Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο 79χρονος πρόεδρος των ΗΠΑ, συνεχίζει να παίζει με τη φωτιά των συνταγματικών ορίων, αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα για μια τρίτη θητεία το 2028, παρόλο που το Σύνταγμα απαγορεύει ρητά κάτι τέτοιο. Σε μια άτυπη συνομιλία με δημοσιογράφους στο Air Force One, ενώ κατευθυνόταν από την Μαλαισία στην Ιαπωνία, ο Τραμπ δήλωσε ότι «θα λάτρευα να το κάνω», αναφερόμενος σε μια πιθανή τρίτη προεδρική θητεία. Ωστόσο, απέρριψε κατηγορηματικά την ιδέα να θέσει υποψηφιότητα ως αντιπρόεδρος – ένα κόλπο που συζητούν οι υποστηρικτές του για να παρακάμψουν τους κανόνες – χαρακτηρίζοντάς το «πολύ έξυπνο» και «όχι σωστό».
Η δήλωση αυτή, που καταγράφηκε σε βίντεο και κυκλοφόρησε χθες βράδυ, προκαλεί ήδη σεισμό στην αμερικανική πολιτική σκηνή. Ο Τραμπ, ο οποίος εξελέγη για δεύτερη φορά το 2024 μετά από ένα διάλειμμα, έχει ήδη διανείρει καπέλα με το σλόγκαν «Trump 2028» σε εκδηλώσεις του Λευκού Οίκου, ενώ σύμμαχοί του, όπως ο πρώην στρατηγικός του σύμβουλος Στιβ Μπάννον, μιλούν ανοιχτά για «σχέδιο» ώστε να παραμείνει στην εξουσία. «Ο Τραμπ θα είναι πρόεδρος το ’28, και ο κόσμος πρέπει να το συνηθίσει», δήλωσε ο Μπάννον σε πρόσφατη συνέντευξη, προσθέτοντας ότι ο Τραμπ είναι «όργανο θεϊκής βούλησης».
Τι Είπε Ακριβώς ο Τραμπ;
Κατά τη διάρκεια της πτήσης του, ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε αν αποκλείει μια τρίτη θητεία. Η απάντηση; «Θα λάτρευα να το κάνω. Έχω τα καλύτερα ποσοστά έγκρισης ever». Όταν πιέστηκε περαιτέρω, είπε: «Δεν το αποκλείω, εσύ πες μου». Σχετικά με την ιδέα να κατέβει ως αντιπρόεδρος σε ένα ψηφοδέλτιο με κάποιον άλλο υποψήφιο πρόεδρο (π.χ. τον αντιπρόεδρό του JD Vance), ο Τραμπ παραδέχτηκε: «Ναι, θα μου επιτρεπόταν να το κάνω». Αλλά αμέσως συμπλήρωσε: «Δεν θα το έκανα. Είναι πολύ έξυπνο [‘too cute’]. Δεν θα άρεσε στον κόσμο. Δεν θα ήταν σωστό».
Αυτή η «έξυπνη» ιδέα, που συζητιέται εδώ και μήνες από φανατικούς υποστηρικτές, βασίζεται σε ένα υποτιθέμενο παραθυράκι: Ο Τραμπ να εκλεγεί αντιπρόεδρος το 2028, ο πρόεδρος να παραιτηθεί αμέσως, και ο Τραμπ να αναλάβει τα ηνία μέσω διαδοχής – χωρίς να «εκλεγεί» ξανά πρόεδρος. Όμως, νομικοί και συνταγματολόγοι το απορρίπτουν ως ανεφάρμοστο. Η 12η Τροπολογία του Συντάγματος είναι ξεκάθαρη: «Κανείς που δεν είναι επιλέξιμος για πρόεδρος δεν μπορεί να είναι επιλέξιμος για αντιπρόεδρος». Και η 22η Τροπολογία, που ψηφίστηκε το 1951 μετά τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ, απαγορεύει ρητά την εκλογή για τρίτη θητεία.
Γιατί Επανέρχεται το Θέμα Τώρα;
Οι δηλώσεις έρχονται σε μια κρίσιμη στιγμή για τους Ρεπουμπλικανούς. Με τον Τραμπ να ολοκληρώνει τη δεύτερη θητεία του το 2029, το κόμμα ψάχνει διάδοχο. Ο ίδιος ο Τραμπ ανέφερε θετικά τον JD Vance και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ως «εξαιρετικούς» πιθανούς υποψήφιους, λέγοντας ότι «κανείς δεν θα τους νικήσει». Παράλληλα, ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί βουλευτές, όπως ο Άντι Όγκλες από το Τενεσί, έχουν προτείνει τροπολογία για να επιτραπούν τρεις μη συνεχόμενες θητείες – κάτι που, θεωρητικά, θα ταίριαζε στον Τραμπ λόγω του κενού μεταξύ 2021-2025.
Από την άλλη πλευρά, Δημοκρατικοί όπως η Κάμαλα Χάρις και ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια Γκάβιν Νιούσομ, που και οι δύο δεν αποκλείουν υποψηφιότητα το 2028, βλέπουν τις δηλώσεις ως απόσπαση προσοχής από άλλα ζητήματα, όπως η επικείμενη κρίση στον προϋπολογισμό του Κογκρέσου.
Οι Αντιδράσεις: Από Ενθουσιασμό σε Ανησυχίες
Στα social media, οι φανατικοί θαυμαστές του Τραμπ βλέπουν «θεϊκό σχέδιο», ενώ κριτικοί μιλούν για «συνταγματική ύβρι». Ένας think tank, το «Third Term Project», έχει ήδη ξεκινήσει καμπάνια για να «εξασφαλίσει την τρίτη θητεία του Τραμπ». Νομικοί εμπειρογνώμονες, όπως ο Τζέφρι Ρόζεν, επιμένουν ότι οποιαδήποτε απόπειρα θα καταλήξει στα δικαστήρια – και πιθανότατα στο Ανώτατο Δικαστήριο, όπου οι συντηρητικοί δικαστές μπορεί να δώσουν μάχη.
Συνοψίζοντας, ο Τραμπ συνεχίζει να σπέρνει αμφιβολίες και ενθουσιασμό στο στρατόπεδό του, αλλά η πραγματικότητα παραμένει: Το Σύνταγμα δεν αλλάζει εύκολα. Μέχρι να δούμε τροπολογία ή δικαστική απόφαση, οι συζητήσεις για «Trump 2032» μένουν… θεωρητικές. Ή μήπως όχι; Η αμερικανική πολιτική, εξάλλου, έχει δει και χειρότερα σενάρια να γίνονται πραγματικότητα.