Σε μια σημαντική εξέλιξη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, η Ουκρανία και η Σουηδία υπέγραψαν σήμερα, 22 Οκτωβρίου 2025, επιστολή προθέσεων για την προμήθεια έως και 150 μαχητικών αεροσκαφών τύπου Gripen, σε μια συμφωνία που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στην αεροπορική άμυνα του Κιέβου. Η υπογραφή πραγματοποιήθηκε στο Λίνκσεπινγκ της Σουηδίας, στην έδρα της εταιρείας Saab, παρουσία του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Σουηδού πρωθυπουργού Ουλφ Κρίστερσον.
Η συμφωνία αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα προς μια μακροπρόθεσμη βιομηχανική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, η οποία εκτείνεται σε βάθος 10-15 ετών. Σύμφωνα με τις δηλώσεις των ηγετών, η προμήθεια των Gripen –πιθανότατα μεταξύ 100 και 150 μονάδων– στοχεύει στην ενίσχυση της ουκρανικής αεροπορίας, δημιουργώντας μια ισχυρή δύναμη που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του πολέμου με τη Ρωσία. Οι πρώτες παραδόσεις ενδέχεται να ξεκινήσουν εντός των επόμενων τριών ετών, εφόσον ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις.
Τα Χαρακτηριστικά των Μαχητικών Gripen
Τα αεροσκάφη Gripen, που παράγονται από τη σουηδική Saab από το 1988, είναι ελαφριά, πολυλειτουργικά μαχητικά με υπερηχητικές δυνατότητες. Μπορούν να εκτελούν αποστολές αεροπορικής υπεροχής, χτυπημάτων εδάφους και μακρινών επιθέσεων, ενώ φέρουν οπλισμό παρόμοιο με αυτόν των αμερικανικών F-16. Το πλεονέκτημά τους έγκειται στην ικανότητά τους να λειτουργούν σε δύσκολες συνθήκες, όπως απογείωση και προσγείωση σε δημόσιους δρόμους ή σε απομακρυσμένες περιοχές με ελάχιστη υποδομή. Επιπλέον, ορισμένα μοντέλα διαθέτουν προηγμένα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, ειδικά βελτιστοποιημένα για την αντιμετώπιση ρωσικών μαχητικών και ραντάρ. Αυτά τα χαρακτηριστικά τα καθιστούν ιδανικά για τις απαιτητικές συνθήκες της Ουκρανίας, όπου η συντήρηση είναι συχνά πρόκληση λόγω του πολέμου.
Ιστορικό Πλαίσιο και Διαπραγματεύσεις
Οι συζητήσεις για την προμήθεια Gripen ξεκίνησαν πριν από δύο χρόνια, εν μέσω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ωστόσο, είχαν παγώσει προσωρινά για να δοθεί προτεραιότητα στην ενσωμάτωση των F-16, τα οποία άρχισαν να φτάνουν στην Ουκρανία τον Αύγουστο του 2024. Ουκρανοί πιλότοι έχουν ήδη εκπαιδευτεί στη Σουηδία και έχουν δοκιμάσει τα αεροσκάφη, προετοιμάζοντας το έδαφος για αυτή τη συμφωνία. Ο Ζελένσκι, κατά την επίσκεψή του, είχε την ευκαιρία να δει από κοντά τις δυνατότητες των Gripen, ενώ οι δύο ηγέτες συζήτησαν και σε προηγούμενη συνάντηση στην Κοπεγχάγη.
Δηλώσεις Ηγετών και Συνέπειες
Ο Σουηδός πρωθυπουργός Κρίστερσον δήλωσε υπερήφανος για την υποδοχή του Ζελένσκι και τόνισε ότι η συμφωνία θα ενισχύσει όχι μόνο την Ουκρανία, αλλά και τη Σουηδία και ολόκληρη την Ευρώπη. Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι χαρακτήρισε τα Gripen ως κρίσιμη προσθήκη στην πολεμική προσπάθεια της χώρας του. Ειδικοί, όπως ο Γκάρεθ Τζένινγκς από το Janes, επισημαίνουν ότι τα Gripen είναι “στο DNA τους” σχεδιασμένα για λειτουργία σε αντίξοες συνθήκες, προσφέροντας πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλα μαχητικά.
Πέρα από την προμήθεια αεροσκαφών, η συνεργασία περιλαμβάνει ανταλλαγή γνώσεων σε θέματα αεροπορικού πολέμου και άμυνας, εκμεταλλευόμενη την εμπειρία της Ουκρανίας από τον πόλεμο και την τεχνολογική υπεροχή της Σουηδίας. Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο όπου η Ουκρανία ενισχύει την αεροπορία της με περιορισμένο αριθμό F-16 και Mirage, ενώ οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις έχουν δημιουργήσει κενά στην άμυνά της.
Η συμφωνία αυτή όχι μόνο ενισχύει την αμυντική ικανότητα της Ουκρανίας, αλλά και σηματοδοτεί μια νέα εποχή στις διεθνείς σχέσεις, με τη Σουηδία να αναδεικνύεται ως βασικός σύμμαχος στην ευρωπαϊκή άμυνα. Η εξέλιξη αυτή παρακολουθείται στενά από τη διεθνή κοινότητα, καθώς μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή