O Τραμπ Βάζει Φρένο στην «Ομηρία» Αμερικανών: Νέα «Μαύρη Λίστα» για Χώρες που Κρατούν Αιχμαλώτους
Φανταστείτε να ταξιδεύετε στο εξωτερικό και ξαφνικά να βρίσκεστε πίσω από τα κάγκελα, όχι γιατί παρανομήσατε, αλλά γιατί η χώρα που επισκεφθήκατε σας χρησιμοποιεί ως «χαρτί» σε διπλωματικό παιχνίδι. Αυτό το σενάριο θέλει να σταματήσει ο Ντόναλντ Τραμπ, που χθες, 5 Σεπτεμβρίου 2025, υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα δημιουργώντας τη λίστα «Κράτη Υποστηρικτές Άδικης Κράτησης». Με αυτή την κίνηση, η Αμερική λέει «αρκετά» σε χώρες όπως η Ρωσία, το Ιράν ή η Βενεζουέλα, που κρατούν Αμερικανούς πολίτες για να πιέσουν την Ουάσινγκτον. Πώς λειτουργεί αυτό το «όπλο» και τι σημαίνει για όσους είναι ακόμα αιχμάλωτοι;
Το διάταγμα δίνει στον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο την εξουσία να χαρακτηρίζει χώρες ή ομάδες (ακόμα και μη κρατικούς δρώντες όπως οι Ταλιμπάν) ως «υποστηρικτές άδικης κράτησης», με συνέπειες όπως οικονομικές κυρώσεις, απαγόρευση βίζας, περικοπή ξένης βοήθειας και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις για Αμερικανούς. «Κανείς δεν θέλει να βρεθεί σε αυτή τη λίστα», δήλωσε ο Ρούμπιο, συγκρίνοντάς τη με τη λίστα κρατών που υποστηρίζουν τρομοκρατία – μια ετικέτα που κάνει χώρες όπως η Βόρεια Κορέα να τρέμουν. «Όποιος χρησιμοποιεί Αμερικανούς ως διαπραγματευτικό χαρτί, θα πληρώσει», πρόσθεσε, στέλνοντας μήνυμα σε καθεστώτα που «παίζουν» με ζωές.
Η κίνηση έρχεται σε μια στιγμή που ο Τραμπ χτίζει εικόνα «σκληρού» ηγέτη. Η κυβέρνησή του έχει ήδη απελευθερώσει 72 Αμερικανούς από το 2025, όπως τον δάσκαλο Μαρκ ΦόγκEL από ρωσική φυλακή και τον Τζορτζ Γκλέζμαν, που κρατήθηκε από τους Ταλιμπάν για πάνω από δύο χρόνια. Όμως, το πρόβλημα παραμένει τεράστιο: Σύμφωνα με την James W. Foley Legacy Foundation, το 2024, 54 Αμερικανοί κρατούνταν άδικα σε 17 χώρες, με το 83% των περιπτώσεων να αφορά «ομηρία διπλωματίας». Χώρες όπως η Κίνα, το Αφγανιστάν και το Ιράν κατηγορούνται ότι χρησιμοποιούν πολίτες ως πιόνια για να αποσπάσουν χρήματα, απελευθερώσεις κρατουμένων ή πολιτικές υποχωρήσεις.
Η νέα λίστα δεν είναι μόνο για κυβερνήσεις. Καλύπτει και ομάδες που ελέγχουν εδάφη, όπως η Χαμάς ή οι Ταλιμπάν, κάτι που δίνει στην Αμερική ευελιξία να χτυπήσει μη κρατικούς δρώντες. Πριν από κυρώσεις, οι «ένοχοι» θα ειδοποιούνται και θα έχουν ευκαιρία να απελευθερώσουν κρατούμενους – αλλά αν δεν συμμορφωθούν, η Ουάσινγκτον υπόσχεται σκληρές συνέπειες. Το διάταγμα βασίζεται στον Νόμο Λέβινσον του 2019, που ορίζει πότε μια κράτηση είναι «άδικη» – π.χ., αν το δικαστικό σύστημα της χώρας είναι διάτρητο ή αν ο κρατούμενος χρησιμοποιείται για εκβιασμό. Η οικογένεια του Ρόμπερτ Λέβινσον, πρώην πράκτορα του FBI που πέθανε σε ιρανική αιχμαλωσία, χαιρέτισε το μέτρο ως «ισχυρό μήνυμα».
Πόσο αποτελεσματικό θα είναι; Κανείς δεν ξέρει πότε θα δούμε την πρώτη εφαρμογή, αλλά αξιωματούχοι λένε ότι «δεν θα περιμένουμε πολύ». Οργανισμοί όπως η Global Reach το αποκαλούν «game-changer», λέγοντας ότι δίνει «δόντια» στην αμερικανική διπλωματία. Όμως, υπάρχουν και ανησυχίες: Ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι οι κυρώσεις μπορεί να πλήξουν αθώους πολίτες σε ήδη καταπιεσμένα καθεστώτα. Και ενώ η Αμερική βάζει όρια, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπενθυμίζει ότι οι περισσότερες συλλήψεις στο εξωτερικό είναι νόμιμες, από κανονικές δικαστικές διαδικασίες.
Για τον Τραμπ, η κίνηση είναι και πολιτική: Μετά από 228 μέρες στη δεύτερη θητεία του, δείχνει ότι «βάζει την Αμερική πρώτη». Για οικογένειες όπως αυτές του ΦόγκEL ή του Γκλέζμαν, είναι ελπίδα ότι η επόμενη απελευθέρωση είναι κοντά. Σε έναν κόσμο όπου η διπλωματία γίνεται «πόλεμος ομήρων», η Αμερική σηκώνει γάντι. Θα δουλέψει; Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν.
