Το 2025, ένα ειρωνικό σχόλιο κάτω από μια πολιτική ανάρτηση ή ένα viral meme μπορεί να αλλάξει την ατζέντα μιας ολόκληρης χώρας. Το trolling, που ξεκίνησε ως ανώνυμο χιούμορ στα φόρουμ της δεκαετίας του 2000, έχει μεταμορφωθεί σε στρατηγικό εργαλείο επιρροής, με μετρήσιμες συνέπειες στην κοινή γνώμη, τις εκλογές και την κοινωνική συνοχή. Σύμφωνα με το Reuters Institute Digital News Report 2025, το 45% των Ελλήνων θεωρεί ότι «ψεύτικα ή χειραγωγημένα σχόλια» επηρεάζουν την ψηφο του σύμφωνα με έρευνες.
Από το 4chan στα Ελληνικά Social: Η Εξέλιξη του Trolling
Το trolling δεν είναι πια αυθόρμητο. Έχει επαγγελματοποιηθεί:
- Troll farms: Οργανωμένες ομάδες (συχνά από εξωτερικούς παράγοντες) δημιουργούν εκατοντάδες ψεύτικα προφίλ.
- Bots & AI: Αλγόριθμοι αυτοματοποιούν την κοινοποίηση, σπρώχνοντας θέματα στα trending.
- Στόχευση: Επιλέγονται ευαίσθητα ζητήματα – μετανάστευση, οικονομία, εμβόλια, πολιτική.
Στην Ελλάδα, το X (πρώην Twitter) παραμένει το κύριο πεδίο μάχης. Σύμφωνα με έρευνες ψεύτικα προφίλ συντονίζουν επιθέσεις κατά πολιτικών, με κύρια τακτική το «flooding» – μαζική επανάληψη ίδιων μηνυμάτων για να πνίξουν αντίθετες φωνές.
Πώς Λειτουργεί η Μηχανή του Trolling: Βήμα-βήμα
- Εντοπισμός θέματος: Επιλέγεται αμφιλεγόμενο ζήτημα (π.χ. «αύξηση ΦΠΑ»).
- Δημιουργία αφήγησης: Ψεύτικα προφίλ διαδίδουν φήμες («Η κυβέρνηση κρύβει την αλήθεια»).
- Ενίσχυση: Bots κοινοποιούν 1.000+ φορές σε 2 ώρες.
- Πόλωση: Σχόλια όπως «Όλοι ίδιοι» σπέρνουν απογοήτευση και αποχή.
Μια μελέτη του MIT Media Lab (2025) δείχνει ότι ένα troll post φτάνει σε 150.000 χρήστες σε 90 λεπτά – 8 φορές γρηγορότερα από μια επίσημη ανακοίνωση.
Οι Συνέπειες στην Ελληνική Κοινή Γνώμη
| Επίδραση | Δεδομένα 2025 | Παράδειγμα |
| Αποδυνάμωση θεσμών | Μειωμένη εμπιστοσύνη σε ΜΜΕ | Trolls κατηγορούν «συστημικά μέσα» για απόκρυψη ειδήσεων |
| Πολιτική πόλωση | Ρητορική μίσους στα social | Επιθέσεις σε υποψήφιους δημάρχους Αθήνας & Θεσσαλονίκης |
| Εκλογική συμπεριφορά | Aλλαγή ψήφου λόγω trolls | Μετακινήσεις ψηφοφόρων |
| Ψυχική υγεία | Χρήστες επηρεάζονται και φοβούνται | Απειλές από ψεύτικα προφίλ |
Ποιοι Κρύβονται Πίσω από τα Trolls στην Ελλάδα;
- Εξωτερικοί παράγοντες: Ρωσικά και τουρκικά troll farms στοχεύουν την Ελλάδα με ελληνόφωνο περιεχόμενο (EKKA).
- Εσωτερικές ομάδες: Πολιτικά γραφεία και fan pages χρησιμοποιούν astroturfing (ψεύτικη λαϊκή υποστήριξη).
- Ακτιβιστές: Ακραίες ομάδες (αριστερά/δεξιά) συντονίζουν επιθέσεις.
Αντίμετρα: Πώς Προστατεύεται η Κοινή Γνώμη
- Πλατφόρμες:
- X Community Notes: Χρήστες διορθώνουν παραπληροφόρηση – 78% αποτελεσματικότητα (X Transparency Report 2025).
- TikTok/Instagram: Αυτόματη αφαίρεση bots.
- Νομοθεσία:
- Digital Services Act (DSA): Πρόστιμα έως 6% τζίρου σε πλατφόρμες.
- Ελληνικός νόμος 5005/2022: Ποινές για οργανωμένο cyberbullying.
- Εκπαίδευση:
- Ψηφιακός γραμματισμός στα σχολεία (ΥΠΑΙΘ 2025).
- Εργαλεία fact-checking
Τι Μπορείς να Κάνεις Εσύ Σήμερα
- Μην κοινοποιείς πριν ελέγξεις – χρησιμοποίησε reverse image search.
- Αναφέρεις ύποπτα προφίλ – το X αφαιρεί 1,8 εκατ. bots/μήνα.
- Ρώτα: «Ποιος ωφελείται από αυτό το μήνυμα;»
- Χρησιμοποίησε χρονολογική σειρά αντί για αλγοριθμικό feed.
Επίλογος: Η Κοινή Γνώμη Δεν Είναι Παιχνίδι
Το trolling δεν είναι πια αστείο. Είναι ψηφιακή προπαγάνδα με πραγματικές συνέπειες. Όπως δήλωσε ο Έλον Μασκ τον Νοέμβριο 2025:
«Η ελευθερία του λόγου δεν περιλαμβάνει την ελευθερία της χειραγώγησης».
Στην Ελλάδα του 2025, η κοινή γνώμη διαμορφώνεται στα σχόλια κάτω από ένα post – όχι στις πλατείες.
Εσύ αποφασίζεις αν θα γίνεις μέρος του προβλήματος ή της λύσης.