση επηρέασε και άλλες υποθέσεις, όπως την υπόθεση Ξενίδη-Αρέστη, αν και η Τουρκία συνεχίζει να αρνείται την επιστροφή περιουσιών, προωθώντας αντ’ αυτού μια «Επιτροπή Αποζημιώσεων» στο κατεχόμενο τμήμα, η οποία έχει κριθεί από το ΕΔΑΔ ως εν μέρει αποδεκτή αλλά ανεπαρκής για πλήρη δικαίωση.
Η Λοϊζίδου, μιλώντας σε εκδήλωση το 2019, τόνισε ότι ο αγώνας της δεν έχει τελειώσει. «Η αποζημίωση καλύπτει μόνο την απώλεια χρήσης. Η περιουσία μου παραμένει υπό κατοχή», δήλωσε, υπογραμμίζοντας την ανοιχτή πληγή της μη επιστροφής των περιουσιών.
Σημερινή Σημασία
Η υπόθεση Λοϊζίδου παραμένει επίκαιρη το 2025, καθώς το ζήτημα των κατεχόμενων περιουσιών συνεχίζει να αποτελεί εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης εξακολουθεί να παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, με την Κυπριακή Δημοκρατία να πιέζει για πλήρη συμμόρφωση της Τουρκίας. Παράλληλα, πρόσφατα περιστατικά, όπως η σύλληψη πέντε Ελληνοκυπρίων που επισκέφθηκαν τις περιουσίες τους στα κατεχόμενα τον Ιούλιο 2025, υπογραμμίζουν την ένταση που παραμένει στην περιοχή.
Η απόφαση του ΕΔΑΔ για την Τιτίνα Λοϊζίδου αποτελεί φάρο ελπίδας για τους πρόσφυγες της Κύπρου, αλλά και υπενθύμιση των προκλήσεων που παραμένουν. Η Τουρκία, αν και πλήρωσε την αποζημίωση, δεν έχει επιστρέψει την περιουσία, αφήνοντας ανοιχτό το ζήτημα της πλήρους αποκατάστασης. Η υπόθεση Λοϊζίδου δείχνει τη δύναμη του διεθνούς δικαίου, αλλά και τα όριά του όταν η πολιτική βούληση απουσιάζει. Για την ίδια τη Λοϊζίδου, ο αγώνας συνεχίζεται – όχι μόνο για την περιουσία της, αλλά για τη δικαιοσύνη που αξίζουν όλοι οι πρόσφυγες
