Σε μια εποχή όπου η μοναξιά θεωρείται «επιδημία», έρχεται μια ελπιδοφόρα ανακάλυψη: Οι βαθιές και διαρκείς φιλίες δεν είναι απλώς παρηγοριά για την ψυχή – μπορούν κυριολεκτικά να επιβραδύνουν το γήρας σε κυτταρικό επίπεδο. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ αποδεικνύουν ότι οι σταθερές κοινωνικές δεσμοί, από την παιδική ηλικία μέχρι την ωριμότητα, μειώνουν τη φλεγμονή και «γυρίζουν πίσω» το βιολογικό ρολόι, κάνοντας κάποιον βιολογικά νεότερο από την ηλικία του. Αυτή η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Brain, Behavior, and Immunity – Health, βάζει τις σχέσεις δίπλα στη διατροφή και την άσκηση ως βασικό «όπλο» μακροζωίας.
Η μελέτη, με επικεφαλής τον Καθηγητή Ψυχολογίας Άντονι Ονγκ, ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 2.100 ενήλικες, μέσου όρου ηλικίας 55 ετών, από την πολυετή έρευνα MIDUS (Midlife in the United States). Οι ερευνητές μέτρησαν το «συνολικό κοινωνικό πλεονέκτημα» – δηλαδή την ποιότητα και διάρκεια σχέσεων όπως γονεϊκή στοργή στην παιδική ηλικία, φιλίες, εμπλοκή σε κοινότητες και θρησκευτική υποστήριξη στην ενήλικη ζωή. Χρησιμοποιώντας «επιγενετικά ρολόγια» – εργαλεία που αναλύουν τροποποιήσεις στο DNA (μεθυλίωση) για να εκτιμήσουν τη βιολογική ηλικία – βρήκαν ότι όσοι είχαν πλουσιότερους δεσμούς έδειχναν νεότερο βιολογικό προφίλ και χαμηλότερα επίπεδα χρόνιας φλεγμονής, ενός βασικού παράγοντα γήρανσης και ασθενειών όπως η καρδιοπάθεια και ο διαβήτης.
«Οι ισχυρές φιλίες επιβραδύνουν κυριολεκτικά τη γήρανση σε κυτταρικό επίπεδο», δήλωσε ο Ονγκ στο Cornell Chronicle. «Δεν πρόκειται για μία φιλία ή μια εθελοντική δραστηριότητα – είναι η σταθερότητα και το βάθος των σχέσεων σε δεκαετίες που μετράει. Όσο νωρίτερα επενδύουμε σε αυτές, τόσο μεγαλύτεροι οι “αποδόσεις” – όχι μόνο συναισθηματικοί, αλλά και βιολογικοί». Η έρευνα έδειξε ότι αυτοί οι δεσμοί μειώνουν δείκτες όπως η IL-6 (ιντερλευκίνη-6), ένα μόριο φλεγμονής που συνδέεται με γρημωρές ασθένειες, και «στέλνουν πίσω» το επιγενετικό ρολόι κατά χρόνια.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η επιστήμη συνδέει τις σχέσεις με τη μακροζωία. Παλαιότερες μελέτες, όπως η περίφημη έρευνα Harvard Grant Study, έχουν δείξει ότι οι καλές σχέσεις προστατεύουν την καρδιά και τον εγκέφαλο. Ωστόσο, η νέα ανάλυση προσθέτει μια βιολογική διάσταση: Οι κοινωνικές συνδέσεις ρυθμίζουν γονίδια που ελέγχουν τη φλεγμονή και την κυτταρική επισκευή, κάνοντας το σώμα πιο ανθεκτικό. Σε έναν κόσμο όπου η πανδημία και τα social media εντείνουν τη μοναξιά, τα ευρήματα αυτά είναι «ένα ξυπνητήρι», σύμφωνα με ειδικούς στο Neuroscience News.
Τι σημαίνει πρακτικά; Ξεκινήστε νωρίς: Καλλιεργήστε φιλίες με κοινά ενδιαφέροντα, συμμετέχετε σε ομάδες ή εθελοντισμό, και διατηρήστε επαφή με οικογένεια. Δεν χρειάζονται χιλιάδες like – βαθιές συζητήσεις και κοινές εμπειρίες αρκούν. Η έρευνα προτείνει και πολιτικές: Σχολεία που ενισχύουν συναισθηματικές δεξιότητες, εργασιακά προγράμματα ομαδικότητας και κοινοτικές πρωτοβουλίες για ηλικιωμένους.
Σε εποχές έντασης, η επιστήμη υπενθυμίζει: Οι καλύτεροι «αντιγηραντικοί» σύμμαχοι μπορεί να είναι οι φίλοι δίπλα σας. Μήπως είναι ώρα να καλέσετε εκείνον τον παλιό φίλο για καφέ; Η καρδιά –και τα κύτταρά σας– θα σας ευχαριστήσουν.