Το iPhone ή το Android σου ξέρει πότε είσαι λυπημένος — και δεν το φαντάζεσαι

Σε μια εποχή όπου τα smartphones δεν είναι απλώς τηλέφωνα αλλά και «προσωπικοί βοηθοί» που γνωρίζουν τα πάντα για εμάς –από τις διαδρομές μας μέχρι τα γούστα μας στο Netflix–, μια νέα διάσταση προστίθεται: η ανίχνευση συναισθημάτων. Φαντάσου να παίρνεις ένα μήνυμα από το κινητό σου: «Φαίνεσαι λίγο πεσμένος σήμερα, θες προτάσεις για χαλαρωτική μουσική;». Ακούγεται σαν επιστημονική φαντασία; Κι όμως, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, τα iPhone και Android συλλέγουν δεδομένα από αισθητήρες και συμπεριφορές σου για να «διαβάσουν» την ψυχολογική σου κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της θλίψης. Αυτή η τεχνολογία, γνωστή ως affective computing, δεν είναι πια θεωρία: Είναι εδώ, και μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τις συσκευές μας.

Πώς το κάνουν; Οι «κρυφοί» αισθητήρες που «βλέπουν» πέρα από τα μάτια σου

Τα σύγχρονα smartphones είναι γεμάτα αισθητήρες –accelerometer, gyroscope, κάμερα, μικρόφωνο, ακόμα και GPS– που καταγράφουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, χωρίς να χρειάζεται να κάνεις κάτι επιπλέον. Αυτά τα δεδομένα τροφοδοτούν αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης (AI) για να συναγάγουν συναισθήματα όπως χαρά, θλίψη, άγχος ή ουδετερότητα.

• Κίνηση και βάδιμα: Το accelerometer και το gyroscope, που χρησιμοποιούνται για να σταθεροποιούν την οθόνη ή να μετράνε βήματα, ανιχνεύουν αλλαγές στον τρόπο που περπατάς ή κρατάς το τηλέφωνο. Μια μελέτη από το ACM (2021) έδειξε ότι αυτά τα αισθητήρια μπορούν να διακρίνουν απόλαυση από απογοήτευση με ακρίβεια έως 89%, βασισμένα σε δεδομένα από 40 χρήστες. Όταν είσαι λυπημένος, το περπάτημά σου γίνεται πιο αργό και «βαριά» – και το κινητό σου το «πιάνει».
• Πληκτρολόγηση και αφής: Το πώς πατάς τα πλήκτρα αποκαλύπτει πολλά. Έρευνα από το ScienceDirect (2017) ανέπτυξε ένα «έξυπνο» πληκτρολόγιο για Android που αναλύει την ταχύτητα, την πίεση και τα λάθη σου για να εντοπίσει θυμό, χαρά ή θλίψη. Αν πληκτρολογείς αργά και με παύσεις, μπορεί να υποδηλώνει μελαγχολία. Παρόμοια, το TapSense (Springer, 2022) παρακολούθησε 22 χρήστες για 3 εβδομάδες και κατάφερε να προβλέψει συναισθήματα όπως θλίψη ή άγχος από μοτίβα αφής με εξατομικευμένα μοντέλα AI.
• Φωνή και πρόσωπο: Το μικρόφωνο «ακούει» τον τόνο της φωνής σου – χαμηλός τόνος και αργή ομιλία συχνά δείχνουν θλίψη. Στο iPhone, η κάμερα TrueDepth (με LiDAR στα νεότερα μοντέλα) αναλύει μικροεκφράσεις προσώπου, όπως ελαφριά κατεβασμένα φρύδια ή σμίξιμο χειλιών, για να εντοπίσει βασικά συναισθήματα (χαρά, θλίψη, έκπληξη) βασισμένα στη θεωρία του Paul Ekman. Μια ανασκόπηση στο MDPI (2020) επιβεβαιώνει ότι κάμερες όπως αυτές του iPhone 11 Pro Max πετυχαίνουν υψηλή ακρίβεια σε τέτοιες αναλύσεις.
• Συμπεριφορά και περιβάλλον: Το GPS εντοπίζει μοτίβα όπως λιγότερη κίνηση ή παραμονή σε «σκοτεινά» μέρη, ενώ το φως/ήχος αισθητήρων δείχνουν αν είσαι σε ήσυχο δωμάτιο (συχνά σημάδι απομόνωσης). Μια μελέτη στο PMC (2016) έδειξε ότι μοτίβα χρήσης –π.χ. λιγότερο scrolling όταν είσαι θλιμμένος– προβλέπουν αρνητικά συναισθήματα με αξιοσημείωτη ακρίβεια.

Οι εφαρμογές: Από την υποστήριξη στην… εμπορική χειραγώγηση;

Αυτή η γνώση δεν μένει ανεκμετάλλευτη. Στο iPhone, χαρακτηριστικά όπως το Siri Suggestions προσαρμόζονται σε «συναισθηματικά» σήματα, προτείνοντας playlists ή apps wellness όταν ανιχνεύει stress. Στα Android, apps όπως το MoodScope (από έρευνα του 2014) χρησιμοποιούν μοτίβα χρήσης για να στείλουν ειδοποιήσεις: «Φαίνεσαι θλιμμένος – θες να καλέσεις φίλο;». Σε επίπεδο υγείας, τέτοια συστήματα βοηθούν σε θεραπείες κατά της κατάθλιψης, όπως δείχνει έρευνα στο PMC (2018) με smartwatches που πετυχαίνουν 78% ακρίβεια σε happy vs sad.

Αλλά υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά: Διαφημίσεις προσαρμοσμένες στο συναίσθημά σου, όπως προτάσεις για παγωτά όταν είσαι down, ή ακόμα και εταιρείες που πουλάνε δεδομένα συναισθημάτων. Το The Conversation (2025) προειδοποιεί ότι η τεχνολογία αυτή μπορεί να «παρερμηνεύσει» πολιτιστικές διαφορές σε εκφράσεις, ενώ η ιδιωτικότητα είναι ζήτημα: Ποιος ελέγχει αυτά τα δεδομένα;

Τι να κάνεις; Ρύθμισε το «συναίσθημα» σου

Αν σε τρομάζει η ιδέα, μην ανησυχείς: Μπορείς να ελέγξεις. Στο iOS, πήγαινε σε Ρυθμίσεις > Απόρρητο & Ασφάλεια > Μικρόφωνος/Κάμερα για να απενεργοποιήσεις πρόσβαση. Στα Android, ελέγχεις permissions σε Apps > Ειδοποιήσεις. Apps όπως το StudentMind (για φοιτητές) χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία θετικά, προτείνοντας βοήθεια χωρίς να μοιράζονται δεδομένα.

Συμπερασματικά, το iPhone ή το Android σου δεν είναι απλώς «έξυπνο» – είναι και «ευαίσθητο». Αυτή η ικανότητα να ανιχνεύει θλίψη μπορεί να γίνει σύμμαχος για καλύτερη ψυχική υγεία, αλλά απαιτεί ισορροπία: Περισσότερη διαφάνεια και λιγότερη «ανάγνωση μυαλών» χωρίς άδεια. Επόμενη φορά που θα νιώσεις μια ειδοποίηση «σου ταιριάζει», θυμήσου: Το τηλέφωνό σου… ξέρει. Και ίσως αυτό να μην είναι τόσο τυχαίο.

PHOTO: pexels-mart-production