Μοναδική Ανακάλυψη: Το Παλαιότερο Ανθρώπινο Αποτύπωμα στον Κόσμο βρέθηκε σε Βότσαλο 43.000 Ετών
Μια πρωτοποριακή αρχαιολογική ανακάλυψη στην Ισπανία ανατρέπει όσα γνωρίζαμε για τη συμβολική συμπεριφορά των πρώιμων ανθρώπων. Ερευνητές ανακάλυψαν το παλαιότερο γνωστό ανθρώπινο αποτύπωμα δακτύλου, το οποίο άφησε ένας Νεάντερταλ σε ένα γρανιτένιο βότσαλο πριν από περίπου 43.000 χρόνια, χρησιμοποιώντας κόκκινη ώχρα. Η ανακάλυψη έγινε στο σπήλαιο San Lázaro στη Σεγκόβια και θεωρείται ορόσημο για τη μελέτη της προϊστορικής νόησης και κουλτούρας.
Μια Συνεργασία που Φωτίζει το Παρελθόν
Η ανακάλυψη είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης, του Ισπανικού Γεωλογικού και Μεταλλευτικού Ινστιτούτου (IGME-CSIC), του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα και της Επιστημονικής Αστυνομίας της Ισπανίας, με επιστημονικό συντονισμό από τους Δρ. Daniel Álvarez-Alonso και Δρ. Miguel de Andrés-Herrero. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Archaeological and Anthropological Sciences και επιβεβαιώνει ότι το αποτύπωμα ανήκει σε Νεάντερταλ, καθιστώντας το το αρχαιότερο του είδους του παγκοσμίως.
Ένα Βότσαλο, Ένα Μήνυμα
Το αντικείμενο είναι ένα γρανιτένιο βότσαλο, το οποίο τοποθετήθηκε εσκεμμένα στο σπήλαιο και φέρει μια κόκκινη κουκκίδα ώχρας, ένα υλικό που συνδέεται με συμβολικές εκφράσεις. Μέσα στην κουκκίδα, οι ερευνητές εντόπισαν το αποτύπωμα δακτύλου, διατηρημένο είτε τυχαία είτε σκόπιμα στην υγρή ακόμα χρωστική. Χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η πολυφασματική απεικόνιση, η σάρωση με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο (SEM) και η δερματογλυφική ανάλυση, η ομάδα επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για ανθρώπινο αποτύπωμα.
«Αυτή η ανακάλυψη δεν είναι μόνο το παλαιότερο ανθρώπινο αποτύπωμα, αλλά και ισχυρή απόδειξη συμβολικής συμπεριφοράς των τελευταίων Νεάντερταλ στην Ιβηρική Χερσόνησο», δήλωσε ο Δρ. Álvarez-Alonso. «Η χρήση χρωστικής και η σκόπιμη τοποθέτηση του αντικειμένου υποδηλώνουν αφηρημένη σκέψη και πιθανώς επικοινωνία μέσω συμβόλων».
Συμβολική Νοημοσύνη των Νεάντερταλ
Το αποτύπωμα δεν είναι απλώς ένα τυχαίο σημάδι. Η ανάλυση του βοτσάλου έδειξε ότι είχε χρησιμοποιηθεί σε μη χρηστικό πλαίσιο, ενισχύοντας την ερμηνεία ότι σχετιζόταν με τελετουργία ή συμβολική πράξη, πιθανώς συνδεδεμένη με την ταυτότητα, το status ή τις πνευματικές πεποιθήσεις των Νεάντερταλ. «Αυτό το αντικείμενο μας λέει ότι οι Νεάντερταλ δεν ήταν οι πρωτόγονοι που πιστεύαμε κάποτε», τόνισε ο Δρ. Andrés-Herrero. «Ήταν ικανοί για αφηρημένη σκέψη, για να αποδίδουν νόημα σε αντικείμενα και να διατηρούν αυτό το νόημα μέσω σκόπιμων πράξεων».
Παγκόσμια Σημασία
Η ανακάλυψη τοποθετεί τη Σεγκόβια και την ευρύτερη περιοχή της Καστίλλης και Λεόν στο επίκεντρο της προϊστορικής αρχαιολογίας στην Ευρώπη. Το σπήλαιο San Lázaro ερευνάται από το 2012 στο πλαίσιο του προγράμματος «Πρώτοι Έποικοι της Σεγκόβια», με υποστήριξη από το Ισπανικό Υπουργείο Επιστήμης και Καινοτομίας. Σύμφωνα με το CSIC, το βότσαλο προσφέρει μια μοναδική ματιά στον πολιτιστικό κόσμο των Νεάντερταλ στη Δυτική Ευρώπη, αποδεικνύοντας ότι ήταν βιολογικά και γνωστικά κοντά στον Homo sapiens.
«Αυτό το αποτύπωμα είναι κάτι περισσότερο από ένα σημάδι σε πέτρα», είπε ο συν-συγγραφέας Δρ. Antonio Díez-Herrero. «Είναι ένα μήνυμα μέσα στον χρόνο—ένα ίχνος προθετικότητας, τελετουργίας και ταυτότητας από ένα χέρι που έχει χαθεί προ πολλού».
Πηγές και Μελλοντικές Έρευνες
Η ανακάλυψη ενισχύει την κατανόησή μας για τη γνωστική εξέλιξη των Νεάντερταλ. Σύμφωνα με το Nature (2025), τέτοιες ανακαλύψεις υποδηλώνουν ότι οι Νεάντερταλ μοιράζονταν πολύ περισσότερα κοινά με τον σύγχρονο άνθρωπο από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Οι ερευνητές σχεδιάζουν περαιτέρω αναλύσεις για να εξετάσουν αν παρόμοια αντικείμενα υπάρχουν σε άλλες τοποθεσίες, ελπίζοντας να αποκαλύψουν περισσότερα για τη συμβολική ζωή των Νεάντερταλ.
