Σε μια στιγμή έντασης που δοκίμασε τα όρια της πρόσφατης εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διαβεβαίωσε χθες ότι η συμφωνία ειρήνης παραμένει σε ισχύ, παρά τα χθεσινά ισραηλινά πλήγματα που άφησαν πίσω τους δεκάδες νεκρούς στη Λωρίδα της Γάζας. «Ναι, είναι σε ισχύ», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ σε δημοσιογράφους εν πτήσει του προεδρικού αεροσκάφους Air Force One, προσθέτοντας ότι «θα το χειριστούμε σωστά, αλλά σκληρά».
Η εκεχειρία, που τέθηκε σε εφαρμογή στις 10 Οκτωβρίου μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα της Ουάσινγκτον, σηματοδότησε το τέλος ενός εξαντλητικού πολέμου δύο ετών, με χιλιάδες θύματα και καταστροφές που άφησαν τη Γάζα σε ερείπια. Το σχέδιο των 20 σημείων του Τραμπ, που υπεγράφη πρόσφατα στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου, προέβλεπε την απελευθέρωση όλων των ζωντανών ομήρων (20 Ισραηλινοί αφέθηκαν ελεύθεροι), την ανταλλαγή με πάνω από 1.900 Παλαιστίνιους κρατούμενους και την εισροή ανθρωπιστικής βοήθειας. Ωστόσο, η χθεσινή έκρηξη βίας έφερε ξανά στο προσκήνιο τις ευαισθησίες της συμφωνίας.
Η Επίθεση και οι Κατηγορίες
Όλα ξεκίνησαν νωρίς το πρωί της Κυριακής, όταν ο ισραηλινός στρατός (IDF) κατήγγειλε «εξόφθαλμη παραβίαση» της εκεχειρίας από πλευράς Χαμάς. Σύμφωνα με ανακοινώσεις του IDF, μαχητές της Χαμάς άνοιξαν πυρ εναντίον ισραηλινών στρατιωτών στη Ράφα, νότια της Γάζας, με αποτέλεσμα τον θάνατο δύο Ισραηλινών στρατιωτών: του Λοχαγού Γιάνιβ Κούλα, 26 ετών, και του Υπαξιωματικού Ιτάι Γιαβέτζ, 21 ετών. Ήταν οι πρώτοι θάνατοι Ισραηλινών στρατιωτών στη Γάζα από την έναρξη της εκεχειρίας, προκαλώντας άμεση αντίδραση.
Σε απάντηση, το Ισραήλ εξαπέλυσε «μεγάλης κλίμακας» αεροπορικές επιδρομές εναντίον «δεκάδων στόχων της Χαμάς», συμπεριλαμβανομένων αποθηκών όπλων, πυροβολείων και υπόγειων σηράγγων, καλύπτοντας από βόρεια μέχρι νότια Γάζα. Η Υπηρεσία Πολιτικής Άμυνας της Γάζας, που λειτουργεί υπό τον έλεγχο της Χαμάς, ανέφερε τουλάχιστον 45 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, κυρίως άμαχους, σε περιοχές όπως η Μπureij, η Νuseirat και η Χαν Γιουνίς. Ιατρικές πηγές από νοσοκομεία όπως το Al-Aqsa και το Nasser μίλησαν για σκηνές χάους, με πλήθη να συρρέουν για βοήθεια ενώ οι βομβαρδισμοί συνεχίζονταν.
Η Χαμάς αρνήθηκε κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή, χαρακτηρίζοντας τις ισραηλινές ενέργειες «προμελετημένη κλιμάκωση» και κατηγορώντας το Ισραήλ για «συστηματικές παραβιάσεις» από την πρώτη μέρα της εκεχειρίας. «Αυτές οι επιθέσεις απειλούν να ρίξουν την κατάσταση σε πλήρη κατάρρευση», δήλωσε εκπρόσωπος της οργάνωσης, ενώ κάλεσε διεθνείς μεσολαβητές να επέμβουν. Παράλληλα, η μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα αναστάληκε προσωρινά, με το Ισραήλ να δηλώνει ότι θα επανεκκινήσει σήμερα Δευτέρα.
