Σε μια εποχή όπου οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ φτάνουν σε νέα ύψη, η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τεχνολογική Αυτονομία, Έννα Βίρκουνεν, στέλνει μήνυμα ηρεμίας και αποφασιστικότητας. Σε αποκλειστική συνέντευξη στο Politico, η Φινλανδή αξιωματούχος υπερασπίστηκε την εφαρμογή των αυστηρών ψηφιακών κανονισμών της ΕΕ, όπως ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) και ο Νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA), απέναντι στις έντονες κριτικές από την κυβέρνηση Τραμπ και συμμαχίες του τεχνολογικού τομέα.
«Είναι σημαντικό να μείνουμε ήρεμοι, ακόμα και αν υπάρχουν διάφορες επιθέσεις κατά αυτής της νομοθεσίας», δήλωσε η Βίρκουνεν, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Δεκέμβριο του 2024. «Εφαρμόζουμε πλήρως τους κανόνες συνεχώς και όλοι μπορούν να είναι βέβαιοι γι’ αυτό».
Η δήλωσή της έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, έχουν κλιμακώσει την ρητορική τους κατά της ευρωπαϊκής ρύθμισης, χαρακτηρίζοντάς την «ορβιλλιανή» και κατηγορώντας την ΕΕ για λογοκρισία.
Η κριτική δεν περιορίζεται στις αμερικανικές πλευρές. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ευρωβουλευτές, όπως η Ολλανδή Πράσινη Κιμ βαν Σπάρεντακ, έχουν επικρίνει την Βίρκουνεν ότι δεν είναι αρκετά φωνακτική στην υπεράσπιση των κανόνων. «Πού είναι η Βίρκουνεν;» ρώτησε ρητορικά η βαν Σπάρεντακ σε ενημέρωση με δημοσιογράφους τον Αύγουστο, προσθέτοντας: «Μόλις ο Τραμπ απειλεί, δεν ακούς τίποτα». Παρόμοιες φωνές ακούστηκαν και από Ισπανούς και Γάλλους ευρωβουλευτές, που χαρακτήρισαν την στάση της «αόρατη» και «πολύ σιωπηλή».
Η Βίρκουνεν απάντησε με νηφαλιότητα, αποδίδοντας τις διαφορές σε «πολύ διαφορετικά προσωπικά στυλ». «Εργάζομαι συνεχώς σε αυτά τα θέματα», τόνισε, υπενθυμίζοντας ότι η ΕΕ διατηρεί «πολύ σαφή νομική βάση» για τους κανονισμούς της. Οι DSA και DMA, που τέθηκαν σε ισχύ πέρυσι, στοχεύουν στην προστασία των χρηστών από μονοπωλιακές πρακτικές γιγάντων όπως η Meta, η Google και η Amazon, επιβάλλοντας υποχρεώσεις για διαφάνεια, ανταγωνισμό και μετριασμό επιβλαβούς περιεχομένου.
Οι απειλές από τον Τραμπ δεν είναι νέες. Τον Αύγουστο, ο Αμερικανός Πρόεδρος προειδοποίησε ότι θα επιβάλει «σημαντικούς επιπλέον δασμούς» και θα σταματήσει τις πωλήσεις hardware σε χώρες με «διακριτικούς» ψηφιακούς κανόνες. Τον Σεπτέμβριο, η Βίρκουνεν απάντησε με επιστολή στο αμερικανικό Κογκρέσο, διευκρινίζοντας ότι οι ευρωπαϊκοί νόμοι δεν έχουν εξωεδαφική ισχύ στις ΗΠΑ και ότι η ΕΕ είναι «βαθιά αφοσιωμένη στην προστασία της ελευθερίας του λόγου». Παράλληλα, η Επιτροπή απέρριψε σχέδια για «ψηφιακό φόρο» σε αμερικανικές εταιρείες τον Ιούλιο, σε μια κίνηση που ερμηνεύτηκε ως χειρονομία καλής θελήσεως.
Παρά τις εντάσεις, η Βίρκουνεν εξέφρασε αισιοδοξία για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις στον τεχνολογικό τομέα. «Κανείς δεν μπορεί να κάνει επιχειρήσεις με το έργο των άλλων χωρίς να το αποζημιώνει», δήλωσε σε συνέντευξη στη Variety τον Σεπτέμβριο, αναφερόμενη σε ζητήματα όπως η χρήση ευρωπαϊκού δημιουργικού περιεχομένου από αμερικανικές πλατφόρμες. Επιπλέον, η ΕΕ προωθεί νέους κανονισμούς για την τεχνητή νοημοσύνη και τα μέσα ενημέρωσης, με στόχο ένα «δίκαιο γήπεδο» για όλους τους παίκτες.
Η στάση της Βίρκουνεν αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη στρατηγική της ΕΕ: να διατηρήσει την τεχνολογική κυριαρχία της χωρίς να κλιμακώσει άσκοπα τις συγκρούσεις. Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία διαμορφώνει την καθημερινότητά μας, από τα social media μέχρι την AI, η ισορροπία μεταξύ καινοτομίας και προστασίας γίνεται όλο και πιο κρίσιμη. Θα καταφέρει η ΕΕ να μείνει «ήρεμη» χωρίς να χάσει έδαφος; Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν.