Επιστήμονες Αποκαλύπτουν την Αρχαία Συνήθεια των Πιθήκων που Εξηγεί την Ανθρώπινη Αγάπη για το Αλκοόλ
Μια πρωτοποριακή μελέτη, που δημοσιεύθηκε στις 31 Ιουλίου 2025 στο περιοδικό BioScience, εισάγει τον όρο «scrumping» για να περιγράψει τη συνήθεια των Αφρικανικών πιθήκων να καταναλώνουν πεσμένα, ζυμωμένα φρούτα από το δάσος, μια συμπεριφορά που μπορεί να εξηγεί την εξελικτική ρίζα της ανθρώπινης σχέσης με το αλκοόλ. Ερευνητές από το Dartmouth College και το Πανεπιστήμιο του St Andrews υποστηρίζουν ότι αυτή η αρχαία πρακτική αποτέλεσε κρίσιμο βήμα στην ανάπτυξη της ικανότητας του ανθρώπινου οργανισμού να μεταβολίζει την αιθανόλη, πολύ πριν την εμφάνιση της ζυθοποιίας ή της οινοποιίας.
Η Έννοια του «Scrumping» και η Εξελικτική της Σημασία
Ο όρος «scrumping», εμπνευσμένος από την παλιά αγγλική λέξη για τη συλλογή πεσμένων φρούτων, περιγράφει την προτίμηση χιμπατζήδων, γοριλών και άλλων Αφρικανικών πιθήκων να τρώνε ώριμα, ζυμωμένα φρούτα που περιέχουν μικρές ποσότητες αιθανόλης. Σύμφωνα με τον καθηγητή Nathaniel Dominy, επικεφαλής της έρευνας, αυτή η συμπεριφορά συνδέεται με μια γενετική μετάλλαξη που συνέβη πριν από περίπου 10 εκατομμύρια χρόνια στους κοινούς προγόνους ανθρώπων, χιμπατζήδων και γοριλών. Η μετάλλαξη ενίσχυσε την αποτελεσματικότητα του ενζύμου ADH4, επιτρέποντας την αποδοτική διάσπαση του αλκοόλ, προσφέροντας έτσι διατροφικό πλεονέκτημα.
Η μελέτη, που βασίστηκε σε παρατηρήσεις από περιοχές όπως η Ουγκάντα και η Γκαμπόν, δείχνει ότι οι Αφρικανικοί πίθηκοι καταναλώνουν το 25-62% των φρούτων τους από το έδαφος, σε αντίθεση με τους ουραγκοτάγκους του Βόρνεο, που περιορίζονται σε λιγότερο από 1%. Αυτή η διαφορά υπογραμμίζει την εξελικτική απόκλιση, καθώς οι ουραγκοτάγκοι δεν φέρουν την ίδια μετάλλαξη, επιβεβαιώνοντας την υπόθεση του «μεθυσμένου πιθήκου» (drunken monkey hypothesis), που προτάθηκε το 2004 από τον Robert Dudley.
Διατροφικά και Κοινωνικά Οφέλη
Το «scrumping» προσέφερε στους προγόνους μας πρόσβαση σε θερμιδογόνα, εύκολα προσβάσιμα φρούτα, μειώνοντας την ανάγκη για επικίνδυνη αναρρίχηση. Η κατανάλωση ζυμωμένων φρούτων, που περιέχουν 1-4% αιθανόλη, παρείχε ενεργειακό πλεονέκτημα, ενώ η ικανότητα μεταβολισμού του αλκοόλ προστάτευε από πιθανές τοξικές επιδράσεις. Επιπλέον, η καθηγήτρια Catherine Hobaiter από το St Andrews επισημαίνει ότι η κατανάλωση αυτών των φρούτων γινόταν συχνά σε ομάδες, ενισχύοντας κοινωνικούς δεσμούς. «Η κοινή κατανάλωση ζυμωμένων φρούτων μπορεί να προσομοιάζει τις σημερινές κοινωνικές μας συνήθειες, όπως το ποτό σε παμπ ή οικογενειακές γιορτές», εξηγεί.
Η έρευνα υποδηλώνει ότι το «scrumping» έθεσε τα θεμέλια για την ανθρώπινη κουλτούρα του αλκοόλ, που αργότερα ενισχύθηκε με την καλλιέργεια σιτηρών και σταφυλιών κατά τη Νεολιθική Επανάσταση, πριν από περίπου 12.000 χρόνια. Η παραγωγή αλκοολούχων ποτών, από τη μπύρα της Μεσοποταμίας μέχρι το σύγχρονο cider, αποτελεί εξέλιξη αυτής της αρχαίας συνήθειας.
Επιστημονική και Πολιτιστική Σημασία
Η εισαγωγή του όρου «scrumping» γεμίζει ένα κενό στην επιστημονική ορολογία, όπως έκαναν στο παρελθόν όροι όπως «συμβίωση» ή «αλτρουισμός». «Η ονομασία μιας συμπεριφοράς μας βοηθά να την κατανοήσουμε και να την μελετήσουμε καλύτερα», λέει ο Dominy. Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από το Πανεπιστήμιο του Wisconsin, το Max Planck Institute και το Gorilla Foundation, συνδυάζοντας παρατηρήσεις πεδίου με γενετικές αναλύσεις.
Η κατανόηση του «scrumping» έχει σύγχρονες επιπτώσεις, από τη μελέτη της μεταβολικής υγείας μέχρι την κοινωνική ψυχολογία. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ σήμερα, σε έναν κόσμο όπου το αλκοόλ είναι άφθονο, αντιπαραβάλλεται με την εξελικτική του προέλευση, όταν η κατανάλωση ήταν περιορισμένη και λειτουργική. Οι ερευνητές σχεδιάζουν περαιτέρω μελέτες για τη μέτρηση της αιθανόλης στα φρούτα και την επίδρασή της στη συμπεριφορά των πιθήκων, ελπίζοντας να αποκωδικοποιήσουν περαιτέρω τη σύνδεση μεταξύ διατροφής και κοινωνικότητας.
Από το Δάσος στο Ποτήρι μας
Το «scrumping» δεν είναι απλώς μια γραφική συνήθεια των πιθήκων· είναι ένα κλειδί για την κατανόηση της ανθρώπινης εξέλιξης και κουλτούρας. Η ικανότητά μας να απολαμβάνουμε ένα ποτήρι κρασί ή μια μπύρα συνδέεται με την αρχαία πρακτική των προγόνων μας να «scrump» στο δάσος. Αυτή η μελέτη μας υπενθυμίζει ότι οι σύγχρονες απολαύσεις μας έχουν βαθιές ρίζες, που μας συνδέουν με τους μακρινούς προγόνους μας και τη φύση που διαμόρφωσε την ύπαρξή μας.
