Σε έναν κόσμο όπου οι καθημερινές εξετάσεις υγείας συχνά περιορίζονται σε βασικά νούμερα όπως το βάρος και το ύψος, μια νέα έρευνα φέρνει στο προσκήνιο ένα απλό, σχεδόν ξεχασμένο εργαλείο: τη μέτρηση της περίμετρου του λαιμού. Αυτό το εύκολο τεστ, που μπορείς να κάνεις μόνος σου με ένα απλό μέτρο, αποκαλύπτει πιθανούς κινδύνους για καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη και ακόμη και διαταραχές ύπνου – ακόμα και αν το βάρος σου είναι φυσιολογικό. Πρόσφατες μελέτες από έγκυρες διεθνείς πηγές δείχνουν ότι η κατανομή του λίπους στο άνω μέρος του σώματος παίζει καθοριστικό ρόλο, και ο λαιμός μπορεί να είναι το “παράθυρο” σε αυτή την κρυφή απειλή.
Γιατί ο Λαιμός σου “Μιλάει” για την Υγεία σου;
Για δεκαετίες, οι γιατροί βασίζονταν σε δείκτες όπως ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ή η σχέση μέσης-γλουτών για να εκτιμήσουν τον κίνδυνο χρόνιας νόσου. Ωστόσο, αυτοί οι δείκτες δεν λένε όλη την ιστορία. Ένας αθλητής με μυϊκή μάζα μπορεί να έχει υψηλό ΔΜΣ χωρίς υπερβολικό λίπος, ενώ κάποιος με φυσιολογικό βάρος μπορεί να κρύβει προβλήματα λόγω της κατανομής του λίπους.
Εδώ μπαίνει η περίμετρος του λαιμού (NC, από το αγγλικό Neck Circumference). Πρόσφατη πολυκεντρική προοπτική μελέτη στη βορειοανατολική Κίνα, που αφορούσε σχεδόν 19.000 συμμετέχοντες και δημοσιεύτηκε το 2024 στο περιοδικό Preventive Medicine, έδειξε ότι μεγαλύτερη NC συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις (CVD), εγκεφαλικά και στεφανιαία νόσο. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μοντέλα Cox παλινδρόμησης για να αποδείξουν ότι η NC λειτουργεί ως ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης, ακόμα και μετά την προσαρμογή για ηλικία, φύλο και άλλους παράγοντες.
Παρόμοια ευρήματα προκύπτουν από τη διάσημη Μελέτη Framingham Heart, όπου μεγαλύτερη NC συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής (μιας κοινής αρρυθμίας), ανεξάρτητα από ΔΜΣ ή περίμετρο μέσης. Σύμφωνα με άρθρο στο Journal of the American Heart Association, το λίπος γύρω από τον λαιμό απελευθερώνει λιπαρά οξέα στο αίμα, διαταράσσοντας τη ρύθμιση της χοληστερόλης, του σακχάρου και του καρδιακού ρυθμού – ένα φαινόμενο που εξηγεί γιατί ακόμα και “λεπτοί” άνθρωποι μπορεί να κινδυνεύουν.
Το Λίπος που “Κρύβεται” στο Άνω Σώμα: Η Κρυφή Απειλή
Το κλειδί βρίσκεται στην κατανομή του λίπους. Το υποδόριο λίπος στο άνω σώμα (όπως γύρω από τον λαιμό) είναι πιο “τοξικό” από αυτό στα πόδια ή τα οπίσθια. Απελευθερώνει ουσίες που προκαλούν φλεγμονή, αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και βλάπτουν τα αγγεία. Μια μετα-ανάλυση του 2019 στο PMC επιβεβαίωσε ότι η NC συνδέεται άμεσα με τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, ενώ νεότερα δεδομένα από το 2025 στο Cureus δείχνουν παρόμοια συσχετίσεις σε ηλικιωμένους με προβλήματα κινητικότητας.
Οι κίνδυνοι δεν σταματούν στην καρδιά. Μεγαλύτερη NC συνδέεται με διαβήτη τύπου 2, υπνική άπνοια (που επιδεινώνει τις καρδιακές αρρυθμίες) και μεταβολικό σύνδρομο. Σε μελέτη της Jackson Heart Study (2019, ενημερωμένη με νεότερα δεδομένα), σε πληθυσμό Αφροαμερικανών, η NC προβλέπει καλύτερα καρδιακές νοσηλείες από παραδοσιακούς δείκτες. Και πρόσφατο άρθρο στο IFLScience (Σεπτέμβριος 2025) προειδοποιεί: Για άνδρες, NC άνω των 43 εκατοστών (17 ίντσες) και για γυναίκες άνω των 35,5 εκατοστών (14 ίντσες) σηματοδοτούν αυξημένο κίνδυνο.
Πώς να το Κάνεις: Ένα Τεστ σε Λιγότερο από Ένα Λεπτό
Η μέτρηση είναι παιχνιδάκι: Πάρε ένα μαλακό μέτρο ραπτικής, τύλιξέ το γύρω από τον λαιμό σου (κάτω από το πηγούνι, πάνω από τα κόκαλα της κλείδας), κράτα το χαλαρά και σημείωσε τα εκατοστά. Κάν’ το το πρωί, πριν φας, για ακρίβεια. Αν είσαι άνω των ορίων, μίλα με τον γιατρό σου – μπορεί να χρειάζεσαι περαιτέρω ελέγχους.
Αλλά μην πανικοβάλλεσαι: Η NC δεν είναι “καταδίκη”, αλλά σήμα για δράση. Συνδυασμένη με υγιεινή διατροφή, άσκηση και τακτικούς ελέγχους, μπορεί να σε σώσει από σοβαρά προβλήματα.
Συμβουλές για να “Μικρύνεις” τον Κίνδυνο
- Κινήσου έξυπνα: Η αερόβια άσκηση (π.χ. περπάτημα 30 λεπτά ημερησίως) μειώνει το άνω σωματικό λίπος.
- Φάε σωστά: Περιόρισε τα επεξεργασμένα λίπη και ζάχαρη, προτίμησε φρούτα, λαχανικά και ολική άλεση.
- Έλεγξε τον ύπνο σου: Η άπνοια ύπνου, συχνή σε όσους έχουν “παχύ” λαιμό, επιδεινώνει τα πάντα – δοκίμασε να κοιμάσαι με το κεφάλι ελαφρώς ανασηκωμένο.
Συνοψίζοντας, αυτή η απλή μέτρηση υπενθυμίζει ότι η υγεία δεν κρίνεται μόνο από ζυγαριά.
Photo: pexels-kindelmedia