Σαν σήμερα – Το στρατοδικείο για την υπόθεση “Ασπίδα” που συγκλόνισε την Ελλάδα τη δεκαετία του 1960
Η αποκάλυψη της οργάνωσης “Ασπίδα”
Στις 18 Μαΐου 1965, η εφημερίδα της Λάρισας με το όνομα “Ημερήσιος Κήρυξ” αποκάλυψε την ύπαρξη μιας μυστικής οργάνωσης αριστερών αποκλίσεων μέσα στο στράτευμα, με την ονομασία “Ασπίδα”. Το όνομα της οργάνωσης προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων “Αξιωματικοί Σώσατε Πατρίδα, Ιδανικά, Δημοκρατία, Αξιοκρατία”.
Στόχοι της οργάνωσης
Η οργάνωση “Ασπίδα” αποτελούνταν από αξιωματικούς της δημοκρατικής παράταξης, οι οποίοι είχαν ως στόχο να ανατρέψουν το καθεστώς, να καταργήσουν το πολίτευμα της βασιλευομένης δημοκρατίας και να επιβάλουν δικτατορία. Η αποκάλυψη αυτής της οργάνωσης προκάλεσε αντιδράσεις και σφοδρή επίθεση από την εφημερίδα “Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση” κατά της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου.
Ο ρόλος του Ανδρέα Παπανδρέου
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ο ηγέτης αυτής της συνωμοτικής οργάνωσης “Ασπίδα” ήταν ο γιος του τότε υπουργού συντονισμού, Ανδρέα Παπανδρέου, με την ανοχή του πατέρα του. Ωστόσο, αυτές οι πληροφορίες πρέπει να εξεταστούν με προσοχή και αντικειμενικότητα, καθώς δεν υπάρχουν αποδείξεις που να επιβεβαιώνουν αυτές τις κατηγορίες.
Στις 19 Μαΐου, 13 βουλευτές της ΕΡΕ και των Προοδευτικών, κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή για το θέμα αυτό. Συγχρόνως, ο βουλευτής τότε της ΕΡΕ, Νίκος Φαρμάκης, άρχισε έρευνες στην Ελλάδα και την Κύπρο για την οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ, σε συνεργασία με τον Νίκο Σαμψών. Την ίδια ώρα, οι κυβερνητικές εφημερίδες ζητούσαν επίμονα να αντικατασταθεί ο αρχηγός του ΓΕΣ Ι. Γεννηματάς με το πρόσχημα ότι είχε ανάμιξη στις Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1961.
“Απεδείχθη πράγματι ότι εγένετο κίνησις ιδρύσεως οργανώσεως υπό την επωνυμίαν ΑΣΠΙΔΑ υπό ομάδος αξιωματικών, με τον ιδιοτελή σκοπόν την εξυπηρέτησιν ατομικών συμφερόντων αυτών και των μελών της οργανώσεως, δια της προωθήσεως μεμυημένων αξιωματικών εις επικαίρους και σημαινούσας θέσεις ή και τινα άλλον απώτερον, όστις όμως ούτε απεδείχθη εκ της εξετάσεως ούτε διεφάνη. Δεν απεδείχθη ότι η κίνησις αύτη είχε πολιτικάς επιδιώξεις ή σύνδεσμόν τινα με πολιτικά πρόσωπα”. Και πρότεινε να παραπεμφθούν στο ανακριτικό συμβούλιο, με το ερώτημα της αποτάξεως, οι “πρωτοστασήσαντες δια την μύησιν” λοχαγοί πεζικού Μπουλούκος Αρ., Πανούτσος Ι., Παπαγιαννόπουλος Κ. και Θεοδοσίου Ι. Να ασκηθεί “αυστηρός πειθαρχικός έλεγχος” κατά 6 ακόμη λοχαγών και υπολοχαγών (Θ. Μακρίδη, Ε. Κουφαλιτάκη, Α. Βλάχου, Ι. Δαμηλάκου, Α. Κεπενού και Θ. Σταυρόπουλου) που δέχθηκαν να “μυηθούν” στην οργάνωση. Να επιβληθεί πειθαρχική ποινή στον συνταγματάρχη Αλ. Παπατέρπο και τον αντισυνταγματάρχη Α. Δαμβουνέλη για αμέλεια στην εκτέλεση των καθηκόντων τους. Να επιβληθεί επίσης ποινή πειθαρχική στον συνταγματάρχη Μιχ. Ασημακόπουλο και τον αντισυνταγματάρχη Δημ. Παραλίκα.
Στο μεταξύ, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος αξίωνε να σταλούν οι “συνωμότες” στο στρατοδικείο. Ο Π. Γαρουφαλιάς μετέβη την 5η Ιουνίου στην Κέρκυρα, όπου βρισκόταν ο βασιλιάς, αναμένοντας “ευτυχές γεγονός” -να γεννήσει η Άννα-Μαρία το πρώτο τους παιδί- και τον ενημέρωσε για το πόρισμα Σίμου. Επιστρέφοντας, μετέφερε στον Γεώργιο Παπανδρέου τη βασιλική επιθυμία να παραπεμφθεί η υπόθεση στο στρατοδικείο.
Στις 16 Μαρτίου 1967, το Στρατοδικείο έβγαλε την απόφασή του: Καταδικάζονται σε 18 χρόνια κάθειρξη και πεντάχρονη στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων οι: συνταγματάρχης Αλέξανδρος Παπατέρπος, αντισυνταγματάρχης Α. Δαμβουνέλης, οι λοχαγοί Άρις Μπουλούκος, Τάκης Παπαγεωργόπουλος και Θεοφάνης Τόμπρας, σε κάθειρξη 13 χρόνων και πεντάχρονη στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων οι λοχαγοί Δ. Παπαγιαννόπουλος και Γιάννης Πανούτσος, σε κάθειρξη 8 χρόνων και πεντάχρονη στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων ο αντισυνταγματάρχης Δ. Παραλίκας και οι λοχαγοί Α. Βλάχος και Α. Κεπενός, σε φυλάκιση 4 ετών ο λοχαγός Γ. Κωστόπουλος και δύο χρόνων οι λοχαγοί Χ. Θεοδώρου, Ι. Μαρκέτης και Μ. Γεωργίου. Αθώοι κηρύσσονται οι συνταγματάρχες Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος, Δημήτριος Χονδροκούκης και Σπ. Τσαμασιώτης, ο αντισυνταγματάρχης Τ. Κατσημήτρος, κ.α. Απαλλάχθηκαν οι τρεις λοχαγοί που ομολόγησαν ότι υπήρχε η οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ και βοήθησαν την ανάκριση.
Η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ έκλεισε οριστικά στις 23 Δεκεμβρίου 1967, με την παροχή αμνηστίας από τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, δέκα μέρες μετά το αποτυχημένο κίνημα του βασιλιά Κωνσταντίνου.
Δείτε τα σχετικά βίντεο:
