Όρμπαν: «Δεν ήταν συμφωνία, ο Τραμπ έφαγε την Φον ντερ Λάιεν για πρωινό»
Στις 28 Ιουλίου 2025, ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν εξαπέλυσε δριμεία κριτική κατά της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τη συμφωνία εμπορίου που υπέγραψε με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, χαρακτηρίζοντάς την «όχι συμφωνία, αλλά τον Τραμπ να τρώει την Φον ντερ Λάιεν για πρωινό». Η συμφωνία, που ανακοινώθηκε μετά από συνάντηση στο Τέρνμπερι της Σκωτίας, περιλαμβάνει επιβολή δασμού 15% στα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα, καθώς και δεσμεύσεις της ΕΕ για αγορές ενέργειας και επενδύσεις στις ΗΠΑ. Το παρόν άρθρο εξετάζει αντικειμενικά τις δηλώσεις του Όρμπαν, το περιεχόμενο της συμφωνίας και τις διεθνείς αντιδράσεις.
Η Συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ
Η συμφωνία, που επιτεύχθηκε στις 27 Ιουλίου 2025 μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ της Φον ντερ Λάιεν και του Τραμπ στο γκολφ θέρετρο του Τέρνμπερι, αποτρέπει έναν πιθανό εμπορικό πόλεμο, επιβάλλοντας δασμό 15% στα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων αυτοκινήτων, φαρμακευτικών προϊόντων και ημιαγωγών. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο από το 30% που είχε απειλήσει ο Τραμπ, αλλά υψηλότερο από το 10% που επιδίωκε η ΕΕ. Επιπλέον, η ΕΕ δεσμεύτηκε να αγοράσει ενεργειακά προϊόντα αξίας 750 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ και να επενδύσει 600 δισ. δολάρια, αν και οι λεπτομέρειες της υλοποίησης παραμένουν ασαφείς. Σύμφωνα με τη Φον ντερ Λάιεν, η συμφωνία προσφέρει «σταθερότητα και προβλεψιμότητα» για τις επιχειρήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ενώ ο Τραμπ την χαρακτήρισε «τη μεγαλύτερη συμφωνία που έχει γίνει ποτέ».
Οι Δηλώσεις του Όρμπαν
Μιλώντας στο ουγγρικό τηλεοπτικό πρόγραμμα Warrior’s Hour στις 28 Ιουλίου 2025, ο Όρμπαν χαρακτήρισε τη Φον ντερ Λάιεν «ανίσχυρη» (featherweight) σε σύγκριση με τον Τραμπ, υποστηρίζοντας ότι «δεν ήταν συμφωνία, ο Τραμπ έφαγε την Φον ντερ Λάιεν για πρωινό». Υποστήριξε ότι η συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ είναι χειρότερη από αυτήν που πέτυχε το Ηνωμένο Βασίλειο (10% δασμοί), κατηγορώντας την ΕΕ για αδύναμη διαπραγματευτική στάση. Οι δηλώσεις του αντικατοπτρίζουν τη μακροχρόνια αντιπαράθεσή του με την Φον ντερ Λάιεν, την οποία έχει επανειλημμένα επικρίνει για την ευρωπαϊκή πολιτική σε θέματα όπως η Ουκρανία και η μετανάστευση.
Διεθνείς Αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις στην ΕΕ ήταν ανάμεικτες. Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς καλωσόρισε τη συμφωνία, τονίζοντας ότι αποτρέπει έναν εμπορικό πόλεμο και προστατεύει τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, αν και εξέφρασε απογοήτευση για το ύψος των δασμών . Ο Ιρλανδός Πρωθυπουργός Μιχόλ Μάρτιν αναγνώρισε την «κρισιμότητα της σταθερότητας», αλλά εξέφρασε ανησυχίες για τις επιπτώσεις στους ιρλανδικούς εξαγωγείς. Αντιθέτως, ο Γάλλος ΠρωθυπουργόςODE
ός Φρανσουά Μπαϊρού χαρακτήρισε τη συμφωνία «σκοτεινή μέρα» για την Ευρώπη, υποστηρίζοντας ότι υπονομεύει τις ευρωπαϊκές αξίες και ότι η ΕΕ δεν υποτάχθηκε στις απαιτήσεις του Τραμπ. Ο Πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ ντε Βέβερ, επέκρινε την προστατευτική πολιτική του Τραμπ, ενώ η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι ζήτησε περισσότερες λεπτομέρειες για να αξιολογήσει τη συμφωνία. Διεθνείς οργανισμοί, όπως η Human Rights Watch, εξέφρασαν ανησυχίες για τις επιπτώσεις των δασμών στις ευρωπαϊκές εξαγωγές.
Πολιτικό και Οικονομικό Πλαίσιο
Η συμφωνία έρχεται μετά από μήνες έντασης, με τον Τραμπ να απειλεί με δασμούς έως και 50% σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας. Η ΕΕ, που αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ με ετήσιο εμπόριο 1,97 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024, προσπάθησε να διατηρήσει χαμηλότερους δασμούς, αλλά η τελική συμφωνία των 15% θεωρήθηκε συμβιβασμός. Η Ουγγαρία, με οικονομία εξαρτημένη από τις εξαγωγές αυτοκινήτων, αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις λόγω των δασμών, κάτι που ενισχύει την κριτική του Όρμπαν, ο οποίος έχει επανειλημμένα εκφράσει την υποστήριξή του στον Τραμπ.
Οι δηλώσεις του Όρμπαν αντικατοπτρίζουν τη μακροχρόνια αντιπαράθεσή του με την ηγεσία της ΕΕ και την υποστήριξή του στον Τραμπ, αλλά η κριτική του για τη συμφωνία ενισχύει τις διαιρέσεις εντός της ΕΕ. Ενώ η συμφωνία αποτρέπει έναν εμπορικό πόλεμο, οι υψηλοί δασμοί και οι δεσμεύσεις για ενεργειακές αγορές εγείρουν ερωτήματα για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Η συμφωνία, αν και προσφέρει σταθερότητα, απαιτεί περαιτέρω διαπραγματεύσεις για την τελική της διαμόρφωση, με την έγκριση των κρατών-μελών να παραμένει απαραίτητη.
