Σε μια απροσδόκητη στροφή που συνδυάζει διπλωματικά κομπλιμέντα και στρατιωτικές προειδοποιήσεις, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν βρήκε χρόνο χθες, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Ντουσαμπέ του Τατζικιστάν, να επαινέσει ανοιχτά τις προσπάθειες του Αμερικανού ομολόγου του Ντόναλντ Τραμπ για την ειρήνη – ιδιαίτερα για την πρόσφατη εκεχειρία στη Γάζα. Ωστόσο, η ίδια ομιλία γέμισε σύννεφα έντασης γύρω από την Ουκρανία, με τον Πούτιν να ανακοινώνει ενίσχυση των ρωσικών οπλικών συστημάτων και να απορρίπτει κάθε συζήτηση για περιορισμούς στα πυρηνικά, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο κλιμάκωσης.
“Ο Τραμπ Κάνει Πραγματικά Πολλά για την Ειρήνη”
Ο Πούτιν, μιλώντας στο περιθώριο της συνόδου της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτητικών Κρατών (CIS), δεν δίστασε να “παρηγορήσει” τον Τραμπ για την ήττα του στη φετινή απονομή του Νόμπελ Ειρήνης. Το βραβείο κατέληξε στην Βενεζουελανή ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Μαρία Κορίνα Ματσάδο, η οποία το αφιέρωσε εν μέρει στον ίδιο τον Τραμπ για την υποστήριξή του στη δημοκρατική της εκστρατεία. Ο Ρώσος ηγέτης, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων, δήλωσε: “Δεν είμαι εγώ αυτός που αποφασίζει, αλλά ο Τραμπ κάνει πραγματικά πολλά για την ειρήνη. Αν η εκεχειρία στη Γάζα εφαρμοστεί πλήρως, θα είναι ένα ιστορικό επίτευγμα.” Η δήλωση αυτή ήρθε λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του Νόμπελ, με τον Πούτιν να προσθέτει μια καυστική κριτική στην Επιτροπή: “Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το βραβείο δίνεται σε ανθρώπους που δεν έχουν κάνει τίποτα για την ειρήνη. Αυτές οι αποφάσεις έχουν προκαλέσει τεράστια ζημιά στο κύρος του.”
Ο Τραμπ, πιστός στο στυλ του, ανταποκρίθηκε άμεσα μέσω του Truth Social, δημοσιεύοντας βίντεο με τις δηλώσεις του Πούτιν και γράφοντας: “Ευχαριστώ, πρόεδρε Πούτιν! Είναι τιμή να ακούω τέτοια λόγια από κάποιον που καταλαβαίνει τις πραγματικές προκλήσεις.” Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο Πούτιν “κλείνει μάτι” στον Αμερικανό πρόεδρο – θυμίζουμε τις πρόσφατες συνομιλίες τους στην Αλάσκα τον Αύγουστο, όπου συζήτησαν πιθανές λύσεις για την Ουκρανία, αν και χωρίς απτά αποτελέσματα.
Η Σκιά της Ουκρανίας: Απειλές και Νέα Οπλικά Συστήματα
Πίσω από τα θερμά λόγια, όμως, κρύβεται η κλασική ρωσική τακτική της “καρότου και του μπατίκου”. Στρέφοντας το βλέμμα στην Ουκρανία, όπου ο πόλεμος διαρκεί πάνω από τρία χρόνια, ο Πούτιν προειδοποίησε ότι η Μόσχα ετοιμάζει νέα συστήματα πυραύλων και αεράμυνας, ως απάντηση σε τυχόν προμήθειες μακροβέλων όπλων από τις ΗΠΑ στο Κίεβο. “Θα ενισχύσουμε τα αμυντικά μας συστήματα”, δήλωσε χαρακτηριστικά, χαρακτηρίζοντας τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι “επιδειξία” για τις δικές του απειλές εναντίον ρωσικών στόχων. Επιπλέον, απέρριψε κατηγορηματικά κάθε συζήτηση για έλεγχο πυρηνικών όπλων, λέγοντας ότι “δεν μας ενδιαφέρει, αφού δεν ενδιαφέρει και τις ΗΠΑ”.
Αυτές οι δηλώσεις έρχονται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς οι προσπάθειες για ειρήνη στην Ουκρανία φαίνονται να ατονούν. Ο Πούτιν επανέλαβε τις “αδιαπραγμάτευτες” απαιτήσεις του: Πλήρης έλεγχος του Ντονμπάς από τη Ρωσία, απαγόρευση ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και αποστρατικοποίηση της περιοχής. Παράλληλα, και οι δύο πλευρές –Ρωσία και ΗΠΑ– στρέφουν τα “πυρά” τους στην Ευρώπη, κατηγορώντας την για καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις και για συνεχείς αγορές ρωσικής ενέργειας παρά τις κυρώσεις. Ο Τραμπ, από την πλευρά του, έχει αρχίσει να δείχνει σημάδια απογοήτευσης από τη μη συνεργατική στάση της Μόσχας, κάτι που κάνει τα κομπλιμέντα του Πούτιν να φαντάζουν ακόμα πιο υπολογισμένα.
Τι Σημαίνουν Όλα Αυτά για το Μέλλον;
Η χθεσινή παρέμβαση του Πούτιν μοιάζει με έξυπνη διπλωματική κίνηση: Από τη μία, κρατά ανοιχτές τις “γραμμές επικοινωνίας” με τον Τραμπ, εν μέσω εύθραυστης εκεχειρίας στη Γάζα και πιθανών επεκτάσεων σε άλλες συγκρούσεις. Από την άλλη, υπενθυμίζει ότι η Ρωσία δεν υποχωρεί – ιδίως στην Ουκρανία, όπου βλέπει κάθε δυτική βοήθεια ως υπαρξιακή απειλή.
Ειδικοί εκτιμούν ότι αυτή η “μίξη” μηνυμάτων μπορεί να είναι προσπάθεια να κερδίσει χρόνο, ενώ η Δύση εξετάζει νέες στρατηγικές, όπως ένοπλες απαντήσεις στον “υβριδικό πόλεμο” της Ρωσίας, σύμφωνα με αναφορές της Financial Times. Ο Τραμπ, που ονειρευόταν το Νόμπελ ως “κορόνα” στις διπλωματικές του νίκες, βλέπει τώρα τον Πούτιν να του ρίχνει ένα ” спасательный круг” (σωσίβιο), αλλά με αγκάθια.
Σε έναν κόσμο όπου η ειρήνη μοιάζει πάντα εύθραυστη, οι δηλώσεις από το Ντουσαμπέ υπενθυμίζουν ότι οι συμμαχίες και οι απειλές συχνά περπατούν χέρι-χέρι. Θα δούμε αν τα λόγια για τη Γάζα μεταφραστούν σε πράξεις για την Ουκρανία – ή αν η ένταση θα κλιμακωθεί ξανά.