Σε μια σπάνια στιγμή αποκλιμάκωσης εν μέσω στρατιωτικής έντασης, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο άνοιξε το χτες, Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου, τα χαρτιά του: Επιβεβαίωσε τηλεφωνική συνομιλία με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ, πριν από περίπου δέκα ημέρες, χαρακτηρίζοντάς την “σεβασμό” και “εγκάρδια”. Η εξέλιξη αυτή, που έρχεται σε αντίθεση με την αμερικανική “εκστρατεία πίεσης” –από κυρώσεις και αεροπορικά πλήγματα μέχρι απειλές χερσαίων επιχειρήσεων–, ανάβει ένα μικρό φως ελπίδας για διπλωματική λύση στην κρίση που ταλανίζει τη Λατινική Αμερική εδώ και χρόνια.
Η κλήση, που πραγματοποιήθηκε γύρω στις 24 Νοεμβρίου, δεν ήταν απλώς μια τυπική ανταλλαγή ευγενειών. Σύμφωνα με τον Μαδούρο, που μίλησε σε ζωντανή μετάδοση της κρατικής τηλεόρασης, η συζήτηση διήρκεσε αρκετά λεπτά και εστίασε στην πιθανότητα “σεβασμού” μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. “Αν αυτή η κλήση σημαίνει βήματα προς διάλογο κράτους με κράτος, τότε καλωσορίζουμε τον διάλογο, καλωσορίζουμε τη διπλωματία, γιατί πάντα επιδιώκουμε την ειρήνη”, δήλωσε ο Βενεζουελάνος ηγέτης, προσθέτοντας ότι προτιμά τη “σιωπηρή διπλωματία” από τις “δημόσιες κραυγές”. Ο Μαδούρο, πρώην υπουργός Εξωτερικών υπό τον Ούγο Τσάβες, τόνισε ότι η εμπειρία του τον έχει μάθει να εκτιμά τη “σύνεση” σε κρίσιμες στιγμές, και επανέλαβε στα αγγλικά: “Θέλουμε διπλωματία, ποτέ πόλεμο”.
Από την Ουάσιγκτον, ο Τραμπ είχε ήδη “σπάσει” τη σιωπή του την Κυριακή, παραδεχόμενος την επικοινωνία σε ερώτηση δημοσιογράφου στο Οβάλ Γραφείο. “Δεν πρόκειται για εκστρατεία πίεσης, είμαστε πέρα από αυτό”, είπε χαρακτηριστικά, περιγράφοντας τη συνομιλία ως “σύντομη” όπου “του είπα μερικά πράγματα. Θα δούμε τι θα γίνει”. Ο Αμερικανός πρόεδρος διέψευσε φήμες για δεύτερη κλήση, ενώ απέφυγε λεπτομέρειες, εστιάζοντας στην κατηγορία ότι η Βενεζουέλα “στέλνει ναρκωτικά και ανεπιθύμητους μετανάστες” στις ΗΠΑ. Πίσω από τις δηλώσεις κρύβεται ένας σκληρός πυρήνας: Σύμφωνα με πηγές, ο Τραμπ έδωσε τελεσίγραφο στον Μαδούρο να παραιτηθεί αμέσως, προσφέροντας ασφαλές πέρασμα για αυτόν, τη σύζυγό του και τον γιο του –μόνο αν αποχωρήσει τώρα. Ο Μαδούρο, από την πλευρά του, φέρεται να ζήτησε πλήρη αμνηστία, άρση κυρώσεων για πάνω από 100 αξιωματούχους και μεταβατική κυβέρνηση υπό την αντιπρόεδρο Ντέλσι Ροντρίγκεζ, με εκλογές να ακολουθούν.
Το πλαίσιο είναι εκρηκτικό. Οι ΗΠΑ έχουν εντείνει την πίεση εδώ και μήνες: Μεγάλη στρατιωτική παρουσία στην Καραϊβική, με αεροπλανοφόρα και πολεμικά πλοία, αεροπορικά πλήγματα σε πλοία που κατηγορούνται για διακίνηση ναρκωτικών, και ορισμός του “Καρτέλ των Ήλιων” –μιας οργάνωσης που εμπλέκει δήθεν τον Μαδούρο– ως ξένης τρομοκρατικής ομάδας. Η Ουάσιγκτον προσφέρει 50 εκατομμύρια δολάρια για την σύλληψή του, ενώ δεν αναγνωρίζει την νίκη του στις εκλογές του 2024, που θεωρούνται πλαστές. Το Καράκας αντεπιτίθεται: Οι αμερικανικές ενέργειες στοχεύουν στα πελώρια πετρελαϊκά αποθέματα της χώρας και την ανατροπή του καθεστώτος, όχι στα ναρκωτικά. Παρά τις απειλές για “πλήρως κλειστό” εναέριο χώρο, χθες έφτασε πτήση με 266 Βενεζουελάνους μετανάστες που απέλασαν οι ΗΠΑ –η 76η από την αρχή του 2025, με συνολικά 18.354 επαναπατρισμούς.
Πολλοί αναλυτές βλέπουν στην κλήση ένα “παράθυρο ευκαιρίας”, αλλά όχι εγγύηση. “Μια συνομιλία δεν σβήνει χρόνια εχθρότητας, αλλά δείχνει ότι ακόμα και στις πιο έντονες εντάσεις, τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν με μια απροσδόκητη κίνηση”, σχολιάζει ειδικός σε γεωπολιτικά ζητήματα. Ο Μαδούρο, επιβιώνοντας από διαμαρτυρίες, οικονομική κατάρρευση και δολοφονικές απόπειρες, φαίνεται να παίζει το χαρτί της διπλωματίας για να κερδίσει χρόνο. Από την άλλη, η κυβέρνηση Τραμπ, υπό την επιρροή hawkish συμβούλων όπως ο Μάρκο Ρούμπιο, δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης. Οι επόμενες μέρες θα δείξουν αν αυτή η “εγκάρδια” κλήση ήταν απλώς μια παύση αναπνοής ή το πρώτο βήμα προς ειρήνη –για τα εκατομμύρια Βενεζουελάνων που ονειρεύονται σταθερότητα μακριά από κυρώσεις και πυρκαγιές.