Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε σήμερα τις αμερικανικές προσπάθειες για ειρήνη στην Ουκρανία, χαρακτηρίζοντας το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων ως «καλή βάση» που, ωστόσο, απαιτεί «επιπλέον εργασία» και τροποποιήσεις για να εξασφαλίσει δίκαιη και βιώσιμη λύση. Σε ανάρτηση της στο X, η Φον ντερ Λάιεν εξέφρασε ανησυχίες για περιορισμούς στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και τόνισε ότι «τα σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν με βία», ενώ υπογράμμισε την ανάγκη συναίνεσης ΕΕ και ΝΑΤΟ για σχετικές διατάξεις.
Η Ανάρτηση της Φον ντερ Λάιεν και η Κοινή Δήλωση
Σε μήνυμά της στο X, η Φον ντερ Λάιεν καλωσόρισε τις «συνεχιζόμενες αμερικανικές προσπάθειες για ειρήνη στην Ουκρανία», αναφέροντας ότι «το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία που θα είναι απαραίτητα για δίκαιη και διαρκή ειρήνη». Ωστόσο, διευκρίνισε ότι «πρόκειται για βάση που θα απαιτήσει επιπλέον εργασία» και ότι η ΕΕ είναι «έτοιμη να εμπλακεί» για να εξασφαλίσει βιωσιμότητα. Εξέφρασε έντονη ανησυχία για τις προτεινόμενες «περιορισμούς στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, που θα άφηναν την Ουκρανία ευάλωτη σε μελλοντικές επιθέσεις», και επανέλαβε ότι «η εφαρμογή στοιχείων σχετικών με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ θα απαιτεί τη συναίνεση των μελών τους αντίστοιχα».
Η δήλωση αυτή αποτελεί μέρος κοινής ανακοίνωσης που υιοθετήθηκε από την Φον ντερ Λάιεν, τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και ηγέτες από G7 και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο Βρετανός Πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι. Η ανακοίνωση τονίζει ότι «δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία» και υπογραμμίζει την «ακλόνητη υποστήριξη» προς το Κίεβο, με συνεχή συντονισμό με τις ΗΠΑ και την Ουκρανία τις επόμενες ημέρες.
Οι Συνομιλίες στο Περιθώριο του G20
Οι δηλώσεις έρχονται εν μέσω συναντήσεων στο περιθώριο της Συνόδου του G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ, την πρώτη που φιλοξενείται στην Αφρική και την οποία μποϊκόταρε η κυβέρνηση Τραμπ. Την Παρασκευή βράδυ, η Φον ντερ Λάιεν και ο Κόστα συνομιλήθηκαν τηλεφωνικά με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ακολουθούμενη από συνάντηση με την Μελόνι, και σήμερα το πρωί με τον Μακρόν, επεκτείνοντας σε δώδεκα ηγέτες G7 και G20. Οι συζητήσεις εστίασαν στην ενίσχυση του σχεδίου υπέρ της Ουκρανίας, με έμφαση στην προστασία της κυριαρχίας και εγγυρήσεων ασφαλείας.
Ο Μακρόν, σε παράλληλη δήλωση, χαρακτήρισε το σχέδιο «καλή βάση εργασίας» που χρειάζεται επανεξέταση, καθώς «δεν διαπραγματεύτηκε με Ευρωπαίους», ενώ ο Στάρμερ τόνισε ότι «ο δρόμος μπροστά είναι δύσκολος» και απαιτεί «συναίνεση ευρωπαϊκών εταίρων και ΝΑΤΟ». 7 Ο Μερτς πρόσθεσε ότι «δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη χωρίς σεβασμό στην ουκρανική κυριαρχία».
Το Πλαίσιο του Αμερικανικού Σχεδίου και οι Ευρωπαϊκές Ανησυχίες
Το αμερικανικό σχέδιο, που συντάχθηκε από τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και τον Ρώσο Κίριλλ Ντμίτριεφ, προβλέπει παραχωρήσεις εδάφους (Κριμαία, Ντονμπάς), μείωση του ουκρανικού στρατού σε 600.000 άνδρες, απαγόρευση ένταξης στο ΝΑΤΟ και περιορισμένες εγγυρήσεις ασφαλείας. Ο Τραμπ έθεσε προθεσμία την 27η Νοεμβρίου, απειλώντας με διακοπή βοήθειας.
Η ΕΕ, που δεν συμπεριλήφθη στις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ρωσίας, βλέπει το σχέδιο ως «μονομερές» και επιδιώκει τροποποιήσεις, ιδίως στα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Ουκρανίας. Αναλυτές προειδοποιούν ότι χωρίς αλλαγές, το σχέδιο μπορεί να «εξασφαλίσει μελλοντικό πόλεμο» και να διχάσει το ΝΑΤΟ.
Η Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε περαιτέρω συναντήσεις στις παρυφές του G20 και στην Άνγκολα για την EU-Africa Summit, ενώ η ΕΕ δεσμεύεται για οικονομική στήριξη και κυρώσεις κατά Ρωσίας. Η διεθνής κοινότητα ελπίζει σε λύση που να σέβεται την ουκρανική κυριαρχία και να αποτρέψει περαιτέρω κλιμάκωση. 1
