Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έριξε κρύο νερό στις ελπίδες του Κιέβου για προμήθεια μακροβέλων πυραύλων Tomahawk, δηλώνοντας χθες ότι «δεν σκέφτομαι πραγματικά» να τους στείλει στην Ουκρανία – παρόλο που το Πεντάγωνο έχει δώσει το πράσινο φως. Σε μια δήλωση που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία στο Κίεβο, ο Τραμπ τόνισε ότι «δεν υπάρχει οριστικό όριο» στις ρωσικές ενέργειες στην Ουκρανία, επαναλαμβάνοντας μια φράση από την πρόσφατη συνάντησή του με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ: «Μερικές φορές, πρέπει απλώς να αφήσεις τα γεγονότα να εξελίσσονται». Παράλληλα, εν μέσω χειμώνα, Ρωσία και Ουκρανία ανταλλάσσουν πλήγματα σε ενεργειακές υποδομές, με μαύρες διακοπές ρεύματος να πλήττουν εκατομμύρια Ουκρανούς.
Tomahawk: Το Πεντάγωνο Λέει «Ναι», ο Τραμπ «Όχι… Για Τώρα»
Η Ουκρανία πιέζει εδώ και εβδομάδες την Ουάσινγκτον για τους Tomahawk, πυραύλους κρουζ με εμβέλεια έως 2.500 χιλιόμετρα, ικανούς να χτυπήσουν βαθιά στη ρωσική επικράτεια – από διυλιστήρια πετρελαίου μέχρι στρατιωτικές βάσεις. Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του CNN, το Πεντάγωνο ολοκλήρωσε πρόσφατα αξιολόγηση και διαβεβαίωσε ότι η προμήθεια δεν θα επηρεάσει τα αμερικανικά αποθέματα, αφήνοντας την τελική απόφαση στον Τραμπ. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι βλέπουν σε αυτό «λιγότερες δικαιολογίες» για άρνηση, ενώ ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε πρόσφατη συνάντηση με τον Τραμπ, πίεσε για τα όπλα ώστε να ενισχυθούν οι επιθέσεις σε ρωσικούς ενεργειακούς στόχους.
Ωστόσο, χθες, εν πτήσει με το Air Force One από το Μαρά-Λάγκο προς την Ουάσινγκτον, ο Τραμπ απάντησε αρνητικά σε ερώτηση δημοσιογράφου: «Όχι, δεν σκέφτομαι πραγματικά [να δώσω Tomahawk]. Μπορεί να συμβεί, μπορεί να αλλάξω γνώμη, αλλά αυτή τη στιγμή όχι». Ο Αμερικανός Πρόεδρος, γνωστός για τις απρόβλεπτες δηλώσεις του, είχε νωρίτερα αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ έχουν «πολλούς Tomahawk» και ότι θα μπορούσε να τους χρησιμοποιήσει ως «πίεση» στη Μόσχα. Η Ρωσία, από την πλευρά της, προειδοποιεί ότι τέτοια όπλα θα θεωρηθούν «σοβαρή κλιμάκωση», με τον πρώην Πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ να υπαινίσσεται πυρηνικές απαντήσεις.
Παρά την άρνηση, πηγές στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ λένε ότι σχέδια για γρήγορη παράδοση υπάρχουν, αν ο Τραμπ αλλάξει στάση – κάτι που φαίνεται πιθανό, δεδομένης της «καπριτσώδους» φύσης του σε θέματα Ουκρανίας.
«Κανένα Οριστικό Όριο» – Η Στάση που Ανησυχεί το Κίεβο
Ακόμα πιο ανησυχητική για την Ουκρανία ήταν η απάντηση του Τραμπ σε ερώτηση για το «τελευταίο όριο» (last straw) στις ρωσικές ενέργειες: «Δεν υπάρχει τελευταίο όριο. Μερικές φορές, πρέπει απλώς να αφήσεις τα γεγονότα να εξελίσσονται». Η φράση αυτή αντηχεί σε σχόλιά του την περασμένη εβδομάδα, μετά τη συνάντηση με τον Σι στη Νότια Κορέα, όπου συμφώνησαν ότι «οι πλευρές είναι κλειδωμένες» και «μερικές φορές πρέπει να τις αφήσεις να πολεμήσουν». Ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Σι και τον Πούτιν «σκληρούς και έξυπνους ηγέτες», τονίζοντας ότι η Κίνα θα «βοηθήσει» στις προσπάθειες ειρήνης – χωρίς, ωστόσο, να πιέσει για μείωση των κινεζικών αγορών ρωσικού πετρελαίου, που χρηματοδοτούν τον πόλεμο.
