Ο Merz Χτυπά Συναγερμό: Η Κίνα Ετοιμάζεται να Εκμεταλλευτεί τις Οικονομικές Αδυναμίες της Γερμανίας
Σε μια εποχή όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις μετατρέπονται σε οικονομικούς πολέμους, ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έστειλε σήμερα, 8 Σεπτεμβρίου 2025, ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Η Γερμανία πρέπει να μειώσει άμεσα την εξάρτησή της από την Κίνα σε πρώτες ύλες, καθώς το Πεκίνο είναι έτοιμο να εκμεταλλευτεί τις “εμπορικές ευπάθειές” της. Μιλώντας σε συνέδριο Γερμανών διπλωματών στο Βερολίνο, ο Μερτς, ο οποίος σχεδιάζει το πρώτο του ταξίδι στην Κίνα τις επόμενες εβδομάδες, προειδοποίησε ότι “οι εξαρτήσεις μας καθιστούν ευάλωτους σε εκβιασμούς”. Η δήλωσή του, που καλύφθηκε εκτενώς από διεθνή μέσα όπως το Bloomberg, έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την ευρωπαϊκή οικονομία, όπου η Γερμανία, ως βιομηχανικός γίγαντας, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από κινεζικές προμήθειες για την αυτοκινητοβιομηχανία, τις μπαταρίες και τα ημιαγωγά.
Ο Μερτς, 69 ετών και ηγέτης της συντηρητικής Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU), ανέλαβε τα καθήκοντα του Καγκελάριου νωρίτερα φέτος, μετά από εκλογές που ανέδειξαν την ανάγκη για πιο αποφασιστική εξωτερική πολιτική. Η Γερμανία εισάγει από την Κίνα περίπου το 80% των σπάνιων γαιών (rare earths), βασικών για την πράσινη μετάβαση και την ηλεκτροκίνηση, ενώ η διμερής εμπορική σχέση ξεπέρασε τα 246 δισ. ευρώ το 2024. “Η Κίνα βλέπει τις εξαρτήσεις μας ως ευκαιρία”, δήλωσε ο Μερτς, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση του Σι Τζινπίνγκ μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις αδυναμίες για πολιτική πίεση, ειδικά εν μέσω εμπορικών πολέμων με τις ΗΠΑ και εντάσεων στην Ταϊβάν. Η προειδοποίηση θυμίζει την κρίση με τη Ρωσία το 2022, όταν η εξάρτηση από ρωσικό αέριο οδήγησε σε ενεργειακό σοκ – ένα μάθημα που, σύμφωνα με αναλυτές, η Γερμανία δεν θέλει να επαναλάβει με την Κίνα.
Η δήλωση του Μερτς εντάσσεται σε ευρύτερη στρατηγική “de-risking” (μείωση κινδύνων) χωρίς πλήρη αποσύνδεση, όπως χαρακτηρίζει η ΕΕ τη σχέση με την Κίνα. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, βλέπει την Κίνα ως “συστημικό αντίπαλο και συνεργάτη”, αλλά οι εξαγωγές της – ιδίως αυτοκινήτων όπως της Volkswagen και της BMW – αντιμετωπίζουν αυξανόμενη ανταγωνισμό από κινεζικές εταιρείες όπως η BYD. Πέρυσι, η Κίνα επέβαλε έρευνες για επιδοτήσεις σε ευρωπαϊκά ηλεκτρικά οχήματα, ενώ η ΕΕ απάντησε με δασμούς έως 38% σε κινεζικά EVs. Ο Μερτς, γνωστός για τη σκληρή του στάση κατά της Κίνας, προειδοποιεί ότι τέτοιες εξαρτήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε “εμπορική παγίδα”, όπου η Μόσχα – ή τώρα το Πεκίνο – μπορεί να διακόψει προμήθειες για γεωπολιτικούς λόγους.
Πρακτικά, η κυβέρνηση Μερτς σχεδιάζει να επενδύσει σε εναλλακτικές πηγές: Συμφωνίες με χώρες όπως η Αυστραλία, η Καναδάς και η Αφρική για σπάνιες γαίες, καθώς και ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής μπαταριών και ημιαγωγών. “Πρέπει να γίνουμε πιο ανθεκτικοί, όχι πιο ευάλωτοι”, είπε, ανακοινώνοντας προτεραιότητα σε διαφοροποίηση αλυσίδων εφοδιασμού. Αυτό έρχεται μετά από την πρόσφατη συμφωνία με τις ΗΠΑ για επενδύσεις σε τσιπ (CHIPS Act), όπου η Γερμανία λαμβάνει δισεκατομμύρια για να μειώσει την εξάρτηση από ασιατικές αγορές. Ωστόσο, η βιομηχανία ανησυχεί: Πάνω από 5.000 γερμανικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Κίνα, και μια απότομη μείωση μπορεί να κοστίσει θέσεις εργασίας και έσοδα.
Η προειδοποίηση του Μερτς αντηχεί και στην ΕΕ, όπου η Κομισιόν πιέζει για κοινή στάση κατά της κινεζικής υπερπαραγωγής, που πλημμυρίζει τις αγορές με φθηνά προϊόντα. Σε έρευνα της AHK (Γερμανικός Εμπορικός Σύλλογος), το 51% των γερμανικών εταιρειών σχεδιάζουν αύξηση επενδύσεων στην Κίνα, βλέποντας την ως απαραίτητη για την πράσινη οικονομία. Αλλά ο Μερτς, με φόντο τις εμπορικές απειλές του Τραμπ (δασμοί 30% σε ευρωπαϊκά προϊόντα), βλέπει την Κίνα ως μέρος ενός “άξονα αυταρχικών καθεστώτων” μαζί με Ρωσία και Ιράν. Το ταξίδι του στο Πεκίνο θα είναι δοκιμασία: Θα ζητήσει αμοιβαίες εμπορικές συνθήκες και σεβασμό σε ανθρώπινα δικαιώματα, όπως στην Ξιντζιάνγκ.
Η Γερμανία, με εξαγωγές που αντιπροσωπεύουν το 50% του ΑΕΠ της, δεν μπορεί να αγνοήσει τις προκλήσεις. Η δήλωση Μερτς μπορεί να σηματοδοτήσει στροφή προς πιο ισορροπημένη πολιτική, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή αυτονομία. Αλλά με την Κίνα να ελέγχει το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής, η μετάβαση θα είναι δύσκολη. Θα καταφέρει η Γερμανία να σπάσει τις αλυσίδες εξάρτησης χωρίς να θυσιάσει την ανάπτυξη; Το Βερολίνο παίζει ένα υψηλό στοίχημα, όπου η οικονομική ασφάλεια είναι πλέον ζήτημα εθνικής κυριαρχίας.
