Μικρή Αλλαγή στο Περπάτημα, Μεγάλη Ανακούφιση: Πώς να Καθυστερήσετε τη Χειρουργική Επέμβαση στο Γόνατο
Μια πρωτοποριακή μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα αποκαλύπτει ότι μια μικρή προσαρμογή στον τρόπο που περπατάμε μπορεί να μειώσει τον πόνο από την οστεοαρθρίτιδα του γόνατος εξίσου αποτελεσματικά με τα φάρμακα, χωρίς τις παρενέργειες. Με την αλλαγή της γωνίας του ποδιού κατά το βάδισμα, οι συμμετέχοντες στη μελέτη όχι μόνο μείωσαν την πίεση στο γόνατο, αλλά επιβράδυναν τη φθορά του χόνδρου, διατηρώντας τα οφέλη για περισσότερο από έναν χρόνο. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό The Lancet Rheumatology, ανοίγει νέους δρόμους για τη μη επεμβατική αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας, προσφέροντας ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Η Επιστήμη Πίσω από την Αλλαγή
Η οστεοαρθρίτιδα, μια από τις κύριες αιτίες αναπηρίας σε ενήλικες άνω των 40 ετών, επηρεάζει σχεδόν το ένα τέταρτο αυτού του πληθυσμού, προκαλώντας πόνο και δυσκαμψία λόγω της φθοράς του χόνδρου που προστατεύει τις αρθρώσεις. Μέχρι σήμερα, οι θεραπευτικές επιλογές περιορίζονταν σε φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση του πόνου και, σε προχωρημένα στάδια, στην αντικατάσταση της άρθρωσης. Ωστόσο, η νέα μελέτη, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή μηχανολογίας Σκοτ Ούλριχ από το Κολέγιο Μηχανικής Τζον και Μάρσια Πράις του Πανεπιστημίου της Γιούτα, εισάγει μια καινοτόμο προσέγγιση: την επανεκπαίδευση του βαδίσματος.
Η έρευνα, που διεξήχθη σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, επικεντρώθηκε σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια οστεοαρθρίτιδα στο εσωτερικό τμήμα του γόνατος, το οποίο δέχεται μεγαλύτερο φορτίο κατά το περπάτημα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η προσαρμογή της γωνίας του ποδιού – είτε προς τα μέσα (toe-in) είτε προς τα έξω (toe-out) κατά 5° ή 10° – μπορεί να μειώσει σημαντικά την πίεση στο γόνατο, προσφέροντας ανακούφιση από τον πόνο και επιβραδύνοντας τη φθορά του χόνδρου.
Πώς Λειτουργεί η Μέθοδος
Στη μελέτη, η οποία διήρκεσε έναν χρόνο και συμπεριέλαβε 68 συμμετέχοντες, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εξατομικευμένη προσέγγιση για να καθορίσουν την ιδανική γωνία ποδιού για κάθε συμμετέχοντα. Οι συμμετέχοντες περπάτησαν σε διάδρομο με αισθητήρες πίεσης, ενώ κάμερες καταγραφής κίνησης ανέλυαν τη μηχανική του βαδίσματός τους. Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι ερευνητές προσδιόρισαν αν η στροφή του ποδιού προς τα μέσα ή προς τα έξω θα μείωνε περισσότερο το φορτίο στο γόνατο και καθόρισαν την κατάλληλη γωνία (5° ή 10°).
Η ομάδα της έρευνας χώρισε τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες: η μία έλαβε την εξατομικευμένη προσαρμογή στο βάδισμα, ενώ η άλλη (ομάδα ελέγχου) συνέχισε να περπατά με τον φυσικό της τρόπο, λαμβάνοντας ψευδοθεραπεία για να ελεγχθεί το φαινόμενο placebo. Κατά τη διάρκεια έξι εβδομαδιαίων συνεδριών, οι συμμετέχοντες της ομάδας παρέμβασης εκπαιδεύτηκαν να διατηρούν τη νέα γωνία ποδιού χρησιμοποιώντας βιοανάδραση – δονήσεις από μια συσκευή που φορούσαν στην κνήμη. Μετά την εκπαίδευση, τους ζητήθηκε να εφαρμόζουν το νέο βάδισμα για τουλάχιστον 20 λεπτά την ημέρα, μέχρι να γίνει φυσικό.