Αυτή η «παθητική» στάση έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενες απειλές του Τραμπ για «τελετίωμα» στον Πούτιν, αν δεν προχωρήσει σε ειρήνη. Στο Κίεβο, η ανησυχία κορυφώνεται: Ο Ζελένσκι βλέπει στους Tomahawk κλειδί για ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση, ενώ η άρνηση Τραμπ ενισχύει φόβους για μείωση αμερικανικής βοήθειας.
Ενεργειακός Πόλεμος: Μαύρες Διακοπές και Θάνατοι Πριν τον Χειμώνα
Εν μέσω αυτής της διπλωματικής αβεβαιότητας, ο χειμώνας πλησιάζει απειλητικά, με Ρωσία και Ουκρανία να ανταλλάσσουν πλήγματα σε ενεργειακές εγκαταστάσεις. Χθες, ρωσικά drones και πύραυλοι χτύπησαν υποδομές στην Οδησσό, το Νίπρο και το Χαρκόβο, σκοτώνοντας τουλάχιστον έξι άτομα – ανάμεσά τους δύο παιδιά – και κόβοντας ρεύμα σε δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά. Η Ουκρανία αντέδρασε με drone επιθέσεις στο ρωσικό λιμάνι του Τουάψε, καταστρέφοντας δεξαμενόπλοιο και υποδομές φόρτωσης.
Αυτή είναι η έβδομη μεγάλη ρωσική επίθεση τον Οκτώβριο, με στόχο την «πλήρη καταστροφή» του ουκρανικού ενεργειακού συστήματος, σύμφωνα με τον CEO της DTEK, Μαξίμ Τιμτσένκο. Η Ρωσία έχει καταστρέψει πάνω από το 50% της προπολεμικής ισχύος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, εστιάζοντας σε θερμικούς σταθμούς και αγωγούς φυσικού αερίου. Ο ΟΗΕ προειδοποιεί για «κρίση μέσα σε κρίση», με τον χειμώνα να αναμένεται πιο παγωμένος από πέρυσι και την καταστροφή να ξεπερνά τις δυνατότητες αποκατάστασης. Η Ουκρανία σχεδιάζει να θωρακίσει 100 κρίσιμες εγκαταστάσεις μέχρι το τέλος του έτους, ζητώντας περισσότερα συστήματα αεράμυνας Patriot.
Η G7 καταδίκασε τις ρωσικές επιθέσεις ως «τρομοκρατία ενέργειας», ενώ η ΕΕ δεσμεύεται για επιπλέον 100 εκατ. ευρώ σε βοήθεια. Παράλληλα, η Ουκρανία κατηγορεί τη Μόσχα για «πυρηνική τρομοκρατία», μετά από πλήγματα σε σταθμούς που τροφοδοτούν πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Αντιδράσεις και Προοπτικές
Οι δηλώσεις Τραμπ έχουν πυροδοτήσει συζητήσεις: Στο Κίεβο, βλέπουν «πτώση της φλόγας» στην αμερικανική υποστήριξη, ενώ στην Ευρώπη καλούν για μεγαλύτερη πίεση στη Ρωσία. Η Μόσχα, από την άλλη, χαιρετίζει την «παθητική» στάση, βλέποντας ευκαιρία για περαιτέρω κλιμάκωση.
Με τον χειμώνα να καραδοκεί και την Ουκρανία να αγωνίζεται για ζεστασιά και φως, η στάση του Τραμπ μπορεί να καθορίσει αν η ειρήνη θα έρθει γρήγορα – ή αν ο πόλεμος θα βαθύνει. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν οι «αλλαγές γνώμης» του Αμερικανού Προέδρου θα φέρουν Tomahawk… ή απλώς περισσότερη αναμονή.