Σε μια πρωτοφανή επίδειξη αμερικανικής διπλωματικής ισχύος, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στέλνει σμήνος κορυφαίων αξιωματούχων του στην Ισραηλινή πρωτεύουσα, σε μια προσπάθεια να «παρακολουθήσει» και να ενισχύσει τη εύθραυστη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα – ένα σχέδιο που ο ίδιος διαμόρφωσε και που κινδυνεύει να καταρρεύσει υπό το βάρος των εσωτερικών πιέσεων του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Οι επισκέψεις, που έχουν χαρακτηριστεί από ισραηλινούς ως «Bibi-sitting» (φύλαξη του Μπίμπι), υπογραμμίζουν την ανησυχία του Λευκού Οίκου ότι η δεξιά κυβέρνηση του Νετανιάχου μπορεί να υπονομεύσει το ιστορικό αυτό κατόρθωμα, επιστρέφοντας σε στρατιωτικές επιχειρήσεις ενάντια στη Χαμάς.
Η εβδομάδα ξεκίνησε με την άφιξη του Αντιπροέδρου JD Vance, ο οποίος έφτασε την Τρίτη στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν και συναντήθηκε αμέσως με τον Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ. Μαζί του, ο Ειδικός Απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή Στιβ Ουίτκοφ και ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ –οι κύριοι αρχιτέκτονες της συμφωνίας– ήδη βρίσκονταν στη χώρα από τη Δευτέρα, πιέζοντας για την τήρηση των όρων. Σήμερα, λίγες ώρες μετά την αναχώρηση του Βανς, προσγειώθηκε ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος αναμένεται να συναντήσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό αύριο, εντείνοντας το «διπλωματικό μπλοκ» του Τραμπ. «Οι ΗΠΑ τώρα δίνουν τον τόνο», σχολίασε ανώνυμη πηγή κοντά στην ισραηλινή κυβέρνηση, «δεν μπορούν απλώς να αφήσουν το σχέδιο του Τραμπ και να το αφήσουν στο Ισραήλ να το διαχειριστεί».
Η συμφωνία εκεχειρίας, που υπεγράφη στις 10 Οκτωβρίου μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις με μεσολαβητές από Κατάρ, Αίγυπτο και Τουρκία, σηματοδότησε το τέλος δύο ετών πολέμου που κόστισε τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως Παλαιστίνιους. Το φιλόδοξο 20-σημείο σχέδιο του Τραμπ προβλέπει φάσεις: Πρώτη, την επιστροφή όλων των ζωντανών ομήρων (περίπου 48 Ισραηλινοί πολίτες) και εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων, την αρχική αποχώρηση ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα και την αύξηση ανθρωπιστικής βοήθειας. Η δεύτερη φάση, που τώρα απασχολεί τους Αμερικανούς απεσταλμένους, εστιάζει στην πιο δύσκολη πρόκληση: Την εκρίζωση της Χαμάς, την αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής και τη δημιουργία ενός «συμβουλίου ειρήνης» υπό διεθνή εποπτεία, με συμμετοχή Παλαιστινιακής Αρχής και αραβικών κρατών. Ο Ουίτκοφ και ο Κούσνερ, σε αποκλειστική συνέντευξη στο «60 Minutes» την Κυριακή, περιέγραψαν πώς κλειδιά στιγμές –όπως η τηλεφωνική συγγνώμη του Νετανιάχου στον εμίρη του Κατάρ για ισραηλινή αεροπορική επίθεση στη Ντόχα τον Σεπτέμβριο– οδήγησαν στην επιτυχία.
