Η Τουρκία επανέρχεται στο ζήτημα της ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν να καλεί την ΕΕ να δείξει «σαφή πολιτική βούληση» χωρίς επιφυλάξεις, ενώ παράλληλα επικρίνει την Ελλάδα για «αντιτουρκικό αίσθημα» στην πολιτική της. Η Αθήνα απάντησε άμεσα μέσω του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν τίθεται θέμα συζήτησης σε ζητήματα εθνικού συμφέροντος, όπως η συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE.
Οι δηλώσεις Φιντάν και η κριτική στην Ελλάδα
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, σε πρόσφατες δηλώσεις του, τόνισε ότι η Τουρκία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην Ελλάδα, όπου, όπως ισχυρίστηκε, «ευδοκιμεί το αντιτουρκικό αίσθημα» στην πολιτική σκηνή. Ο Φιντάν προέτρεψε την Αθήνα να «βάλει την Τουρκία πίσω στην ατζέντα αμέσως», υπονοώντας την ανάγκη επανεκκίνησης συζητήσεων για συνεργασία σε θέματα ασφάλειας, τα οποία η Άγκυρα θεωρεί κρίσιμα για την ευρωπαϊκή σταθερότητα.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο Φιντάν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, που αφορά την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας. Χαρακτήρισε «ιβρετική» τη στάση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος δήλωσε στη Βουλή ότι η Τουρκία δεν θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Ο Τούρκος υπουργός προειδοποίησε ότι αποφάσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν πρέπει να εξυπηρετούν τα συμφέροντα ενός μόνο κράτους, αλλά να προάγουν τη συλλογική ασφάλεια. Επικαλέστηκε μάλιστα το παράδειγμα του 1980, όταν η Τουρκία αποδέχθηκε την επιστροφή της Ελλάδας στη στρατιωτική δομή του ΝΑΤΟ, παρόλο που θα μπορούσε να αρνηθεί, και κάλεσε την Αθήνα να δείξει παρόμοια «στρατηγική ωριμότητα» σήμερα, εν μέσω μεγαλύτερων προκλήσεων για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Παρά τις διαφωνίες με την Ελλάδα, ο Φιντάν δήλωσε ότι η Τουρκία παραμένει ανοιχτή σε συζητήσεις για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας και επιδιώκει συνεργασία για τη σταθερότητα στην περιοχή. Επιπλέον, τόνισε την ανάγκη για σαφή δέσμευση της ΕΕ στην ένταξη της Τουρκίας, κατά τις συνομιλίες του με τον Γερμανό ομόλογό του, όπου συζητήθηκαν επίσης η τελωνειακή ένωση και η απελευθέρωση θεωρήσεων.
Η απάντηση της Αθήνας: «Καμία συζήτηση σε εθνικά συμφέροντα»
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης απάντησε άμεσα στις δηλώσεις Φιντάν, τονίζοντας ότι η Ελλάδα διεξάγει ενεργή και συνεπή εξωτερική πολιτική, βασισμένη στις καθολικές αξίες του διεθνούς δικαίου, και δεν κατευθύνεται από εξωτερικούς παράγοντες. «Δεν θα παρεκκλίνουμε από αυτές τις αρχές και όποιος ενοχλείται οφείλει να το αποδεχθεί, διότι υπαινιγμοί και μομφές δεν είναι αποδεκτοί», δήλωσε ο Γεραπετρίτης. Πρόσθεσε ότι η Ελλάδα επιδιώκει ενεργά την ειρήνη και τις καλές γειτονικές σχέσεις, ωστόσο, σε ζητήματα εθνικού συμφέροντος, «δεν τίθεται καμία συζήτηση».
Η ελληνική πλευρά έχει εκφράσει σταθερά την αντίθεσή της στη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE, παρά τις πιέσεις από τη Γερμανία και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε. Η Αθήνα θεωρεί ότι η Τουρκία, ως χώρα που παραβιάζει εναέριους χώρους και κατέχει εδάφη σε κράτη-μέλη της ΕΕ όπως η Κύπρος, δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστος εταίρος στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η γερμανική στάση και οι πιέσεις
Η Γερμανία έχει εκφράσει στήριξη στην ένταξη της Τουρκίας στο SAFE, με τον υπουργό Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ να δηλώνει ότι «επιθυμούμε την ένταξη της Τουρκίας», αλλά να προειδοποιεί ότι η Άγκυρα πρέπει να λύσει τα προβλήματά της στην περιοχή. «Για αυτό χρειάζονται κάποια βήματα», τόνισε, ξεκαθαρίζοντας ότι η Γερμανία στηρίζει την Ελλάδα σε σχέση με το πρόγραμμα.
Παράλληλα, το Βερολίνο έχει εγκρίνει διαπραγματεύσεις για την πώληση μαχητικών Eurofighter στην Τουρκία, εν μέσω συζητήσεων για ανθρωπιστικά ζητήματα στη Γάζα, κάτι που έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην Ελλάδα.
Η επικείμενη συνάντηση στην ΕΕ
Ο Φιντάν ανακοίνωσε ότι η Τουρκία θα συμμετάσχει στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα, όπου θα έχει την ευκαιρία να συζητήσει το ζήτημα με τον Γεραπετρίτη, μετά από αίτημα του τελευταίου. Η συνάντηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο εντεινόμενων εντάσεων, με την Ελλάδα να διατηρεί το δικαίωμα βέτο σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το SAFE.
Η υπόθεση αυτή υπογραμμίζει τις διαρκείς προκλήσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την ΕΕ να βρίσκεται στο επίκεντρο, καθώς η Τουρκία πιέζει για μεγαλύτερη εμπλοκή σε ευρωπαϊκά ζητήματα ασφάλειας, ενώ η Ελλάδα επιμένει στην τήρηση του διεθνούς δικαίου