Η Φωνή του Τραμπ: Υποστήριξη με Προειδοποιήσεις
Μιλώντας στους δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από Φλόριντα προς Ουάσινγκτον, ο Τραμπ απέδρασε από την άμεση καταδίκη της Χαμάς, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι παραβάσεις μπορεί να οφείλονται σε «ανεξέλεγκτα στοιχεία» εντός της οργάνωσης. «Η Χαμάς είναι αρκετά ανεξέλεγκτη. Άνοιξαν πυρ, αλλά νομίζουμε ότι οι ηγέτες τους δεν εμπλέκονται», είπε, τονίζοντας ότι «θέλουμε να εξασφαλίσουμε ότι όλα θα γίνουν ειρηνικά». Ωστόσο, η προειδοποίησή του ήταν σαφής: «Όπως και να έχει, θα το αντιμετωπίσουμε σθεναρά, αλλά σωστά».
Πριν από τον Τραμπ, ο Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς είχε υποβαθμίσει το περιστατικό, χαρακτηρίζοντάς το ως «ένα από τα πάνω και κάτω της εκεχειρίας» – μια δήλωση που αντικατοπτρίζει την αμερικανική προσπάθεια να διατηρήσει την ισορροπία. Η Ουάσινγκτον, ως βασικός μεσολαβητής, έχει επενδύσει πολιτικό κεφάλαιο στο σχέδιο Τραμπ, το οποίο επαινέθηκε διεθνώς ως «ιστορική αυγή για νέα Μέση Ανατολή», αλλά τώρα αντιμετωπίζει την πρόκληση να αποτρέψει περαιτέρω κλιμάκωση.
Το Μεγαλύτερο Πλαίσιο: Μια Ευθραυστή Ειρήνη;
Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη δοκιμασία για την εκεχειρία, η οποία ήδη έχει φέρει θετικά βήματα: Οι 20 ζωντανοί όμηροι επέστρεψαν σπίτια τους, συνοδευόμενοι από έντονες σκηνές χαράς σε Ισραήλ και Παλαιστίνη, ενώ η βοήθεια αρχίζει να ρέει ξανά. Ωστόσο, εκκρεμεί η παράδοση των σορών 28 νεκρών ομήρων από τη Χαμάς – μια διαδικασία που καθυστερεί λόγω ερειπίων – και η δεύτερη φάση του σχεδίου, που προβλέπει πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας και διεθνή δύναμη σταθεροποίησης.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι τέτοιες παραβάσεις είναι συνηθισμένες στις πρώτες εβδομάδες εκεχειριών, αλλά η επιτυχία εξαρτάται από την εμπλοκή περιφερειακών δυνάμεων όπως η Αίγυπτος και το Κατάρ. «Η ειρήνη δεν είναι δεδομένη – χρειάζεται συνεχή πίεση», σχολιάζει αναλυτής του Council on Foreign Relations. Σήμερα, οι Αμερικανοί ειδικοί απεσταλμένοι Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ αναμένεται να φτάσουν στο Ισραήλ για συνομιλίες, σε μια προσπάθεια να κρατήσουν τις γραμμές ανοιχτές.
Η Γάζα, με πάνω από 68.000 νεκρούς από τον Οκτώβριο του 2023, αναστενάζει κάτω από το βάρος της ανασυγκρότησης. Οι χθεσινές εξελίξεις υπενθυμίζουν πόσο λεπτή είναι η γραμμή μεταξύ ελπίδας και νέας σύγκρουσης. Ο Τραμπ, που αυτοπροβάλλεται ως αρχιτέκτονας της ειρήνης, καλεί όλες τις πλευρές σε αυτοσυγκράτηση – αλλά η ιστορία δείχνει ότι οι υποσχέσεις χρειάζονται πράξεις για να γίνουν πραγματικότητα.