Αόρατοι κωδικοί: Πώς οι αλγόριθμοι καθορίζουν τις ζωές μας (και σχεδόν ποτέ δεν το καταλαβαίνουμε)

22 Νοεμβρίου 2025

Το 2025 δεν σε κυβερνά πια ο πρωθυπουργός, ο δήμαρχος ή ο διευθυντής σου.
Σε κυβερνούν μερικές εκατοντάδες γραμμές κώδικα που τρέχουν σε server στην Ιρλανδία, τη Σιγκαπούρη ή τη Βιρτζίνια, γραμμένες από 28χρονους που δεν ξέρουν καν πού βρίσκεται η Ελλάδα.

1. Όταν ξυπνάς

Ο αλγόριθμος του TikTok έχει ήδη αποφασίσει ποια 7 δευτερόλεπτα θα δεις πρώτα και πόσο ντοπαμίνη θα πάρεις πριν καν σηκωθείς από το κρεβάτι.
Μία μελέτη του 2024 (Nature Human Behaviour) έδειξε ότι το 61% των Ελλήνων 18-34 ετών ανοίγει TikTok/Instagram μέσα στα πρώτα 3 λεπτά μετά το ξύπνημα. Η διάθεση της ημέρας σου έχει προγραμματιστεί από τις 07:02.

2. Όταν ψάχνεις δουλειά

Το βιογραφικό σου περνάει πρώτα από ATS (Applicant Tracking Systems).
Το 2023 το 99% των μεγάλων εταιρειών και το 75% των μεσαίων στην Ελλάδα χρησιμοποιούν τέτοια συστήματα.
Αν δεν έχεις βάλει ακριβώς τις λέξεις-κλειδιά της αγγελίας (ακόμα κι αν είσαι ο ιδανικός υποψήφιος), δεν θα το δει ποτέ άνθρωπος.
Το 2024 το LinkedIn απέρριψε αυτόματα 43 εκατομμύρια βιογραφικά παγκοσμίως πριν καν ανοιχτούν.

3. Όταν βγαίνεις ραντεβού

Tinder, Bumble, Grindr: ο αλγόριθμος αποφασίζει ποιος θα εμφανιστεί πάνω-πάνω.
Το 2023 έρευνα του Πανεπιστημίου Cornell έδειξε ότι το 9% των χρηστών παίρνουν το 80% των like.
Η εμφάνιση, το ύψος, το εισόδημα, η περιοχή και η συχνότητα που πληρώνεις premium παίζουν μεγαλύτερο ρόλο από το προφίλ σου.

4. Όταν ζητάς δάνειο ή πιστωτική κάρτα

Οι τράπεζες στην Ελλάδα χρησιμοποιούν πλέον credit scoring αλγορίθμους (Τειρεσίας + εξωτερικοί πάροχοι).
Λαμβάνουν υπόψη:

  • τα like σου στο Facebook τα τελευταία 2 χρόνια
  • τις ώρες που είσαι online
  • αν ψωνίζεις από e-shop ή από φυσικό μαγαζί
  • ακόμα και το πόσο συχνά αλλάζεις κινητό
    Το 2024 η Eurobank και η Πειραιώς ενσωμάτωσαν τέτοια μοντέλα. Το επιτόκιο σου μπορεί να ανέβει 2-4% επειδή ο αλγόριθμος σε θεωρεί «υψηλού κινδύνου» χωρίς να σου πει ποτέ γιατί.

5. Όταν ψηφίζεις (ή νομίζεις ότι ψηφίζεις ελεύθερα)

2023 Ευρωεκλογές: το 38% των Ελλήνων 18-35 ετών ενημερώθηκε αποκλειστικά από TikTok και YouTube.
Οι αλγόριθμοι προώθησαν περιεχόμενο με υψηλό engagement, δηλαδή οργή και φόβο.
Αποτέλεσμα: κόμματα με λιγότερο από 3 μήνες παρουσίας πήραν διψήφια ποσοστά χωρίς καν προεκλογική εκστρατεία.

6. Όταν σε συλλαμβάνουν (ή όχι)

Από το 2024 η ΕΛ.ΑΣ. χρησιμοποιεί predictive policing σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (σύστημα παρόμοιο με το PredPol).
Ο αλγόριθμος προβλέπει πού θα γίνει έγκλημα με βάση παλαιότερα δεδομένα.
Αποτέλεσμα: περιοχές που ήταν ήδη «στοχοποιημένες» δέχονται περισσότερη αστυνόμευση → περισσότερες συλλήψεις → ο αλγόριθμος λέει «δες, είχα δίκιο» → αέναος κύκλος.

7. Όταν πεθαίνεις

Ακόμα και η κληρονομιά σου ελέγχεται.
Το Facebook αποφασίζει ποιοι θα δουν το «Remembering» προφίλ σου, το Google αποφασίζει αν τα email σου θα διαγραφούν ή θα μείνουν για πάντα, και το Spotify Wrapped σου μπορεί να γίνει viral μετά θάνατον (έχει συμβεί).

Η μεγάλη αλήθεια του 2025

Δεν υπάρχει πια «ιδιωτική ζωή».
Υπάρχει μόνο ζωή που δεν έχει ακόμα γίνει δεδομένο για να εκπαιδεύσει τον επόμενο αλγόριθμο.

Και το χειρότερο:
Οι περισσότεροι αλγόριθμοι δεν έχουν κακή πρόθεση.
Είναι απλώς βελτιστοποιημένοι για engagement, κέρδος ή αποτελεσματικότητα – όχι για την ευτυχία σου, την ελευθερία σου ή την αλήθεια.

Οι αόρατοι κωδικοί δεν είναι επιστημονική φαντασία.
Είναι το λειτουργικό σύστημα της καθημερινότητάς σου.
Και η μόνη ενημέρωση που μπορείς να κάνεις είσαι εσύ ο ίδιος – όταν αποφασίσεις να κλείσεις την οθόνη και να πάρεις πίσω τον έλεγχο.

author avatar
Μαρία Παπαδάκη
Στη ζωή η σωστή, ανεξάρτητη και αληθινή ενημέρωση είναι το παν