Σαν σήμερα, το 1943, η κηδεία του Κωστή Παλαμά: «Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα…»

Στις 27 Φεβρουαρίου 1943, η Ελλάδα έχασε έναν από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες της, τον Κωστή Παλαμά. Η κηδεία του αποτέλεσε μια σημαντική στιγμή για την ελληνική κοινωνία της εποχής, συμβολίζοντας όχι μόνο την απώλεια ενός μεγάλου ποιητή αλλά και την έντονη πολιτισμική και εθνική ταυτότητα που ο Παλαμάς ενσάρκωνε μέσα από το έργο του.

Η ημέρα της κηδείας του Παλαμά ήταν μια μέρα βαριά συννεφιασμένη, συμβολική της θλίψης που είχε κατακλύσει την καρδιά του ελληνικού λαού. Παρά τις δύσκολες συνθήκες της Κατοχής, ο κόσμος κατέκλυσε τους δρόμους της Αθήνας για να αποτίσει φόρο τιμής στον μεγάλο ποιητή. Πλήθη ανθρώπων από όλα τα κοινωνικά στρώματα συγκεντρώθηκαν, ενώνοντας τις φωνές τους σε έναν συλλογικό αποχαιρετισμό.

Ο Κωστής Παλαμάς δεν ήταν απλώς ένας ποιητής για τους Έλληνες. Ήταν η φωνή της ελληνικής ψυχής, εκφράζοντας μέσα από τα έργα του τις ελπίδες, τα όνειρα, αλλά και τις αγωνίες ενός έθνους που διανύει μια περίοδο τεράστιων αναταράξεων και προκλήσεων. Η ποίησή του, γεμάτη από ιδεώδη, ιστορικές αναφορές και βαθιά ανθρώπινα συναισθήματα, είχε τη δύναμη να ενώσει και να εμπνεύσει τους ανθρώπους, ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές.

Η επικήδειος λόγος που εκφωνήθηκε για τον Παλαμά αντανακλούσε την ανεκτίμητη συνεισφορά του στην ελληνική λογοτεχνία και πολιτισμό. Επισημάνθηκε η σπουδαιότητα του έργου του ως μια πηγή εθνικής υπερηφάνειας και πνευματικής κληρονομιάς που θα συνεχίσει να εμπνέει τις μελλοντικές γενιές.

Η κηδεία του Παλαμά έγινε σύμβολο εθνικής ενότητας και ανθεκτικότητας. Σε μια εποχή που η Ελλάδα δοκιμαζόταν σκληρά, η απώλεια του Παλαμά έφερε τους Έλληνες πιο κοντά, υπενθυμίζοντας τους τη δύναμη της κοινής κληρονομιάς και των κοινών ιδανικών που μοιράζονται. Ο Παλαμάς έφυγε από τη ζωή, αλλά το έργο του και η μνήμη του παραμένουν ζωντανά, ως μια αέναη πηγή έμπνευσης και ένα φάρος ελπίδας για το μέλλον.

Στην κηδεία του Κωστή Παλαμά, ο Άγγελος Σικελιανός άρπαξε το στεφάνι του Χίτλερ και το πέταξε έξω από τον τοίχο του νεκροταφείου. Βλέποντας τον το πλήθος, αρχίζει να ψάλλει τον Εθνικό Ύμνο. Έμειναν αποσβολωμένοι οι Γερμανοί.
Πιο δίπλα, η Μαρίκα Κοτοπούλη “μαλώνει”, τον Σωτήρη Σκίπη λέγοντάς του εμφατικά: “μην κλαις, μας βλέπουνε αυτοί (οι Γερμανοί). Μην τους δίνεις τη χαρά. Θα πάμε σπίτι θα κλάψουμε και θα θρηνήσουμε μόνοι μας!” Τέτοιους διανοούμενους είχαμε κάποτε.

Ο Άγγελος Σικελιανός με δυνατή φωνή απήγγειλε το ποίημα Παλαμάς, που είχε γράψει τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου προς τιμήν του μεγάλου ποιητή:
Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…
Βογκήστε τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !
Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένα βουνό
με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα,
κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,
ποιόν κλεί, τι κι αν το πεί η δικιά μου γλώσσα;
Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,
Ήρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ’ αστέρια,
μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά
της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ’ τον στα χέρια
γιγάντιο φλάμπουρο κι απάνω από μας
που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη,
πες μ’ ένα μόνο ανασασμόν: “Ο Παλαμάς !”,
ν’ αντιβογκήσει τ’ όνομά του η οικουμένη !

Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…
Βογκήστε τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα ! Ένας λαός,
σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει…
κι ακέριος φλέγεται ως με τ’ άδυτο ο Ναός,
κι από ψηλά νεφέλη Δόξας τονε σκέπει.

Τι πάνωθέ μας, όπου ο άρρητος παλμός
της αιωνιότητας, αστράφτει αυτήν την ώρα
Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός
την άγια δέχονται ψυχή την τροπαιοφόρα,
που αφού το έργο της θεμέλιωσε βαθιά
στη γην αυτήν με μιαν ισόθεη Σκέψη,
τον τρισμακάριο τώρα πάει ψηλά τον Ίακχο
με τους αθάνατους θεούς για να χορέψει.

Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…
Βόγκα Παιάνα ! Οι σημαίες οι φοβερές
της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα !