Υδράργυρος στα Εμβόλια: Μύθος ή Κίνδυνος που Επιστρέφει;
Μια πρόσφατη απόφαση στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση γύρω από το θιμεροσάλιο, ένα συντηρητικό με βάση τον υδράργυρο που χρησιμοποιείται σε ορισμένα εμβόλια, κυρίως σε πολυδοσικά φιαλίδια εμβολίων γρίπης. Την Πέμπτη, 26 Ιουνίου 2025, η Επιτροπή Συμβουλευτικής για τις Πρακτικές Ανοσοποίησης (ACIP) του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) ψήφισε υπέρ της σύστασης για τη χρήση εμβολίων γρίπης χωρίς θιμεροσάλιο, μετά από αίτημα του Υπουργού Υγείας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει το θιμεροσάλιο «τοξικό» και «νευροτοξικό». Παρά το γεγονός ότι το θιμεροσάλιο έχει αφαιρεθεί από τα περισσότερα εμβόλια από το 2001, η απόφαση αυτή εγείρει νέα ερωτήματα για την ασφάλειά του και τις επιπτώσεις της στην εμπιστοσύνη του κοινού προς τα εμβόλια.
Τι Είναι το Θιμεροσάλιο;
Το θιμεροσάλιο είναι μια οργανική χημική ένωση που περιέχει αιθυλυδράργυρο, μια μορφή υδραργύρου διαφορετική από τον μεθυλυδράργυρο, που βρίσκεται σε ορισμένα ψάρια και είναι γνωστός για την τοξικότητά του. Χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1930 ως συντηρητικό σε πολυδοσικά φιαλίδια εμβολίων, για να αποτρέπει τη μόλυνση από βακτήρια και μύκητες. Σύμφωνα με το CDC, το θιμεροσάλιο περιέχεται σήμερα σε μικρό αριθμό εμβολίων γρίπης στις ΗΠΑ, ενώ το 96% των εμβολίων γρίπης για την περίοδο 2024-2025 ήταν απαλλαγμένα από αυτό. Η ποσότητα υδραργύρου σε αυτά τα εμβόλια είναι ελάχιστη, περίπου 25 μικρογραμμάρια ανά δόση 0,5 ml, συγκρίσιμη με την ποσότητα που βρίσκεται σε μια κονσέρβα τόνου 85 γραμμαρίων.
Γιατί Αναζωπυρώθηκε η Συζήτηση;
Η πρόσφατη απόφαση της ACIP ήρθε μετά την αναδιάρθρωση της επιτροπής από τον Κένεντι, ο οποίος απέλυσε 17 μέλη και τα αντικατέστησε με επτά νέα, συμπεριλαμβανομένων ατόμων που έχουν εκφράσει αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Κατά τη συνεδρίαση, η νοσοκόμα και ιδρύτρια του World Mercury Project, Λιν Ρέντγουντ, παρουσίασε επιχειρήματα κατά του θιμεροσάλιου, υποστηρίζοντας ότι περιέχει υδράργυρο σε συγκέντρωση 49,6% και ότι δεν έχουν διεξαχθεί επαρκείς μελέτες για την ασφάλειά του. Η Ρέντγουντ ανέφερε επίσης ότι ο υδράργυρος μπορεί να συσσωρευτεί στον εγκέφαλο, με χρόνο ημιζωής από 5 έως 27 χρόνια, αν και δεν επικεντρώθηκε στη σύνδεση με τον αυτισμό, όπως είχε κάνει στο παρελθόν.
Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα παραμένει διχασμένη. Πολλοί ειδικοί, όπως ο Δρ. Τζέικ Σκοτ από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, τονίζουν ότι δεκαετίες ερευνών έχουν αποδείξει ότι το θιμεροσάλιο είναι ασφαλές σε αυτές τις ποσότητες, καθώς ο αιθυλυδράργυρος αποβάλλεται γρήγορα από το σώμα μέσω των κοπράνων, σε αντίθεση με τον μεθυλυδράργυρο. Μελέτες από το CDC, την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) έχουν καταρρίψει τη σύνδεση του θιμεροσάλιου με τον αυτισμό ή άλλες νευροαναπτυξιακές διαταραχές, με τον ΠΟΥ να συνεχίζει να υποστηρίζει τη χρήση του σε πολυδοσικά εμβόλια, ιδιαίτερα σε χώρες χαμηλού εισοδήματος.
Οι Επιπτώσεις της Απόφασης
Η απόφαση της ACIP να συστήσει μόνο εμβόλια γρίπης χωρίς θιμεροσάλιο, τα οποία διατίονται κυρίως σε μονοδοσικά φιαλίδια, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις. Τα πολυδοσικά φιαλίδια είναι πιο οικονομικά και ευκολότερα στη διανομή, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένους πόρους. Η μετάβαση σε μονοδοσικά φιαλίδια θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος και να περιορίσει την πρόσβαση σε εμβόλια, εγείροντας ανησυχίες για τη δημόσια υγεία. Επιπλέον, η απόφαση έχει προκαλέσει αντιδράσεις από ιατρικές ενώσεις, οι οποίες προειδοποιούν ότι μπορεί να ενισχύσει την εμβολιαστική διστακτικότητα, καθώς επαναφέρει μια συζήτηση που θεωρείτο «λυμένη» από την επιστήμη.
Ο Δρ. Πολ Όφιτ, ειδικός σε εμβόλια από το Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας, δήλωσε ότι η εστίαση στο θιμεροσάλιο μπορεί να κάνει τα εμβόλια «πιο ακριβά, λιγότερο διαθέσιμα και πιο φοβιστικά» για το κοινό. Από την άλλη, ο Δρ. Τζέικομπ Γκλάνβιλ, διευθύνων σύμβουλος της βιοτεχνολογικής εταιρείας Centivax, υποστηρίζει την πλήρη απομάκρυνση του θιμεροσάλιου, σημειώνοντας ότι υπάρχουν ασφαλέστερα συντηρητικά.
Τι Σημαίνει Αυτό για το Κοινό;
Η επιστημονική συναίνεση παραμένει ότι το θιμεροσάλιο, στις ποσότητες που χρησιμοποιείται στα εμβόλια, δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Ωστόσο, η απόφαση της ACIP επαναφέρει παλαιότερους φόβους και παραπληροφόρηση, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η εμπιστοσύνη στα εμβόλια είναι κρίσιμη. Οι πολίτες καλούνται να ενημερώνονται από αξιόπιστες πηγές και να συμβουλεύονται επαγγελματίες υγείας για τις αποφάσεις τους σχετικά με τον εμβολιασμό.
Η συζήτηση για το θιμεροσάλιο αναδεικνύει τη λεπτή ισορροπία μεταξύ επιστημονικής έρευνας, δημόσιας αντίληψης και πολιτικών αποφάσεων. Ενώ η επιστήμη υποστηρίζει την ασφάλεια του θιμεροσάλιου, η απόφαση να περιοριστεί η χρήση του αντανακλά την ευαισθησία απέναντι στις ανησυχίες του κοινού, αλλά και τον κίνδυνο να ενισχυθεί η δυσπιστία προς τα εμβόλια. Καθώς η παγκόσμια κοινότητα συνεχίζει να βασίζεται στα εμβόλια για την πρόληψη ασθενειών, η διαφάνεια και η επιστημονική ακεραιότητα παραμένουν απαραίτητες για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης.
