Δεν είναι πιο έξυπνα, δεν είναι περισσότερα, αλλά παρόλα αυτά συχνά ελέγχείουν την ατζέντα, καταστρέφουν συζητήσεις και αναγκάζουν ολόκληρες πλατφόρμες να αλλάξουν πολιτικές. Πώς γίνεται μια μικρή μειοψηφία να κυριαρχεί τόσο αποτελεσματικά; Οι απαντήσεις έρχονται από την ψυχολογία, την τεχνολογία και τα ίδια τα νούμερα.
- Η αρχή του 1% (κανόνας 90-9-1)
Μελέτη του Nielsen Norman Group (επικαιροποιημένη 2024) δείχνει ότι στο διαδίκτυο:
- 90% διαβάζουν χωρίς να σχολιάζουν
- 9% σχολιάζουν περιστασιακά
- 1% δημιουργούν το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου
Τα trolls ανήκουν σε αυτό το 1%. Έχουν πολύ χρόνο, εμμονή και μηδενικό κοινωνικό κόστος, άρα παράγουν δυσανάλογα μεγάλο όγκο τοξικού περιεχομένου.
- Ο αλγόριθμος τα αγαπάει
Όλες οι μεγάλες πλατφόρμες (Meta, X, TikTok, YouTube) βγάζουν λεφτά από engagement. Και τίποτα δεν δημιουργεί περισσότερο engagement από τον θυμό και τον φόβο.
Έρευνα του MIT (2023) απέδειξε ότι τα ψεύτικα ή εξοργιστικά tweets διαδίδονται 6 φορές γρηγορότερα από τα ουδέτερα. Τα trolls το ξέρουν και γράφουν ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο: όσο πιο πολύ σε κάνουν να θυμώσεις, τόσο πιο ψηλά ανεβαίνουν. - Η ψευδαίσθηση της πλειοψηφίας
Όταν βλέπεις 50 συνεχόμενα τοξικά σχόλια κάτω από ένα ποστ, ο εγκέφαλός σου πιστεύει ότι «όλοι έτσι σκέφτονται». Ψυχολόγοι το λένε “pluralistic ignorance”. Στην πραγματικότητα μπορεί να είναι 3-4 άτομα με 20 fake λογαριασμούς το καθένα, αλλά η εντύπωση μένει. - Χαμηλό κόστος, μηδενική τιμωρία
Ένας troll μπορεί να δημιουργήσει 50 λογαριασμούς σε 10 λεπτά, να γράψει 1.000 σχόλια την ημέρα και να εξαφανιστεί. Η ανωνυμία + η έλλειψη πραγματικής αστυνυμίας κάνουν το διαδίκτυο το τέλειο πεδίο δράσης. Έρευνα του Πανεπιστημίου Stanford (2024) έδειξε ότι το 68% των τοξικών λογαριασμών είναι είτε bot είτε άνθρωποι με πάνω από 10 ψεύτικους λογαριασμούς. - Εκμεταλλεύονται την “καλή μας πλευρά”
Οι κανονικοί χρήστες απαντάμε για να «διορθώσουμε» ή να «ν «νικήσουμε» το troll. Κάθε απάντησή μας είναι δώρο: τους δίνουμε visibility και ικανοποίηση. Όσο περισσότερο τους ταΐζουμε με προσοχή, τόσο πιο δυνατοί γίνονται. Το λέει και η γνωστή φράση: «Don’t feed the troll» – αλλά σχεδόν ποτέ δεν την ακολουθούμε. - Έχουν γίνει επάγγελμα
Πολλά trolls πληρώνονται (troll farms). Έρευνα του Atlantic Council (2025 έδειξε ότι το 2024-2025 τουλάχιστον 62 χώρες χρησιμοποιούν οργανωμένα τμήματα διαδικτυακής προπαγάνδας. Ένα μόνο troll farm στη Βόρεια Μακεδονία το 2016 επηρέασε τις αμερικανικές εκλογές με 140 ψεύτικους ιστότοπους.
Τα trolls δεν είναι απλώς «κακοί άνθρωποι με πληκτρολόγιο». Είναι ένα συστημικό φαινόμενο που συνδυάζει ψυχολογία, τεχνολογία και οικονομικά κίνητρα.
Και δυστυχώς, όσο οι πλατφόρμες βγάζουν λεφτά από τον θυμό, τα trolls θα συνεχίσουν να έχουν δυσανάλογη δύναμη.
Η μόνη πραγματική λύση; Να σταματήσουμε να τους δίνουμε αυτό που θέλουν περισσότερο: την προσοχή μας.
