Η Πειρατεία στη Αρχαία Ελλάδα και οι Διαβοήτοι Κιλίκιοι

Η Αρχή της Πειρατείας

Η πειρατεία, ειδικά στο ναυτικό της πλαίσιο, πιστεύεται ότι υπήρχε από την εποχή που οι θάλασσες χρησιμοποιήθηκαν από τους εμπόρους ως εμπορικοί δρόμοι. Η Μεσόγειος Θάλασσα δεν αποτελούσε εξαίρεση, με την πειρατεία να είναι διαβόητη στην περιοχή από την αρχαιότητα.

Πειρατές στη Μεσόγειο

Η πειρατεία ήταν ιδιαίτερα έντονη στη Μεσόγειο, με καταγεγραμμένες ιστορίες από την αρχαία Ρώμη. Ένα από τα πιο διάσημα περιστατικά ήταν η απαγωγή του Ιουλίου Καίσαρα από τους πειρατές της Κιλικίας. Αυτό το γεγονός υπογραμμίζει τη σημασία της πειρατείας και την επιρροή της στην ιστορία της περιοχής.

Η πειρατεία στον αρχαίο μεσογειακό κόσμο αποτελεί την αρχαιότερη καταγεγραμμένη εμφάνιση του φαινομένου της πειρατείας, δηλαδή της καταλήστευσης πλοίων και πόλεων από ένοπλες ναυτικές ομάδες. Ξεκινώντας από αλασγικές, αιγυπτιακές και ουγκαριτικές πηγές της 2ης π.Χ. χιλιετίας, περνώντας απ’ τον Όμηρο, τον Ηρόδοτο, το Θουκυδίδη και φτάνοντας ως το Λίβιο και τον Πλούταρχο, οι περισσότεροι συγγραφείς της αρχαιότητας ασχολήθηκαν με τα έργα και τις ημέρες των πειρατών.

Δεν είναι όμως μόνο οι καταγραφές. Θεωρείται βέβαιο ότι η Μεσόγειος Θάλασσα υπήρξε ο πρώτος ευρύς γεωγραφικός χώρος, όπου η πειρατεία απέκτησε μαζικά χαρακτηριστικά. Ως μέθοδος προσπορισμού υλικού πλούτου και δούλων, αξιοποιήθηκε από σχεδόν όλους τους λαούς, που κατοίκησαν τις ακτές της κατά την αρχαιότητα: από τους προϊστορικούς Λαούς της Θάλασσας και τους Ετρούσκους μέχρι τους Ιλλυριούς και τους Κιλικίους των τελευταίων προχριστιανικών αιώνων, ακόμη και τους Έλληνες που μαζί με τον κλασικό πολιτισμό γέννησαν κάποιους από τους φοβερότερους πειρατές του τότε γνωστού κόσμου.

Ενίοτε η ηγεμονία κάποιων δυνάμεων σε ευρύτερα τμήματα της θάλασσας (Αιγύπτιοι, Μινωίτες, Αθηναίοι) περιόριζε προσωρινά τις πειρατικές δραστηριότητες, αλλά αυτό επ’ ουδενί σήμαινε την εξάλειψή τους. Η πλήρης καταστολή του φαινομένου επιτεύχθηκε μόλις τον 1ο αι. π.Χ. από τους Ρωμαίους με το Γαβίνειο Νόμο, ήταν δε αποτέλεσμα διπλής ωρίμανσης: στρατιωτικής, αφού μόνο τότε κάποιο κράτος κατέκτησε τέτοια ισχύ ώστε να μπορεί να επιβάλει το νόμο του σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, και πολιτικής με τη μετατροπή της Μεσογείου σε ρωμαϊκή θάλασσα.

Πειρατεία στην Αρχαϊκή Ελλάδα

Κατά την αρχαϊκή περίοδο στην Ελλάδα, η πειρατεία ήταν επίσης συχνό φαινόμενο. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η ίδια η λέξη «πειρατής» πιθανώς προέρχεται από την αρχαία ελληνική γλώσσα. Η λέξη αυτή αρχικά φαινόταν να αναφέρεται σε μισθοφόρους που συμμάχησαν με μια πολιτική φατρία ή μια πόλη-κράτος εναντίον μιας άλλης.

Η Ετυμολογία της Λέξης «Πειρατής»

Οι μελετητές προτείνουν ότι η λέξη «πειρατής» προέρχεται από την αρχαία ελληνική. Αν και σήμερα η λέξη συνδέεται άμεσα με τη ναυτική πειρατεία, αρχικά είχε διαφορετική σημασία. Χρησιμοποιήθηκε για να αναφέρεται σε μισθοφόρους που συμμαχούσαν με πολιτικές φατρίες ή πόλεις-κράτη. Οι λέξεις «πειρατεία» και «πειρατής» προέρχονται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα πειράω-ῶ, το οποίο σημαίνει προσπαθώ, δοκιμάζω