Δεν σου απαγορεύουν να μιλήσεις.
Σου επιτρέπουν να μιλήσεις τόσο πολύ, που κανείς δεν σε ακούει πια.
1. Η σιωπή που δεν ακούγεται
Μια κοινή έκθεση των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Stanford (Reuters Institute & Stanford Internet Observatory, 2025) εισήγαγε τον όρο «algorithmic silence»: δεν είναι λογοκρισία με διαγραφή. Είναι λογοκρισία με πνιγμό. Το περιεχόμενό σου μένει online, αλλά ο αλγόριθμος αποφασίζει ότι θα το δουν μόνο 11 άτομα – και αυτά κυρίως συγγενείς σου που κάνουν ήδη like από ευγένεια.
2. Τα αόρατα χέρια του 2025
- Το Instagram (Meta) ανακοίνωσε τον Μάρτιο 2025 νέο αλγόριθμο που μειώνει αυτόματα την εμβέλεια αναρτήσεων με «πολιτικές λέξεις-κλειδιά» κατά 87% αν δεν πληρώσεις για προώθηση – ακόμα κι αν δεν παραβιάζουν κανόνες κοινότητας.
- Το TikTok, σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα που διέρρευσαν στο The Intercept (Ιούνιος 2025), διαθέτει λειτουργία «heat suppression»: αν ένα βίντεο αρχίζει να γίνεται viral σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ή ηλικιακή ομάδα, η πλατφόρμα το «ψύχει» αυτόματα για να αποφύγει «κοινωνική αναταραχή».
- Το Χ (πρώην Twitter) εισήγαγε το «Community Notes damping»: αν ένα ποστ δεχτεί πολλά Community Notes, η εμβέλεια του πέφτει κατά 94%, ακόμα κι αν τα Notes είναι λάθος ή αμφιλεγόμενα.
3. Το παράδοξο της «ελευθερίας»
Μελέτη του Pew Research Center (Οκτώβριος 2025) σε 19 χώρες έδειξε ότι το 72% των χρηστών πιστεύει ότι «μπορεί να πει ό,τι θέλει online». Την ίδια στιγμή, το 64% δηλώνει ότι «πια δεν αξίζει τον κόπο να γράψει πολιτικά, γιατί δεν το βλέπει κανείς».
Αυτή ακριβώς είναι η τέλεια σιωπή: όχι φίμωτρο. Αυτολογοκρισία από απογοήτευση.
4. Η οικονομία της προσοχής ως πολιτικό εργαλείο
Το 2025, η Google και η Meta κερδίζουν 68% των παγκόσμιων διαφημιστικών εσόδων. Όταν μια είδηση ή άποψη δεν παράγει κλικ (δηλαδή θυμό, φόβο ή γέλιο), απλώς εξαφανίζεται από τα feeds. Το αποτέλεσμα; Οι ειδήσεις που φτάνουν σε εκατομμύρια είναι αυτές που πουλάνε – όχι αυτές που ενοχλούν πραγματικά την εξουσία.
Όπως έγραψε το The Atlantic (Νοέμβριος 2025): «Η μεγαλύτερη λογοκρισία σήμερα δεν είναι κρατική. Είναι κερδοσκοπική».
5. Ποιοι ωφελούνται από τη σιωπή
- Κυβερνήσεις που δεν χρειάζεται πια να κλείσουν sites: αρκεί να πληρώσουν για να προωθηθούν οι δικές τους αφηγήσεις.
- Μεγάλες εταιρείες που βλέπουν κριτική να εξαφανίζεται χωρίς να χρειαστεί δικαστήριο.
- Εξτρεμιστικές ομάδες που ξέρουν ακριβώς πώς να παίξουν το παιχνίδι του αλγορίθμου (θυμός = προβολή).
Επίλογος
Δεν ζούμε σε εποχή λογοκρισίας.
Ζούμε σε εποχή αλγορίθμων που μας έμαθαν να σωπαίνουμε μόνοι μας, γιατί ξέρουμε ότι δεν θα μας ακούσει κανείς.
Κι αυτός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να σιωπήσει μια κοινωνία:
να την πείσει ότι η φωνή της δεν έχει πια σημασία.