Ωστόσο, η εκεχειρία δοκιμάζεται ήδη: Το Σαββατοκύριακο, σύγκρουση στο Ράφαφ κόστισε τη ζωή σε δύο Ισραηλινούς στρατιώτες, με το Ισραήλ να κατηγορεί τη Χαμάς για παραβίαση και να ανταποδίδει με αεροπορικές επιθέσεις που σκότωσαν δεκάδες Παλαιστίνιους, σύμφωνα με παλαιστινιακές αρχές. Παράλληλα, η ψηφοφορία στην Κνεσέτ υπέρ της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης –παρά την αντίθεση του Τραμπ– προκάλεσε οργή στο Λευκό Οίκο. Ο Βανς, σε συνέντευξη Τύπου πριν αναχωρήσει, χαρακτήρισε την ψηφοφορία «πολιτικό κόλπο» και «εξαιρετικά ηλίθιο», τονίζοντας ότι «η πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ είναι σαφής: Δεν θα υπάρξει προσάρτηση της Δυτικής Όχθης». Ο Τραμπ, σε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε σήμερα, προειδοποίησε ότι τέτοιες κινήσεις θα μπορούσαν να κοστίσουν στο Ισραήλ όλη την αμερικανική στήριξη, ενώ ο Ρούμπιο δήλωσε «εξοργισμένος» πριν αναχωρήσει από την Ουάσινγκτον.
Η αμηχανία κορυφώθηκε χθες, όταν δημοσιογράφος ρώτησε τον Νετανιάχου, δίπλα στον Βανς, αν το Ισραήλ έχει γίνει «πελάτης» των ΗΠΑ. «Ανοησίες», απάντησε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, «έχουμε εταιρική σχέση, συμμαχία». Παρά την επίσημη γραμμή, ισραηλινοί αξιωματούχοι παραδέχονται ιδιωτικά την πίεση: Ο Τραμπ, που απολαμβάνει τεράστιας λαϊκής υποστήριξης στο Ισραήλ –με πανό «Σε αγαπάμε Τραμπ» στην πλατεία των Ομήρων στο Τελ Αβίβ–, έχει μετατρέψει τον Νετανιάχου από σύμμαχο σε «υπό κηδεμονία». Ο Κούσνερ και ο Ουίτκοφ, που προσκλήθηκαν σε ιστορική συνεδρίαση του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου για την έγκριση της συμφωνίας, εργάζονται τώρα σε «άδηλα σημεία» όπως η δημιουργία διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης και ένα πρόγραμμα αγοράς όπλων από μαχητές της Χαμάς. «Αν η Χαμάς δεν συμμορφωθεί, θα συμβούν πολύ άσχημα πράγματα», προειδοποίησε ο Βανς, αποφεύγοντας χρονοδιαγράμματα για την επιστροφή σορών νεκρών ομήρων και την αποστρατιωτικοποίηση.
Οι ανησυχίες του Λευκού Οίκου εντείνονται από φόβους ότι ο Νετανιάχου, πιεζόμενος από ακροδεξιούς εταίρους του, μπορεί να επανεκκινήσει επιχειρήσεις. Στρατιωτικοί κύκλοι στο Ισραήλ βλέπουν την εκεχειρία ως «μοναδικό δρόμο εξόδου» από τον πόλεμο, παρά τις «τρύπες» της. Το ΟΗΕ και ανθρωπιστικές οργανώσεις καλούν για άμεσο άνοιγμα όλων των συνόρων της Γάζας για βοήθεια, ενώ ο Τραμπ τονίζει ότι «μεγάλοι σύμμαχοι» στην περιοχή είναι έτοιμοι να «διορθώσουν» τη Χαμάς αν χρειαστεί. Με τον Ρούμπιο να προστίθεται στη «παρέλαση», το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Ο Τραμπ δεν αφήνει τίποτα στην τύχη – η ειρήνη στη Γάζα είναι προτεραιότητα, και το Ισραήλ πρέπει να ακολουθήσει. Όπως δήλωσε πηγή του Λευκού Οίκου, «δεν πρόκειται για φύλαξη νηπίου, αλλά για να διασφαλίσουμε ότι το σχέδιο προχωράει».