Σε μια δήλωση που αντανακλά την ενεργή διπλωματική παρουσία της Τουρκίας στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ισχυρίστηκε χθες ότι η χώρα του βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις των κρατών που συμβάλλουν στη διαδικασία ειρήνης στη Γάζα. Μιλώντας κατά την τελετή εγκαινίων σε εκδήλωση στην επαρχία Ριζέ, στον βόρειο Πόντο, ο Ερντογάν χαιρέτισε την έναρξη της κατάπαυσης του πυρός, χαρακτηρίζοντάς την ως «άνοιγμα της πόρτας για μόνιμη ειρήνη» μετά από δύο χρόνια «καταπίεσης».
Η δήλωση έρχεται σε συνέχεια της πρόσφατης συμφωνίας για την πρώτη φάση του αμερικανικού σχεδίου ειρήνης, που συνομολογήθηκε την Πέμπτη υπό την αιγίδα του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και με τη μεσολάβηση της Τουρκίας, του Κατάρ και της Αιγύπτου. «Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι η Γάζα θα αναπνεύσει ξανά», τόνισε ο Ερντογάν, σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού προεδρικού γραφείου, προσθέτοντας ότι η Άγκυρα έχει εξαντλήσει κάθε δυνατότητα για να φέρει «ειρήνη, γαλήνη και ασφάλεια» στην περιοχή το ταχύτερο δυνατόν. Επανέλαβε επίσης την κατηγορία για «γενοκτονία» από το Ισραήλ, προειδοποιώντας ότι η συνέχιση τέτοιων ενεργειών θα είχε «βαρύ κόστος».
Παρά τις υψηλές τόνους αισιοδοξίας, ο Ερντογάν τόνισε την ανάγκη «αυστηρής εφαρμογής» της συμφωνίας, αναλαμβάνοντας ρητά την ευθύνη της Τουρκίας στη φάση υλοποίησης. «Από εδώ και πέρα, το σημαντικό είναι η πιστή τήρηση της συμφωνίας. Θα αναλάβουμε το βάρος της ευθύνης και στη διαδικασία εφαρμογής», δήλωσε, υπογραμμίζοντας τη συμμετοχή της Τουρκίας σε «ομάδα εργασίας» που θα επιβλέπει την κατάπαυση του πυρός και την ανθρωπιστική βοήθεια. Σύμφωνα με διεθνείς αναφορές, η Άγκυρα έχει ήδη πιέσει την Χαμάς να αποδεχθεί το σχέδιο, ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν αποκάλυψε ότι ο Τραμπ του ζήτησε προσωπικά να πείσει την οργάνωση για την «καλύτερη προσέγγιση» στο παλαιστινιακό μέλλον.
Η τουρκική εμπλοκή δεν είναι τυχαία: Από την έναρξη του πολέμου το 2023, η Τουρκία έχει υιοθετήσει μια από τις πιο σκληρές στάσεις κατά του Ισραήλ, χαρακτηρίζοντας τις επιχειρήσεις του ως «γενοκτονία» και στέλνοντας χιλιάδες τόνους βοήθειας στη Γάζα. Η Άγκυρα συμμετείχε ενεργά στις διαπραγματεύσεις στο Κάιρο και τη Ντόχα, ενώ ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα καλέσει για διεθνή πίεση υπέρ ενός «δίκαιου και διαρκούς ειρήνης» βασισμένου στη λύση των δύο κρατών. Ωστόσο, η δήλωση από τη Ριζέ –μια περιοχή με ισχυρές ισλαμικές ρίζες και υποστήριξη προς τον Ερντογάν– ερμηνεύεται και ως εσωτερική πολιτική κίνηση, εν μέσω προεκλογικής περιόδου και εντάσεων με δυτικές χώρες για την τουρκική στάση απέναντι σε ομάδες όπως η Χαμάς.
Η διεθνής ανταπόκριση είναι ανάμεικτη. Ο Τραμπ ευχαρίστησε δημόσια την Τουρκία ως έναν από τους βασικούς μεσολαβητές, ενώ η Γαλλία και η Βρετανία χαιρέτισαν τη συμφωνία ως «μεγάλη ελπίδα» για την περιοχή. Παράλληλα, η Τουρκία δεσμεύεται να ενισχύσει τις διπλωματικές της προσπάθειες για μόνιμη εκεχειρία, συμπεριλαμβανομένης και της έντασης Ιράν-Ισραήλ, όπως δήλωσε ο Ερντογάν σε πρόσφατες συναντήσεις. Κριτικοί, ωστόσο, επισημαίνουν ότι η τουρκική ρητορική –με όρους όπως «γενοκτονία»– μπορεί να περιπλέξει τις επόμενες φάσεις, ειδικά σε σχέση με ισραηλινές αντιδράσεις.
Σήμερα, καθώς η Γάζα εισέρχεται σε μια εύθραυστη φάση ανάκαμψης, η δήλωση του Ερντογάν υπενθυμίζει τον ρόλο της Τουρκίας ως γέφυρας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Θα αρκέσει η συμμετοχή σε «task force» για να εφαρμοστεί πλήρως η συμφωνία; Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν αν η Άγκυρα μπορεί να μετατρέψει τα λόγια σε πράξεις, χωρίς να πυροδοτήσει νέες εντάσεις. Για την ώρα, η ειρήνη στη Γάζα παραμένει ένα παζλ με πολλούς παίκτες –και η Τουρκία κρατά ένα από τα μεγαλύτερα κομμάτια.