Σε μια εξέλιξη που ταράζει τα νερά της ευρωπαϊκής ελίτ, η Φεντερίκα Μογκερίνι –η γυναίκα που για χρόνια υπήρξε το πρόσωπο της ευρωπαϊκής διπλωματίας– αφέθηκε ελεύθερη υπό αυστηρούς όρους χθες, Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου, μετά τη σύλληψή της σε έρευνα για απάτη και διαφθορά. Μαζί της, δύο ακόμη υψηλόβαθμα στελέχη: ο Ιταλός διπλωμάτης Στέφανο Σανίνο και ένας ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), το “όπλο” της ΕΕ κατά της διαφθοράς, απαγγέλλει κατηγορίες για ευνοιοκρατία σε μια σύμβαση εκπαίδευσης, που φέρνει στο φως πιθανές “σκιές” πίσω από τις γυαλιστερές πύλες των Βρυξελλών.
Η υπόθεση ξετυλίγεται γύρω από ένα πρόγραμμα κατάρτισης μελλοντικών διπλωματών, που ανατέθηκε από την Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ (EEAS) στο Κολέγιο της Ευρώπης –το ίδιο ίδρυμα που η Μογκερίνι ηγείται από το 2020, μετά την θητεία της ως επικεφαλής της EEAS (2014-2019). Σύμφωνα με την EPPO, οι κατηγορίες περιλαμβάνουν απάτη και διαφθορά κατά της ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων, σύγκρουση συμφερόντων και παραβίαση επαγγελματικού απορρήτου. Η βελγική αστυνομία, σε συντονισμό με την εισαγγελία, έκανε έφοδο χθες σε γραφεία της EEAS, κτίρια του Κολεγίου στη Μπρυζ και στις κατοικίες των εμπλεκόμενων, κατασχέτοντας έγγραφα και ηλεκτρονικά δεδομένα. Το ερώτημα που καίει: Παραποιήθηκε ο διαγωνισμός ώστε το Κολέγιο να “κλέψει” την παράσταση, γνωρίζοντας εκ των προτέρων τα κριτήρια;
“Οι έρευνες αποκαλύπτουν πιθανές παρατυπίες που θίγουν την εμπιστοσύνη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς”, δήλωσε εκπρόσωπος της EPPO, τονίζοντας ότι η υπόθεση αφορά “ευνοιοκρατία και αθέμιτο ανταγωνισμό”. Η Μογκερίνι, η οποία αρνήθηκε σχόλια μέσω δικηγόρου της, χαρακτηρίστηκε από πηγές κοντά στην έρευνα ως “κεντρική φιγούρα” λόγω της διπλής της ιδιότητας –πρώην “αρχιτέκτονας” της EEAS και νυν διευθύντρια του Κολεγίου. Ο Σανίνο, πρώην γενικός διευθυντής της EEAS, και ο ανώνυμος ακόμη αξιωματούχος της Επιτροπής, αφέθηκαν εξίσου ελεύθεροι με περιορισμούς, όπως απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και εναλλακτική κατ’ οίκον περιορισμό.
Το Κολέγιο της Ευρώπης, γνωστό ως “φασκάλι” των ευρωπαίων ελίτ, εξέδωσε ανακοίνωση χθες βράδυ, επιβεβαιώνοντας τις έρευνες στην πανεπιστημιούπολη της Μπρυζ και δεσμευόμενο για “πλήρη συνεργασία”. “Η ακεραιότητα μας είναι αδιαπραγμάτευτη”, ανέφερε, χωρίς να παραδέχεται τίποτα. Η EPPO, που συστάθηκε μόλις το 2021 για να “κυνηγά” απάτες σε βάρος του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού –από διαφθορά μέχρι ξέπλυμα και ΦΠΑ– βλέπει εδώ μια ευκαιρία να δείξει “δόντια”. Σε αντίθεση με την παλιά Υπηρεσία Καταπολέμησης Απάτης (OLAF), η εισαγγελία μπορεί να διώξει και να παραπέμψει σε δίκη, κάνοντας αυτή την υπόθεση “πρωτοφανή” για την κλίμακα της.
Η είδηση εξαπλώθηκε αστραπιαία στα διεθνή ΜΜΕ και τα social media, με σχόλια από σοκ μέχρι ειρωνεία. Στο X (πρώην Twitter), χρήστες όπως η @LoudL μιλούν για “ύποπτες απάτες σε δημόσιους διαγωνισμούς”, ενώ ευρωσκεπτικιστές βλέπουν “νέο σκάνδαλο ΕΕ”. Από την άλλη, υποστηρικτές της Μογκερίνι –που διαχειρίστηκε κρίσεις από Ιράν μέχρι Ουκρανία– την υπερασπίζονται ως “θύμα πολιτικής στόχευσης”. Η έρευνα, που διεξάγεται από ανακριτή της Ιπρ στη Δυτική Φλάνδρα, συνεχίζεται, με πιθανές νέες εξελίξεις τις επόμενες εβδομάδες.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που παλεύει με εμπιστοσύνη μετά Brexit και πανδημίες, αυτή η υπόθεση είναι “σήμα κινδύνου”. Θυμίζει παλιότερα σκάνδαλα, όπως οι 22 συλλήψεις για απάτες κονδυλίων το 2024, και ρωτάει: Πόσο “καθαρή” είναι η βιτρίνα των Βρυξελλών; Η Μογκερίνι, από την πολυθρόνα της διευθύντριας στο Κολέγιο, βλέπει τώρα τη σκιά δικαστηρίου να πέφτει πάνω της. Οι απαντήσεις, ίσως, έρχονται σύντομα –και με αυτές, μια δίκη που μπορεί να αλλάξει την εικόνα της “ευρωπαϊκής αριστείας”.