11.000 Χρόνια Πριν στο Ιράν: Συμβολικές Γιορτές με Αγριόχοιρους στο Ζάγκρος
Μια πρωτοποριακή μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας (ANU), δημοσιευμένη στις 19 Ιουλίου 2025, αποκαλύπτει την εκπληκτική κοινωνική πολυπλοκότητα των προϊστορικών κοινοτήτων του Δυτικού Ιράν. Πριν από 11.000 χρόνια, στην περιοχή των Ορέων Ζάγκρος, κοντά στο σημερινό Κερμανσάχ, οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες διοργάνωναν μεγαλειώδεις γιορτές, μεταφέροντας αγριόχοιρους από απομακρυσμένες περιοχές ως συμβολικά δώρα. Αυτές οι τελετές, που προηγούνται της γεωργίας, φωτίζουν τις βαθιές πολιτιστικές παραδόσεις μιας εποχής που μόλις αρχίζουμε να κατανοούμε.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications Earth and Environment, επικεντρώνεται στον αρχαιολογικό χώρο της Ασιάμπ. Εκεί, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα κρανία 19 αγριόχοιρων, τοποθετημένα με προσοχή σε έναν λάκκο μέσα σε ένα κυκλικό κτίσμα, πιθανότατα χώρο τελετών. Η ανάλυση ισοτόπων οξυγόνου και στροντίου στα δόντια πέντε από αυτά τα ζώα έδειξε ότι προέρχονταν από περιοχές έως και 70 χιλιόμετρα μακριά, σε υψόμετρα που διέφεραν κατά 500 μέτρα. Η μεταφορά τους, με βάρος περίπου 70 κιλά το καθένα, μέσα από το δύσβατο ορεινό τοπίο απαιτούσε ημέρες και τεράστια οργάνωση, υποδηλώνοντας ότι η πράξη είχε βαθιά συμβολική σημασία.
«Οι αγριόχοιροι δεν ήταν απλώς τροφή. Ήταν δώρα με γεωγραφική ταυτότητα, σαν να προσφέρεις σήμερα ένα σπάνιο κρασί από συγκεκριμένη περιοχή», εξηγεί η Δρ. Πέτρα Βάιγκλοβα, κύρια συγγραφέας της μελέτης. Η γιορτή στην Ασιάμπ, που ίσως τάισε εκατοντάδες ανθρώπους, περιλάμβανε ζώα κυνηγημένα σε διαφορετικές εποχές, από Φεβρουάριο έως Σεπτέμβριο, υποδεικνύοντας συντονισμό μεταξύ διασκορπισμένων κοινοτήτων. Η παρουσία οστών καφέ αρκούδας και κεράτων ελαφιού στον ίδιο λάκκο ενισχύει την τελετουργική διάσταση, πιθανότατα συνδεδεμένη με την ενίσχυση κοινωνικών δεσμών.
Αυτές οι γιορτές αποκαλύπτουν ότι οι προϊστορικές κοινωνίες του Ζάγκρος είχαν σύνθετα δίκτυα και ικανότητα για μαζικές εκδηλώσεις, θέτοντας τα θεμέλια για τις πρώτες μόνιμες κοινότητες. Η χρήση προηγμένων τεχνικών, όπως το Sensitive High Resolution Ion MicroProbe (SHRIMP), επέτρεψε στους ερευνητές να χαρτογραφήσουν την προέλευση των ζώων, ανοίγοντας νέους δρόμους στη μελέτη της ανθρωπο-ζωικής αλληλεπίδρασης. Η ανακάλυψη υπογραμμίζει τη διαχρονική αξία της τροφής ως μέσου σύνδεσης, αποδεικνύοντας ότι οι αρχαίοι Ιρανοί δεν ήταν απλοί κυνηγοί, αλλά διοργανωτές επικών κοινωνικών γεγονότων.