Εντυπωσιακά Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκαν στις 12 Αυγούστου 2025 στο The Lancet Rheumatology, ήταν εντυπωσιακά. Οι συμμετέχοντες της ομάδας παρέμβασης ανέφεραν μείωση του πόνου κατά 2,5 μονάδες σε κλίμακα 10 βαθμών, συγκρίσιμη με την επίδραση παυσίπονων όπως η ιβουπροφαίνη, ενώ η ομάδα ελέγχου παρουσίασε μείωση μόλις 1 μονάδας. Επιπλέον, οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν ότι η ομάδα παρέμβασης είχε βραδύτερη φθορά του χόνδρου σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, με λιγότερες αλλαγές στη μικροδομή του χόνδρου (T1ρ), υποδεικνύοντας καλύτερη υγεία της άρθρωσης.
«Η μείωση του πόνου σε σχέση με την ομάδα placebo ήταν εντυπωσιακή, ενώ οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν πιο αργή φθορά ενός δείκτη υγείας του χόνδρου στην ομάδα παρέμβασης, κάτι που μας ενθουσίασε», δήλωσε ο Σκοτ Ούλριχ, συν-επικεφαλής της μελέτης. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν επίσης ενθουσιασμό για την απλότητα της μεθόδου. Ένας εξ αυτών ανέφερε: «Δεν χρειάζεται να παίρνω φάρμακα ή να φοράω συσκευές… είναι πλέον μέρος του σώματός μου, και αυτό με ενθουσιάζει».
Μια Λύση για το Μέλλον
Η μέθοδος αυτή έχει τη δυνατότητα να γεφυρώσει το κενό στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας, ιδιαίτερα για νεότερους ασθενείς που μπορεί να αντιμετωπίζουν δεκαετίες πόνου πριν χρειαστούν χειρουργική επέμβαση. «Για άτομα στα 30, 40 ή 50 τους, η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να σημαίνει δεκαετίες διαχείρισης του πόνου πριν από την αντικατάσταση της άρθρωσης. Αυτή η παρέμβαση μπορεί να καλύψει αυτό το κενό», εξήγησε ο Ούλριχ.
Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, η μέθοδος δεν είναι ακόμα έτοιμη για ευρεία κλινική εφαρμογή. Η τεχνική ανάλυσης κίνησης που χρησιμοποιήθηκε είναι δαπανηρή και χρονοβόρα, αλλά οι ερευνητές εργάζονται για τη χρήση τεχνολογιών όπως βίντεο από smartphones και «έξυπνα παπούτσια» για να καταστήσουν την παρέμβαση πιο προσιτή. «Η τεχνητή νοημοσύνη και οι φορητοί αισθητήρες μπορούν να απλοποιήσουν τη διαδικασία, επιτρέποντας την εφαρμογή της σε φυσικοθεραπευτικές κλινικές ή ακόμα και στο σπίτι», πρόσθεσε ο Ούλριχ.
Το Επόμενο Βήμα
Η μελέτη αποτελεί την πρώτη τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με placebo έρευνα που αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα μιας βιομηχανικής παρέμβασης για την οστεοαρθρίτιδα. Οι ερευνητές σχεδιάζουν να επεκτείνουν τη μελέτη σε πληθυσμούς με παχυσαρκία και να δοκιμάσουν νέες τεχνολογίες για την ανάλυση του βαδίσματος. «Αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της εξατομίκευσης της θεραπείας αντί για μια προσέγγιση ενιαίου μεγέθους», δήλωσε η συν-επικεφαλής της μελέτης Βαλεντίνα Ματσόλι από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Με περισσότερους από 500 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως να πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα, η δυνατότητα μιας μη επεμβατικής, φθηνής και αποτελεσματικής θεραπείας είναι πολλά υποσχόμενη. Η συνέχεια των ερευνών θα καθορίσει αν αυτή η απλή αλλαγή στο περπάτημα μπορεί να γίνει μέρος της καθημερινής κλινικής πρακτικής, προσφέροντας ανακούφιση και ελπίδα σε όσους ζουν με τον πόνο της οστεοαρθρίτιδας.
