Σε μια κίνηση που ανοίγει περιθώρια για διαπραγματεύσεις, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε σήμερα ότι η αμφιλεγόμενη 28-σημείων πρόταση ειρήνης για την Ουκρανία δεν αποτελεί την «οριστική του πρόταση» προς το Κίεβο. Η δήλωση έρχεται εν μέσω κορύφωσης διπλωματικών πιέσεων, με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να προειδοποιεί για «έναν από τους πιο δύσκολους χειμώνες» στην ιστορία της χώρας του και τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν να χαιρετίζει το σχέδιο ως «βάση για τελική συμφωνία», ενώ απειλεί με περαιτέρω προελάσεις.
Η Δήλωση Τραμπ και το Πλαίσιο των Διαπραγματεύσεων
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Λευκό Οίκο, ο Τραμπ απάντησε αρνητικά στην ερώτηση αν η πρόταση είναι η τελική του θέση: «Όχι, καθόλου», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο» και ότι «προσπαθούμε να τον σταματήσουμε». Επέμεινε ότι αν ο Ζελένσκι δεν συμφωνήσει, η Ουκρανία μπορεί να «συνεχίσει να πολεμά με όλη της τη δύναμη», αλλά υπενθύμισε ότι η χώρα κινδυνεύει να χάσει την αμερικανική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων όπλων και πληροφοριών.
Το σχέδιο, που συντάχθηκε από τον Αμερικανό ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και τον Ρώσο Κίριλλ Ντμίτριεφ (υπό διεθνείς κυρώσεις), περιλαμβάνει 28 σημεία και απαιτεί από την Ουκρανία σημαντικές παραχωρήσεις: αναγνώριση ρωσικού ελέγχου σε Κριμαία, Ντονμπάς και άλλα εδάφη, μείωση του στρατού σε 600.000 άνδρες, απαγόρευση ένταξης στο ΝΑΤΟ και περιορισμούς σε μακροβέβαια όπλα. Παράλληλα, προσφέρει περιορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας, βλέποντας επιθέσεις κατά της Ουκρανίας ως απειλή για τη «τρανσάτλαντική κοινότητα», χωρίς όμως παρουσία δυνάμεων ΝΑΤΟ.
Η προθεσμία του Τραμπ – η Ημέρα των Ευχαριστιών στις 27 Νοεμβρίου – θεωρείται «επιθετική», με συναντήσεις σε εξέλιξη στη Γενεύη μεταξύ Αμερικανών (ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο, Γουίτκοφ) και Ουκρανών αξιωματούχων. Ο Τραμπ, που θεωρεί τον πόλεμο «κληρονομιά» της προηγούμενης κυβέρνησης, στόχευσε σε συμφωνία έως τέλος 2025, μετά την επιτυχία του στη Γάζα.
Το Δίλημμα του Ζελένσκι: Αξιοπρέπεια ή Αμερικανική Υποστήριξη;
Σε ομιλία του την Παρασκευή, διάρκειας 10 λεπτών, ο Ζελένσκι περιέγραψε την κατάσταση ως «ένα από τα πιο δύσκολα δευτερόλεπτα στην ιστορία μας», καλώντας τους Ουκρανούς να μείνουν ενωμένοι εν μέσω ενός «εξαιρετικά δύσκολου χειμώνα». «Η Ουκρανία μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με μια πολύ δύσκολη επιλογή: είτε η απώλεια της αξιοπρέπειάς μας, είτε ο κίνδυνος να χάσουμε έναν βασικό εταίρο», τόνισε, αναφερόμενος στις ΗΠΑ χωρίς να τις κατονομάσει. 5 31 Επέμεινε ότι «δεν θα προδώσουμε την Ουκρανία» και ότι θα προτείνει «εναλλακτικές» στο σχέδιο, εργαζόμενος «ήρεμα και εποικοδομητικά» με Ουάσινγκτον και Ευρώπη.
Ο Ζελένσκι, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον Υπουργό Στρατού Νταν Ντρίσκολ (διάρκειας σχεδόν μίας ώρας), εξέφρασε ετοιμότητα για «ειλικρινή εργασία», αλλά προειδοποίησε ότι το σχέδιο απαιτεί τροποποιήσεις για να είναι «δίκαιο και βιώσιμο». Στην Ουκρανία, η πρόταση χαρακτηρίζεται «συμφορά» και «υποταγή», με δημοσκόπηση να δείχνει αύξηση υποστήριξης για διαπραγματεύσεις (74% από 10% το 2022), αλλά άρνηση παραχωρήσεων εδάφους. Εσωτερικά, σκάνδαλα διαφθοράς πιέζουν τον Ζελένσκι, απαιτώντας αναδιοργάνωση.
Η Ικανοποίηση της Μόσχας και οι Απειλές Προέλασης
Από την πλευρά της Ρωσίας, ο Πούτιν χαιρέτισε προσεκτικά το σχέδιο, δηλώνοντας ότι «θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για οριστική ειρηνευτική συμφωνία», μετά από συζητήσεις με τον Τραμπ στην Αλάσκα τον Αύγουστο. Ωστόσο, κατηγόρησε το Κίεβο ότι το απορρίπτει ως «μη ρεαλιστικό» και προειδοποίησε ότι «οι ρωσικές δυνάμεις θα προελαύνουν περαιτέρω» αν δεν υπάρξει ειρήνη, ελέγχοντας ήδη το 19% της ουκρανικής επικράτειας. Σε σύσκεψη με το Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Πούτιν τόνισε ότι η Μόσχα έκανε συμβιβασμούς, αλλά η Ρωσία θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις, όπως οι πρόσφατες στο Κουπιάνσκ.
Οι Διεθνείς Αντιδράσεις και η Ευρωπαϊκή Εμπλοκή
Στη Σύνοδο G20 στη Γιοχάνεσμπουργκ, η κυβέρνηση Τραμπ μποϊκόταρε, αλλά η G7 και Ευρωπαίοι ηγέτες (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Καναδάς κ.ά.) δήλωσαν ότι το σχέδιο «απαιτεί επιπλέον εργασία» και «ενισχύσεις» για να προστατεύει την ουκρανική κυριαρχία. Ο Μακρόν τόνισε «σημαντικά στοιχεία για κυριαρχία και εγγυήσεις ασφαλείας», ενώ ο Στάρμερ συμφώνησε με Τραμπ για συνεργασία. Αναλυτές προειδοποιούν ότι το σχέδιο «εξασφαλίζει μελλοντικό πόλεμο», ενισχύοντας τη Ρωσία και διχάζοντας ΝΑΤΟ.
Συνομιλίες Ε3 (ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία) με ΕΕ και Ουκρανούς στη Γενεύη αναμένεται να ξεκινήσουν αύριο, με στόχο τροποποιήσεις πριν από συνάντηση Ζελένσκι-Τραμπ. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί, ελπίζοντας σε λύση που να αποτρέψει απώλειες και να διασφαλίσει ειρήνη, ενώ η Ουκρανία ετοιμάζεται για έναν δύσκολο χειμώνα.
