«Τραμπ και Ερντογάν θα Λύσουν το Πρόβλημα»: Η Δήλωση που Ανησυχεί την Ελλάδα
Η δήλωση του Αμερικανού πρέσβη στην Τουρκία, Τόμας Μπάρακ, ότι «ο Πρόεδρος Τραμπ και ο Πρόεδρος Ερντογάν θα πουν στον Υπουργό Εξωτερικών [Μάρκο] Ρούμπιο και στον Υπουργό Εξωτερικών [Χακάν] Φιντάν να το διορθώσουν, να βρουν έναν τρόπο, και η επίλυση είναι εφικτή μέχρι το τέλος του έτους» έχει προκαλέσει ανησυχία στην Ελλάδα. Η πιθανή άρση των αμυντικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας, που επιβλήθηκαν λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400, εγείρει ερωτήματα για την ασφάλεια της Ελλάδας και την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Από την ελληνική οπτική, η εξέλιξη αυτή φαίνεται ως γεωπολιτικός κίνδυνος που μπορεί να ενισχύσει την τουρκική προκλητικότητα.
Η Δήλωση και το Πλαίσιο
Σε συνέντευξή του στο κρατικό πρακτορείο Anadolu στις 29 Ιουνίου 2025, ο Τόμας Μπάρακ εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Τουρκίας θα δώσουν οδηγίες στους υπουργούς Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο και Χακάν Φιντάν, για την επίλυση των κυρώσεων CAATSA, που επιβλήθηκαν το 2020 λόγω της αγοράς των S-400 από την Τουρκία. Οι κυρώσεις οδήγησαν στην αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35, ένα γεγονός που η Ελλάδα θεώρησε πλεονέκτημα για την εθνική της ασφάλεια. Η δήλωση του Μπάρακ, που υποδηλώνει πιθανή επαναφορά της Τουρκίας σε προγράμματα προηγμένων όπλων, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην Αθήνα.
Η Ελληνική Ανησυχία
Η Τουρκία, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, έχει επανειλημμένα προκαλέσει την Ελλάδα με παραβιάσεις του εναέριου χώρου, αμφισβητήσεις των θαλασσίων συνόρων και επιθετική ρητορική. Η αποπομπή της από το πρόγραμμα F-35 το 2020 και οι κυρώσεις CAATSA περιόρισαν την πρόσβασή της σε προηγμένα οπλικά συστήματα, διατηρώντας μια σχετική ισορροπία δυνάμεων. Η Ελλάδα, που πρόσφατα εντάχθηκε στο πρόγραμμα F-35 και ενίσχυσε το οπλοστάσιό της με μαχητικά Rafale, βλέπει την πιθανή άρση των κυρώσεων ως απειλή. Μια ενισχυμένη Τουρκία, με πρόσβαση σε F-16 ή ακόμα και επανένταξη στο πρόγραμμα F-35, θα μπορούσε να κλιμακώσει την ένταση στο Αιγαίο.
Η Δυναμική Τραμπ-Ερντογάν
Η βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας από την ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ το 2025 εντείνει τις ελληνικές ανησυχίες. Η πρόσφατη έγκριση πώλησης πυραύλων από τις ΗΠΑ στην Τουρκία θεωρείται ένδειξη χαλάρωσης των κυρώσεων, ενώ η προσωπική χημεία μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν, που χαρακτηρίζεται από αμοιβαία κατανόηση, μπορεί να ευνοήσει την Τουρκία εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων. Η δήλωση του Μπάρακ υποδηλώνει ότι οι δύο ηγέτες μπορεί να πιέσουν για γρήγορη επίλυση, παρακάμπτοντας τις αντιρρήσεις του Κογκρέσου ή των συμμάχων του ΝΑΤΟ, όπως η Ελλάδα.
Επιπτώσεις για την Ελλάδα
Η ενίσχυση της τουρκικής αμυντικής ικανότητας μέσω της άρσης των κυρώσεων αποτελεί πρόκληση για την ελληνική ασφάλεια. Η Ελλάδα έχει επενδύσει σημαντικά στην αναβάθμιση των ενόπλων δυνάμεών της, αλλά μια επανεξοπλισμένη Τουρκία θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την ισορροπία. Επιπλέον, η στενότερη συνεργασία ΗΠΑ-Τουρκίας μπορεί να αποδυναμώσει τη θέση της Ελλάδας ως αξιόπιστου εταίρου του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα σε ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας και περιφερειακής σταθερότητας. Η Αθήνα καλείται να ενισχύσει τη διπλωματική της παρουσία για να διασφαλίσει ότι τα συμφέροντά της δεν θα παραγκωνιστούν.
Μια Αβέβαιη Εξέλιξη
Η δήλωση του Μπάρακ, αν και εκφράζει διπλωματικές προσδοκίες, δεν εγγυάται επιτυχία, καθώς οι κυρώσεις CAATSA απαιτούν πολύπλοκες διαπραγματεύσεις και έγκριση από το Κογκρέσο, το οποίο έχει εκφράσει επιφυλάξεις για την Τουρκία. Ωστόσο, η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση, ενισχύοντας τις συμμαχίες της με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ για να αντιμετωπίσει την πιθανή ενίσχυση της τουρκικής στρατιωτικής ισχύος. Το 2025, η πιθανότητα συμφωνίας Τραμπ-Ερντογάν κρατά την Αθήνα σε επιφυλακή, καθώς η γεωπολιτική ισορροπία στην περιοχή κινδυνεύει να αλλάξει.
