Ωμέγα-3: Η Κρυφή Ασπίδα των Γυναικών Ενάντια στο Αλτσχάιμερ – Νέα Έρευνα Ανατρέπει τα Δεδομένα
Μια πρωτοποριακή μελέτη από το King’s College London και το Queen Mary University London, που δημοσιεύτηκε στις 20 Αυγούστου 2025 στο περιοδικό Alzheimer’s & Dementia, αποκαλύπτει ότι η έλλειψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ στις γυναίκες, αλλά όχι στους άνδρες. Η έρευνα, που αναφέρθηκε από έγκυρες πηγές όπως το BBC, το Reuters, και το The Guardian, δείχνει ότι οι γυναίκες με Αλτσχάιμερ παρουσιάζουν έως και 20% χαμηλότερα επίπεδα αυτών των «υγιών» λιπιδίων σε σύγκριση με υγιείς γυναίκες, ανοίγοντας νέους δρόμους για την πρόληψη και θεραπεία της νόσου.
Μια Αναπάντεχη Ανακάλυψη
Η μελέτη ανέλυσε δείγματα πλάσματος από 841 συμμετέχοντες, εκ των οποίων 306 με Αλτσχάιμερ, 165 με ήπια γνωστική εξασθένηση και 370 υγιείς. Χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνικές μαζικής φασματομετρίας, οι ερευνητές εξέτασαν 700 διαφορετικά λιπίδια στο αίμα, εστιάζοντας σε 268 είδη. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: οι γυναίκες με Αλτσχάιμερ είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ακόρεστων λιπιδίων, ιδιαίτερα αυτών που περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (όπως DHA και EPA), ενώ παρουσίαζαν αυξημένα επίπεδα κορεσμένων, «ανθυγιεινών» λιπιδίων. Αντίθετα, στους άνδρες δεν παρατηρήθηκε καμία σημαντική διαφορά στα λιπίδια μεταξύ υγιών και ασθενών.
«Μία από τις πιο εκπληκτικές διαπιστώσεις ήταν ότι δεν υπήρχε διαφορά στα λιπίδια μεταξύ υγιών και γνωστικά εξασθενημένων ανδρών, αλλά στις γυναίκες η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Δρ. Κριστίνα Λεγίντο-Κίγκλεϊ από το King’s College London. «Αυτό αποκαλύπτει ότι η βιολογία των λιπιδίων στο Αλτσχάιμερ διαφέρει μεταξύ των φύλων, ανοίγοντας νέες προοπτικές για έρευνα».
Γιατί οι Γυναίκες Είναι πιο Ευάλωτες;
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα δύο τρίτα των ατόμων με άνοια είναι γυναίκες, με τις διαγνώσεις να αυξάνονται σημαντικά μετά την ηλικία των 80 ετών. Σύμφωνα με το Alzheimer’s Research UK, παράγοντες όπως η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, η κοινωνική απομόνωση, η εκπαίδευση και οι ορμονικές αλλαγές της εμμηνόπαυσης μπορεί να συμβάλλουν σε αυτή τη διαφορά. Ωστόσο, η νέα μελέτη υποδεικνύει ότι η έλλειψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να παίζει καθοριστικό ρόλο.
Τα ωμέγα-3, που βρίσκονται σε λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, το σκουμπρί και οι σαρδέλες, καθώς και σε φυτικές πηγές όπως οι σπόροι chia και τα καρύδια, είναι γνωστά για την προστατευτική τους δράση στον εγκέφαλο. Αποτελούν βασικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής, υποστηρίζοντας τη νευρική λειτουργία. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες με Αλτσχάιμερ είχαν σημαντική μείωση σε λιπίδια όπως οι πλασμαλογόνα, τα οποία προστατεύουν τον εγκέφαλο, γεγονός που μπορεί να εξηγεί την αυξημένη ευαισθησία τους στη νόσο.
Διατροφή ως Πιθανή Ασπίδα
Η Δρ. Λεγίντο-Κίγκλεϊ πρότεινε ότι οι γυναίκες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την αυξημένη πρόσληψη ωμέγα-3 μέσω της διατροφής ή συμπληρωμάτων. «Η μελέτη μας υποδεικνύει ότι οι γυναίκες πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκή πρόσληψη ωμέγα λιπαρών οξέων», δήλωσε, προειδοποιώντας ωστόσο ότι απαιτούνται κλινικές δοκιμές για να επιβεβαιωθεί εάν η αλλαγή στη σύνθεση των λιπιδίων μπορεί να επηρεάσει την πορεία της νόσου.
