Ώρα Χωρίς Αλλαγές: Πώς η Μόνιμη Επίσημη Ώρα Μπορεί να Σώσει Εκατομμύρια από Παχυσαρκία και Εγκεφαλικά

Κάθε άνοιξη και φθινόπωρο, εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως γυρνούν τα ρολόγια τους, προσαρμοζόμενοι στην ώρα θερινής ώρας και επιστρέφοντας στην επίσημη (standard). Αυτή η ρουτίνα, που ξεκίνησε ως μέτρο εξοικονόμησης ενέργειας, αποδεικνύεται όχι μόνο ενοχλητική αλλά και επικίνδυνη για την υγεία. Μια νέα μελέτη από ερευνητές του Stanford Medicine αποκαλύπτει ότι η μόνιμη υιοθέτηση της στάνταρντ ώρας θα μπορούσε να μειώσει δραστικά τα ποσοστά παχυσαρκίας και εγκεφαλικών επεισοδίων στις ΗΠΑ, αποτρέποντας εκατομμύρια περιπτώσεις σοβαρών παθήσεων. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2025 στα Proceedings of the National Academy of Sciences, τονίζει ότι οι εποχιακές αλλαγές διαταράσσουν τους βιολογικούς μας ρυθμούς, κάνοντας την επιστροφή στην μόνιμη επίσημη ώρα την υγιεινότερη επιλογή.

Οι Κρυφοί Κίνδυνοι των Αλλαγών Ώρας: Πέρα από την Κούραση

Οι αλλαγές ώρας μπορεί να φαίνονται ασήμαντες, αλλά επηρεάζουν βαθιά τον κιρκάδιο ρυθμό – τον εσωτερικό «ρολόι» του σώματος που ρυθμίζει τον ύπνο, την πέψη και τις ορμονικές απελευθερώσεις, βασισμένο στο φυσικό φως της ημέρας. Κάθε φορά που γυρνάμε τα ρολόγια, χάνουμε ή κερδίζουμε μια ώρα ύπνου, κάτι που συνδέεται άμεσα με αυξημένα καρδιακά επεισόδια, τροχαία ατυχήματα και ακόμα και εγκλήματα τις επόμενες ημέρες. Η θερινή ώρα, με τις πιο αργές βραδιές, καθυστερεί την παραγωγή μελατονίνης – της ορμόνης του ύπνου – οδηγώντας σε χρόνια στέρηση ύπνου, ιδιαίτερα για τους «πρωινούς τύπους» (περίπου 15% του πληθυσμού).

Οι ερευνητές του Stanford, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχιατρικής Τζέιμι Ζάιτζερ, μοντελοποίησαν τις επιπτώσεις τριών σεναρίων: μόνιμη στάνταρντ ώρα, μόνιμη θερινή ώρα και τις τρέχουσες εποχιακές αλλαγές. Χρησιμοποιώντας δεδομένα φωτισμού ανά νομό, χρονοτύπους (πρωινούς ή βραδινούς) και στατιστικά υγείας από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), κατέληξαν σε ξεκάθαρα συμπεράσματα.

Τα Αποτελέσματα: Λιγότερα Εγκεφαλικά και Παχυσαρκία σε Εκατομμύρια

Σύμφωνα με το μοντέλο, η μόνιμη επίσημη (standard) ώρα –που ευθυγραμμίζει καλύτερα το φως με τους φυσικούς ρυθμούς– θα μείωνε τα ποσοστά παχυσαρκίας κατά 0,78% και εγκεφαλικών κατά 0,09% σε εθνικό επίπεδο. Αυτά τα ποσοστά, σε πληθυσμό 330 εκατομμυρίων, μεταφράζονται σε 2,6 εκατομμύρια λιγότερα άτομα με παχυσαρκία και 300.000 λιγότερα εγκεφαλικά επεισόδια ετησίως. Η μόνιμη θερινή ώρα θα είχε μικρότερο όφελος: Μείωση παχυσαρκίας κατά 0,51% (1,7 εκατομμύρια λιγότεροι) και εγκεφαλικών κατά 0,04% (220.000 λιγότερα), δηλαδή περίπου τα δύο τρίτα των οφελών της στάνταρντ.

Οι εποχιακές αλλαγές αποδείχθηκαν η χειρότερη επιλογή, καθώς προκαλούν μεγαλύτερη διατάραξη του κιρκάδιου, ιδιαίτερα σε βόρειες περιοχές και για πρωινούς τύπους. Η μελέτη εξέτασε και άλλες παθήσεις, όπως αρθρίτιδα, καρκίνο, διαβήτη και κατάθλιψη, βλέποντας παρόμοια οφέλη από την σταθερότητα. «Μένουμε στη στάνταρντ ή στη θερινή είναι σίγουρα καλύτερο από τις αλλαγές δύο φορές το χρόνο», δήλωσε ο Ζάιτζερ.

Γιατί Συμβαίνει; Ο Κιρκάδιος Ρυθμός και η Επίδραση του Φωτός

Ο κιρκάδιος ρυθμός εξαρτάται από το φυσικό φως: Το πρωινό φως «ξυπνά» το σώμα, ενώ το σούρουπο προετοιμάζει για ύπνο. Οι αλλαγές ώρας, ειδικά η μετάβαση στη θερινή, καθυστερούν αυτό το σήμα, προκαλώντας αϋπνία, αυξημένη όρεξη και μεταβολικές διαταραχές. Σε πρωινά άτομα, η θερινή ώρα «συντομεύει» τον κύκλο τους, ενώ σε βραδινά, η στάνταρντ μπορεί να δημιουργεί πρωινή κούραση. Η μελέτη λάμβανε υπόψη γεωγραφικούς παράγοντες, όπως η γεωγραφική πλάτος και η θέση εντός ζώνης ώρας, δείχνοντας μεγαλύτερα οφέλη σε βόρειες πολιτείες.

Τι Σημαίνει για την Υγεία και την Πολιτική;

Αυτή η έρευνα ενισχύει τις προτάσεις οργανισμών όπως η Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Ύπνου και η Εθνική Εταιρεία Ύπνου, που υποστηρίζουν την μόνιμη στάνταρντ ώρα. Στις ΗΠΑ, όπου η παχυσαρκία πλήττει το 42% των ενηλίκων και τα εγκεφαλικά είναι κύρια αιτία θανάτου, τέτοιες αλλαγές θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια σε υγειονομικά κόστη. Παγκοσμίως, χώρες όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζουν παρόμοιες μεταρρυθμίσεις.

Συνοψίζοντας, μια απλή αλλαγή πολιτικής –η κατάργηση των εποχιακών μεταβολών υπέρ μόνιμης επίσημης ώρας– μπορεί να προστατεύσει εκατομμύρια από σοβαρές ασθένειες. Η μελέτη του Stanford υπενθυμίζει ότι η υγεία μας δεν είναι μόνο θέμα διατροφής ή άσκησης, αλλά και αρμονίας με τη φύση. Ίσως ήρθε η ώρα να αφήσουμε τα ρολόγια ήσυχα – για πάντα.