Σε μια κίνηση που κλιμακώνει περαιτέρω την ένταση μεταξύ Πολωνίας και Ρωσίας, η κυβέρνηση της Βαρσοβίας ανακοίνωσε το κλείσιμο του τελευταίου εναπομείναντος ρωσικού προξενείου στο βόρειο λιμάνι του Γκντάνσκ. Η απόφαση έρχεται ως άμεση απάντηση σε ένα πρόσφατο περιστατικό δολιοφθοράς σε σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει την πολωνική πρωτεύουσα με τα ουκρανικά σύνορα, το οποίο οι πολωνικές αρχές αποδίδουν σε πράκτορες της Μόσχας.
Ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, έκανε την ανακοίνωση κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο πολωνικό κοινοβούλιο, χαρακτηρίζοντας το συμβάν «όχι απλώς δολιοφθορά, αλλά κρατική τρομοκρατία». Σύμφωνα με τις έρευνες, δύο Ουκρανοί πολίτες, που φέρονται να συνεργάζονταν με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, φύτεψαν εκρηκτικά στη γραμμή Βαρσοβία-Λούμπλιν το περασμένο Σαββατοκύριακο, προκαλώντας σοβαρές ζημιές και διακόπτοντας βασικές μεταφορές όπλων και εφοδίων προς την Ουκρανία. Οι ύποπτοι, όπως αποκάλυψε ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, είχαν μακροχρόνια σχέση με τη ρωσική πλευρά και διέφυγαν στη Λευκορωσία, σύμμαχο της Ρωσίας, αμέσως μετά την έκρηξη.
«Έχουμε προειδοποιήσει επανειλημμένα τη Ρωσία ότι τέτοιες εχθρικές ενέργειες θα οδηγήσουν σε περαιτέρω περιορισμούς της διπλωματικής της παρουσίας», δήλωσε ο Σικόρσκι, προσθέτοντας ότι η Πολωνία θα λάβει «όχι μόνο διπλωματικά, αλλά και άλλα μέτρα» σύντομα. Με αυτή την απόφαση, το μόνο ρωσικό διπλωματικό κτίριο που θα παραμείνει ανοιχτό στη χώρα είναι η πρεσβεία στη Βαρσοβία, σηματοδοτώντας μια πρωτοφανή συρρίκνωση των σχέσεων.
Από την πλευρά της Μόσχας, η αντίδραση ήταν άμεση και καυστική. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, χαρακτήρισε την απόφαση «σύμπτωμα της πλήρους κατάρρευσης των σχέσεων» και εξέφρασε «βαθιά λύπη», τονίζοντας ότι στερείται «κοινής λογικής». Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, πήγε ένα βήμα παραπέρα, προαναγγέλλοντας αντίστοιχα μέτρα περιορισμού της πολωνικής διπλωματικής παρουσίας στη Ρωσία, όπως μετέδωσε το πρακτορείο TASS. Η Ρωσία, φυσικά, απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε εμπλοκή, αποδίδοντας τις κατηγορίες σε «ρωσοφοβία» και πολιτική υστερία της Βαρσοβίας.
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, που ιστορικά είναι φορτισμένες από παλιά εχθρότητα, έχουν χτυπήσει βράχο από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Η Πολωνία, ως μέλος του ΝΑΤΟ και γειτονική χώρα, έχει γίνει ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του Κιέβου, φιλοξενώντας εκατομμύρια πρόσφυγες και διοχετεύοντας δισεκατομμύρια σε στρατιωτική βοήθεια. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Βαρσοβία κατηγορεί τη Μόσχα για υβριδικές επιθέσεις: Φέτος, έκλεισε ήδη τα προξενεία στο Πόζναν και στο Κρακοβία, ως αντίποινα σε εμπρησμούς και κυβερνοεπιθέσεις. Το Σάββατο, μάλιστα, η Ρωσία εξαπέλυσε μαζικές πυραυλικές επιθέσεις στη δυτική Ουκρανία, προκαλώντας συναγερμό και στην Πολωνία, που κλείδωσε αεροδρόμια και έθεσε σε ετοιμότητα τα μαχητικά της.
Αυτό το νέο επεισόδιο έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη, όπου η υποστήριξη στην Ουκρανία δοκιμάζεται από πολιτικές αλλαγές και οικονομικές πιέσεις. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι τέτοιες ενέργειες ρισκάρουν να μετατρέψουν την ήδη τεταμένη κατάσταση σε ανοιχτή κρίση, ιδιαίτερα με την κλιμάκωση των ρωσικών χτυπημάτων. Η Βαρσοβία, ωστόσο, στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα: η αλληλεγγύη προς την Ουκρανία δεν θα διαπραγματευτεί, και η Ρωσία θα πληρώσει το τίμημα για κάθε απόπειρα υπονόμευσης.
Οι εξελίξεις παρακολουθούνται στενά από Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον, ενώ η ΕΕ εξετάζει ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας κατά των υβριδικών απειλών. Μέχρι νεωτέρας, οι πολωνο-ρωσικές σχέσεις ισορροπούν σε ένα σχοινί έτοιμο να σπάσει – και κανείς δεν ξέρει πότε θα γίνει η επόμενη κίνηση.