Ο Δρ. Άσγκερ Βρέτλιντ, πρώτος συγγραφέας της μελέτης, πρόσθεσε: «Είναι η πρώτη φορά που ανιχνεύουμε τέτοιες διαφορές σε λιπίδια σε τόσο μεγάλο δείγμα, δείχνοντας τη σημασία των ωμέγα-3 στο αίμα των γυναικών. Τώρα ερευνούμε πότε ξεκινούν αυτές οι αλλαγές στη ζωή τους».
Η Δρ. Τζούλια Ντάντλεϊ από το Alzheimer’s Research UK τόνισε ότι, ενώ τα ευρήματα είναι πολλά υποσχόμενα, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να κατανοηθούν οι μηχανισμοί πίσω από αυτές τις διαφορές και να διερευνηθεί εάν αλλαγές στη διατροφή μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο. «Η κατανόηση του πώς η νόσος λειτουργεί διαφορετικά στις γυναίκες μπορεί να βοηθήσει στην εξατομίκευση μελλοντικών θεραπειών», δήλωσε.
Η Σημασία της Έρευνας
Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από το LundbeckFonden και το Alzheimer’s Research UK, υπογραμμίζει την ανάγκη για έρευνα που λαμβάνει υπόψη τις διαφορές φύλου. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι γυναίκες τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα ωμέγα-3 λόγω της ανάγκης τους για την ανάπτυξη του εμβρύου κατά την εγκυμοσύνη, γεγονός που μπορεί να τις καθιστά πιο ευάλωτες στην εξάντλησή τους.
Επιπλέον, η έρευνα καλεί για μελέτες σε πιο εθνοτικά ποικιλόμορφους πληθυσμούς, καθώς το τρέχον δείγμα περιορίστηκε κυρίως σε καυκάσιους συμμετέχοντες. «Χρειαζόμαστε κλινικές δοκιμές για να επιβεβαιώσουμε εάν η ενίσχυση της πρόσληψης ωμέγα-3 μπορεί να αλλάξει την πορεία του Αλτσχάιμερ», δήλωσε η Δρ. Λεγίντο-Κίγκλεϊ.
Τι Μπορεί να Κάνει η Διατροφή;
Η μελέτη ενισχύει την ιδέα ότι μια ισορροπημένη διατροφή, όπως η μεσογειακή, που περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3, μπορεί να συμβάλει στην υγεία του εγκεφάλου. Εκτός από τα λιπαρά ψάρια, πηγές ωμέγα-3 περιλαμβάνουν λιναρόσπορους, καρύδια και συμπληρώματα διατροφής. Παράλληλα, μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Ophthalmology έδειξε ότι τα παιδιά με διατροφή πλούσια σε ωμέγα-3 είχαν μειωμένο κίνδυνο μυωπίας, υποδεικνύοντας ευρύτερα οφέλη αυτών των λιπαρών οξέων.
Το Μέλλον της Πρόληψης
Με τον αριθμό των ατόμων με Αλτσχάιμερ στο Ηνωμένο Βασίλειο να προβλέπεται να φτάσει τα 1,7 εκατομμύρια έως το 2040, η έρευνα αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση των βιολογικών διαφορών μεταξύ των φύλων. Η ένταξη περισσότερων ωμέγα-3 στη διατροφή των γυναικών μπορεί να αποτελέσει μια απλή, αλλά δυνητικά ισχυρή στρατηγική πρόληψης, αν και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν ακόμα αιτιώδη συνάφεια.
Η μελέτη ανοίγει το δρόμο για εξατομικευμένες προσεγγίσεις στη θεραπεία και την πρόληψη του Αλτσχάιμερ, με τη Δρ. Άλισον Ράις από το NYU Grossman Long Island School of Medicine να σημειώνει ότι «μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει ωμέγα-3 μπορεί να έχει ευρύτερα οφέλη για την υγεία».
