Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έχει βρεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης, καθώς πολλά νοικοκυριά αναφέρουν ότι δυσκολεύονται να καλύψουν τους λογαριασμούς τους παρότι οι τιμές διεθνώς υποχωρούν. Στο παρόν άρθρο παραθέτουμε τις βασικές αιτίες, τις επιπτώσεις και τις επιλογές που έχουν οι καταναλωτές.
Κύριες αιτίες της υψηλής τιμής
Το ελληνικό σύστημα χρέωσης ενέργειας λειτουργεί με βάση το «marginal pricing» (τιμολόγηση της χονδρικής στην οποία η τιμή ορίζεται από το ακριβότερο καύσιμο/μονάδα που συμμετέχει) — γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες αυξήσεις όταν ανεβαίνουν οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπών ή του φυσικού αερίου. Παρότι η συμμετοχή των ΑΠΕ (ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) αυξάνεται, η μετάβαση και τα κόστη δικτύων/διανομής εξακολουθούν να επιβαρύνουν το τελικό κόστος. Τα ελληνικά νοικοκυριά βιώνουν υψηλό ποσοστό «ενεργειακής φτώχειας» — δηλαδή δυσκολία στη θέρμανση/ψύξη ή γενικότερα στο να καλύψουν το ενεργειακό τους κόστος.
Επιπτώσεις στα νοικοκυριά
Η πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα πολλών οικογενειών αυξάνεται, ειδικά για όσους έχουν ήδη υψηλά έξοδα σε άλλους τομείς (π.χ. διατροφή, μετακινήσεις). Η επιλογή «εξοικονομώ ενέργεια» γίνεται αναγκαιότητα: μικρότερη χρήση ηλεκτρικών συσκευών, πιο περιορισμένη θέρμανση/ψύξη, πιθανές μετακινήσεις σε φθηνότερα προγράμματα. Κίνδυνος κοινωνικής ανισότητας: τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά επωμίζονται δυσανάλογα μεγάλο βάρος.
Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές
Να ελέγξουν αν βρίσκονται στο πιο συμφέρον πρόγραμμα τιμολόγησης της εταιρείας τους, καθώς μπορεί να υπάρχουν επιλογές με διαφορετικά χαρακτηριστικά (νυχτερινό τιμολόγιο, σταθερή τιμή κ.λπ.). Να επενδύσουν σε μικρά μέτρα εξοικονόμησης: βελτιωμένη μόνωση, χρήση ενεργειακά αποδοτικών συσκευών, απενεργοποίηση από την πρίζα — πράξεις που μπορούν μακροχρόνια να μειώσουν το κόστος. Να παρακολουθούν τις εξελίξεις στην αγορά ενέργειας και τα κυβερνητικά μέτρα: πιθανές επιδοτήσεις, προγράμματα αυτοπαραγωγής (π.χ. φωτοβολταϊκά στέγης) ή αλλαγές στη νομοθεσία.
Τι αναμένεται στο μέλλον
Οι τάσεις δείχνουν ότι η ενεργειακή αγορά στην Ελλάδα θα συνεχίσει να μεταβάλλεται — με αύξηση των ΑΠΕ, μεγαλύτερη ώθηση σε αυτοπαραγωγή και αποθηκευτικά συστήματα, αλλά και με πιθανές αναπροσαρμογές στην τιμολόγηση πρός πιο «δίκαιες».
Ωστόσο, η μετάβαση απαιτεί χρόνο, και στο ενδιάμεσο διάστημα τα νοικοκυριά θα πρέπει να εστιάσουν στην ενεργειακή βιωσιμότητα και στη διαχείριση κόστους.
