Γυναίκες στην Εξουσία: Ο Οικισμός Τσαταλχουγιούκ, ο Πρώτος του Κόσμου, Ήταν Μητριαρχικός Πριν 10.000 Χρόνια
Πριν από 10.000 χρόνια, στην Ανατολία, ο Τσαταλχουγιούκ αναδείχθηκε ως ο πρώτος γνωστός οικισμός της ανθρωπότητας, αλλάζοντας την πορεία του πολιτισμού. Πρόσφατες γενετικές και αρχαιολογικές έρευνες αποκαλύπτουν ότι αυτή η πρωτοποριακή κοινωνία βασιζόταν στις γυναίκες, με τις μητρικές γραμμές να καθορίζουν την κοινωνική δομή και τις ταφικές παραδόσεις. Πώς λειτουργούσε αυτή η μητριαρχική κοινωνία και τι μας διδάσκει;
Ο Τσαταλχουγιούκ: Η Απαρχή της Κοινοτικής Ζωής
Ο Τσαταλχουγιούκ, στην πεδιάδα της Κόνιας στην Τουρκία, ιδρύθηκε γύρω στο 7100 π.Χ. και φιλοξένησε έως 10.000 κατοίκους. Χωρίς δρόμους ή δημόσια κτίρια, τα πλίθινα σπίτια ήταν συνδεδεμένα, με πρόσβαση από στέγες μέσω σκαλών. Οι κάτοικοι ασχολούνταν με γεωργία, κτηνοτροφία και κυνήγι, ενώ οι τοίχοι των σπιτιών διακοσμούνταν με τοιχογραφίες, γλυπτά και συμβολικές παραστάσεις, όπως κέρατα ταύρων και γυναικείες φιγούρες.
Μητρογραμμική Κοινωνία: Οι Γυναίκες στο Επίκεντρο
Γενετικές αναλύσεις 131 σκελετών από 35 σπίτια έδειξαν μητροτοπικό σύστημα, όπου οι γυναίκες παρέμεναν στα σπίτια της γέννησής τους και οι άνδρες μετακινούνταν μετά τον γάμο. Οι γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια λάμβαναν έως πέντε φορές περισσότερα ταφικά κτερίσματα από τους άνδρες, υποδηλώνοντας την κεντρική τους θέση στην κοινωνία.
Μύθοι και Πραγματικότητα: Η Θεά-Μητέρα
Ο αρχαιολόγος Τζέιμς Μελάαρτ, που ανέσκαψε τον οικισμό τη δεκαετία του 1960, υπέθεσε ότι οι γυναικείες φιγούρες υποδείκνυαν λατρεία της «Θεάς-Μητέρας». Όμως, νεότερες έρευνες έδειξαν ότι μόνο το 5% των 2.000 φιγούρων απεικονίζουν γυναίκες, με τις περισσότερες να αναπαριστούν ζώα. Παρά την απουσία αποδείξεων για λατρεία θεάς, η μητροτοπική δομή και τα ταφικά κτερίσματα υποστηρίζουν τη γυναικεία επιρροή.
Μια Εξελισσόμενη Κοινότητα
Κατά τα 2.000 χρόνια ύπαρξής του, ο Τσαταλχουγιούκ εξελίχθηκε. Αρχικά, οι ταφές περιλάμβαναν στενούς συγγενείς, ενώ αργότερα έγιναν πιο ετερογενείς, με μη συγγενικά άτομα να μοιράζονται τον ίδιο χώρο, αντικατοπτρίζοντας κοινωνικές αλλαγές και προσαρμοστικότητα.Τι Μας Διδάσκει ο ΤσαταλχουγιούκΟ Τσαταλχουγιούκ αμφισβητεί τις σύγχρονες αντιλήψεις για την εξουσία. Η μητροτοπική του δομή και ο ρόλος των γυναικών υποδηλώνουν ότι η ισότητα ή η γυναικεία επιρροή ήταν κεντρικά στοιχεία. Η απουσία ιεραρχιών ενισχύει την εικόνα μιας συνεργατικής κοινότητας.
