Μόναχο: Ο Μερτς Ορκίζεται να Σβήσει τον Αντισημιτισμό από τη Γερμανία – Συγκινημένος στη Συναγωγή
Σε μια συγκινητική τελετή που έφερε στο προσκήνιο τα σκοτεινά κεφάλαια της γερμανικής ιστορίας και τις σύγχρονες προκλήσεις, ο Ομοσπονδιακός Καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς εμφανίστηκε βαθιά συγκινημένος κατά την επανεκκίνηση της ιστορικής συναγωγής στην οδό Reichenbachstrasse στη Μόναχο. Η εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ, σηματοδότησε την επιστροφή ενός μνημείου που καταστράφηκε από τους Ναζί πριν από σχεδόν 87 χρόνια, ενώ παράλληλα έγινε αφορμή για μια ισχυρή δήλωση ενάντια στον αντισημιτισμό, που δυστυχώς αναβιώνει στη σύγχρονη Γερμανία.
Ο Μερτς, με φωνή που έσπαγε από συγκίνηση και μάτια υγρά από δάκρυα, αναφέρθηκε στα απάνθρωπα εγκλήματα που διέπραξαν οι Ναζί εναντίον του εβραϊκού λαού, ιδιαίτερα κατά τη Νύχτα των Κρυστάλλων τον Νοέμβριο του 1938, όταν η συναγωγή υπέστη σοβαρές ζημιές. “Θέλω να σας πω πόσο ντρέπομαι γι’ αυτό: ως καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, αλλά και ως Γερμανός, ως παιδί της μεταπολεμικής γενιάς, ως παιδί που μεγάλωσε με το ‘ποτέ ξανά’ ως αποστολή, ως καθήκον, ως υπόσχεση”, δήλωσε ο Μερτς, σύμφωνα με αναφορές από την εκδήλωση. Εκφράζοντας την οργή του για την αναζωπύρωση του αντισημιτισμού, πρόσθεσε ότι ελπίζει “η εβραϊκή ζωή στη Γερμανία να μπορεί κάποια μέρα να διεξάγεται ξανά χωρίς αστυνομική προστασία”.
Σε μια από τις πιο δυνατές στιγμές της ομιλίας του, ο Γερμανός Καγκελάριος κήρυξε ρητά “πόλεμο” σε όλες τις μορφές του παλιού και νέου αντισημιτισμού, εκπροσωπώντας ολόκληρη την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. “Επομένως, εκ μέρους της ολοκλήρου της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, κηρύσσω πόλεμο σε όλες τις μορφές του παλιού και νέου αντισημιτισμού στη Γερμανία”, τόνισε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αποφασιστική δράση. Ο Μερτς επεσήμανε επίσης ότι η πολιτική και η κοινωνία έχουν “για πολύ καιρό στραφεί με αδιαφορία” στο γεγονός ότι πολλοί μετανάστες που έφτασαν στη Γερμανία τις τελευταίες δεκαετίες προέρχονται από χώρες όπου ο αντισημιτισμός και το μίσος κατά του Ισραήλ διδάσκονται ακόμη και στα σχολεία, κάνοντας λόγο για “κρατική δογματική” σε ορισμένες περιπτώσεις.
Η συναγωγή στην Reichenbachstrasse, το μοναδικό εβραϊκό κτίριο λατρείας που επέζησε του ναζιστικού καθεστώτος στη Μόναχο, εγκαινιάστηκε αρχικά το 1931 σε στυλ Μπάουχαους, σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Γκούσταβ Μάιερσταϊν. Κατά τη Νύχτα των Κρυστάλλων, καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό, αλλά δεν κάηκε πλήρως –πιθανώς λόγω ανησυχιών για ζημιές σε γειτονικά κτίρια. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επισκευάστηκε προσωρινά και χρησιμοποιήθηκε ως κύρια συναγωγή της Μονάχου μέχρι το 2007, όταν εγκαινιάστηκε η μεγαλύτερη Ohel Jakob. Από τότε, παρέμενε κενή, μέχρι που η πρωτοβουλία της Rachel Salamander, προέδρου του Σωματείου Συναγωγής Reichenbachstrasse, οδήγησε σε εκτεταμένη αποκατάσταση από το 2021. Η ανακαίνιση περιλαμβάνει επαναφορά των μπλε τοίχων, των αρχικών παραθύρων και του φωτισμού, μετατρέποντας το κτίριο σε λειτουργικό χώρο λατρείας και πολιτιστικό κέντρο με μινιμαλιστική αισθητική: απλά ξύλινα παγκάκια, χρωματιστούς τοίχους και βιτρώ.
Η τελετή παρευρέθησαν σημαντικές προσωπικότητες, όπως η Charlotte Knobloch, πρόεδρος της εβραϊκής κοινότητας της Μονάχου, ο Ισραηλινός πρέσβης Ron Prosor και ο Josef Schuster, πρόεδρος της Κεντρικής Εβραϊκής Επιτροπής της Γερμανίας. Η εκδήλωση, που έλαβε χώρα εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για τον αντισημιτισμό –ιδιαίτερα μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023–, υπενθύμισε το απόφθεγμα “ποτέ ξανά”. “Ανοίγουμε ξανά τη συναγωγή για τρίτη φορά, υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες”, σχολίασε ο Μερτς, αναφερόμενος στην τρέχουσα κατάσταση.
Η δέσμευση του Μερτς έρχεται σε μια εποχή όπου η Γερμανία γιορτάζει τα 75 χρόνια της Κεντρικής Εβραϊκής Επιτροπής, αλλά αντιμετωπίζει σκιές από την άνοδο του αντισημιτισμού. Με αυτή την ομιλία, ο Καγκελάριος όχι μόνο τίμησε το παρελθόν, αλλά και έθεσε βάσεις για ένα μέλλον όπου η εβραϊκή κοινότητα μπορεί να ζει χωρίς φόβο. Η επανεκκίνηση της συναγωγής δεν είναι απλώς μια αρχιτεκτονική νίκη, αλλά σύμβολο ελπίδας και αποφασιστικότητας ενάντια στο μίσος, υπενθυμίζοντας ότι η μνήμη και η δράση είναι τα όπλα κατά της ιστορίας που επαναλαμβάνεται.
