Οι Πλειάδες, ο διάσημος αστρικός σμήνος γνωστός και ως «Επτά Αδελφές», αποδεικνύεται ότι είναι απλώς η λαμπερή καρδιά μιας απέραντης αστρικής «οικογένειας» που εκτείνεται σε ολόκληρο τον ουρανό. Αστρονόμοι από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill (UNC-Chapel Hill) εντόπισαν χιλιάδες «κρυμμένα» αδέλφια –αστέρια που μοιράζονται την ίδια γένεση– χρησιμοποιώντας δεδομένα από τα διαστημικά τηλεσκόπια TESS της NASA και Gaia της ESA. Η ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στις 12 Νοεμβρίου 2025 στο περιοδικό The Astrophysical Journal, δείχνει ότι οι Πλειάδες είναι περίπου 20 φορές μεγαλύτερες από ό,τι πιστεύαμε, προσφέροντας νέο τρόπο να «ξεδιπλώσουμε» την ιστορία των αστεριών –και ίσως και του Ήλιου μας.
Η έρευνα, με επικεφαλής τον μεταπτυχιακό φοιτητή Άντριου Μπόιλ στο Τμήμα Φυσικής και Αστρονομίας του UNC-Chapel Hill, χρησιμοποιεί την ταχύτητα περιστροφής των αστεριών ως «κοσμικό ρολόι»: Τα νεαρά άστρα γυρίζουν γρήγορα, ενώ τα μεγαλύτερα επιβραδύνονται με τα χρόνια. Συνδυάζοντας αυτές τις μετρήσεις με ακριβή δεδομένα θέσης και κίνησης από το Gaia, η ομάδα εντόπισε τουλάχιστον 3.000 επιπλέον μέλη, διασκορπισμένα σε απόσταση έως και 1.200 ετών φωτός από τον πυρήνα. «Αυτή η μελέτη αλλάζει την εικόνα μας για τις Πλειάδες – όχι απλώς επτά λαμπερά άστρα, αλλά χιλιάδες χαμένα αδέλφια σκορπισμένα σε όλο τον ουρανό», δήλωσε ο Μπόιλ.
Πώς «Χάνονται» τα Αστρικά Αδέλφια: Από Σφιχτή Ομάδα σε Διάσπαρτο Σμήνος
Τα περισσότερα άστρα, συμπεριλαμβανομένου του Ήλιου μας, γεννιούνται σε ομάδες μέσα σε νεφελώματα αερίου και σκόνης. Με τον καιρό, η βαρύτητα και οι αλληλεπιδράσεις με γειτονικούς γαλαξίες τις διαλύουν, στέλνοντας τα μέλη τους να «ταξιδέψουν» χώρια. Οι Πλειάδες, ηλικίας μόλις 100-150 εκατομμυρίων ετών, είναι ένα κλασικό παράδειγμα: Ο πυρήνας τους, ορατός με γυμνό μάτι ως μικρή «ομίχλη» στον αστερισμό του Ταύρου, φιλοξενεί περίπου 1.000 φωτεινά μπλε άστρα. Η νέα ανάλυση δείχνει ότι αυτός ο πυρήνας είναι απλώς το «20%» μιας τεράστιας δομής, που ονομάζεται Greater Pleiades Complex, η οποία συνδέει τουλάχιστον έξι προηγούμενα «ανεξάρτητα» σμήνη.
Η μέθοδος του Μπόιλ και της ομάδας του –που περιλαμβάνει τον καθηγητή Άντριου Μαν– βασίζεται σε αλγόριθμους που συγκρίνουν την ηλικία, την ταχύτητα περιστροφής και την τροχιά αστεριών. «Μετράμε πώς γυρίζουν τα άστρα για να εντοπίσουμε ομάδες πολύ διασκορπισμένες για να φανούν με παραδοσιακές μεθόδους – ανοίγοντας ένα νέο παράθυρο στην κρυφή αρχιτεκτονική του Γαλαξία μας», εξηγεί ο Μπόιλ. Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε άλλα σμήνη, αποκαλύπτοντας ότι πολλά «μοναχικά» άστρα κοντά στον Ήλιο είναι στην πραγματικότητα «αδέλφια» από παλιές ομάδες.
Πολιτιστική Κληρονομιά: Από τον Μύθο στον Σύγχρονο Ουρανό
Οι Πλειάδες δεν είναι απλώς επιστημονικό θαύμα – είναι σύμβολο σε πολιτισμούς παγκοσμίως. Στην ελληνική μυθολογία, είναι οι επτά κόρες του Άτλαντα και της Πληιάδας, που έγιναν άστρα για να ξεφύγουν από τον Ωρίωνα. Αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη και τον Ταναχ, ενώ στη Νέα Ζηλανδία τιμώνται ως Matariki (μαορί πρωτοχρονιά). Στην Ιαπωνία, εμπνέουν το λογότυπο της Subaru –ένα σμήνος επτά αστεριών. Ακόμα και στην Αυστραλία, ιθαγενείς λαοί τις βλέπουν ως «Επτά Αδελφές» που κυνηγούνται από «κακό πνεύμα». Η ανακάλυψη αυτή προσθέτει βάθος: «Συμβολίζει πώς η ανθρωπότητα παρατηρεί τον ουρανό εδώ και 100.000 χρόνια», λέει ο Μαν.
Τι Σημαίνει για Εμάς: Νέα Παράθυρα στον Γαλαξία και τον Ήλιο
Η έρευνα δεν σταματά εδώ. Βοηθά στην κατανόηση πώς σχηματίζονται ηλιακά συστήματα: Τα νεαρά σμήνη όπως οι Πλειάδες είναι «εργαστήρια» για εξωπλανήτες, και η γνώση της δομής τους φωτίζει την εξέλιξη. Μπορεί ακόμα να αποκαλύψει αν ο Ήλιός μας (ηλικίας 4,6 δισ. ετών) προήλθε από παρόμοιο «μεγάλο» σμήνος, βοηθώντας να «χαρτογραφήσουμε» την περιοχή μας στον Γαλαξία.
«Ανακαλύπτουμε ότι πολλά άστρα κοντά στον Ήλιο ανήκουν σε τεράστιες εκτεταμένες αστρικές οικογένειες με σύνθετες δομές», καταλήγει ο Μαν. Σε έναν ουρανό που φαίνεται σταθερός, αυτή η ανακάλυψη υπενθυμίζει ότι τίποτα δεν είναι όπως δείχνει – και ότι τα «χαμένα αδέλφια» των Επτά Αδελφών μπορεί να κρύβουν μυστικά για το δικό μας κομμάτι του σύμπαντος.