Μια νέα μεγάλη έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ αποκαλύπτει μια ανησυχητική αλήθεια: τουλάχιστον 168 κοινές χημικές ουσίες που βρίσκονται στο φαγητό, το νερό, τα πλαστικά, τα απορρυπαντικά και τα καλλυντικά μας δηλητηριάζουν αθόρυβα το μικροβίωμα του εντέρου μας, σκοτώνοντας τα ωφέλιμα βακτήρια που μας κρατούν υγιείς.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, είναι η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα: Οι ερευνητές δοκίμασαν 1.076 διαφορετικές χημικές ουσίες σε 22 είδη «καλών» βακτηρίων του ανθρώπινου εντέρου και τα αποτελέσματα είναι σοκαριστικά.
Τι ανακάλυψαν;
- 168 ουσίες εμποδίζουν την ανάπτυξη ή σκοτώνουν εντελώς τα ωφέλιμα βακτήρια.
- Πολλές από αυτές δεν θεωρούνταν ποτέ τοξικές για ζωντανούς οργανισμούς.
- Ανάμεσά τους βρίσκουμε:
– Φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα που ψεκάζονται στα λαχανικά και τα φρούτα
– Βιομηχανικές χημικές ουσίες σε πλαστικά και επιβραδυντικά φλόγας
– PFAS («αιώνια χημικά») που υπάρχουν σε αντικολλητικά τηγάνια, αδιάβροχα ρούχα και συσκευασίες φαγητού
– Συντηρητικά και αρώματα σε καλλυντικά και προϊόντα καθαρισμού
Το πιο επικίνδυνο: Δημιουργούν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά «υπερβακτήρια»
Κάποιες από αυτές τις ουσίες δεν σκοτώνουν απλώς τα καλά βακτήρια – τα αναγκάζουν να εξελιχθούν και να γίνουν ανθεκτικά σε αντιβιοτικά όπως η σιπροφλοξασίνη. Αν το ίδιο συμβαίνει και μέσα στο έντερό μας, τότε η επόμενη φορά που θα χρειαστούμε αντιβίωση για μια μόλυνση μπορεί να… μην πιάσει.
Γιατί είναι τόσο σοβαρό;
Το μικροβίωμα του εντέρου δεν είναι «απλώς βακτήρια». Είναι ένα ολόκληρο οικοσύστημα που:
- Ρυθμίζει το βάρος
- Ελέγχει το ανοσοποιητικό σύστημα
- Παράγει βιταμίνες και νευροδιαβιβαστές
- Προστατεύει από φλεγμονές, διαβήτη, παχυσαρκία, ακόμα και κατάθλιψη
Όταν αυτό το οικοσύστημα διαταράσσεται, οι συνέπειες μπορεί να εμφανιστούν χρόνια αργότερα.
Υπάρχει λύση;
Οι ερευνητές ανέπτυξαν ήδη ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπει με ακρίβεια ποιες χημικές ουσίες θα βλάψουν το μικροβίωμα – ακόμα κι αν δεν έχουν δοκιμαστεί ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον:
- Οι νέες χημικές ουσίες θα ελέγχονται υποχρεωτικά για το αν βλάπτουν το έντερο
- Οι κανονισμοί ασφαλείας θα επεκταθούν πέρα από την «κλασική τοξικότητα»
- Θα μπορούμε να αποφεύγουμε τα πιο επικίνδυνα προϊόντα
«Μέχρι σήμερα ελέγχαμε αν μια χημική ουσία προκαλεί καρκίνο ή βλάπτει το συκώτι. Τώρα πρέπει να ελέγχουμε και αν σκοτώνει τα βακτήρια που μας κρατούν ζωντανούς», λέει η επικεφαλής της έρευνας.
Τι μπορούμε να κάνουμε σήμερα;
Μέχρι να αλλάξουν οι νόμοι, οι ίδιοι οι επιστήμονες προτείνουν:
- Μείωσε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τα πλαστικά μιας χρήσης
- Πλένε καλά φρούτα και λαχανικά (αν και δεν φεύγουν όλα τα φυτοφάρμακα)
- Προτίμησε γυάλινα ή ανοξείδωτα δοχεία αντί για πλαστικά
- Διάλεγε προϊόντα με λιγότερα χημικά και αρώματα
Το έντερό σου δεν είναι μόνο αυτό που τρως – είναι και αυτό που δεν πρέπει να καταπίνεις χωρίς να το ξέρεις. Η νέα αυτή έρευνα δείχνει ότι ζούμε ήδη μέσα σε ένα αόρατο χημικό νέφος που μπορεί να μας αρρωσταίνει σιγά-σιγά… και μόλις τώρα αρχίζουμε να το καταλαβαίνουμε.