Οι υψηλού επιπέδου συνομιλίες μεταξύ του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και κορυφαίων Αμερικανών διαπραγματευτών για ένα πιθανό σχέδιο ειρήνης στην Ουκρανία ολοκληρώθηκαν χωρίς καμία πρόοδο, σύμφωνα με σύμβουλο του Κρεμλίνου. Η συνάντηση, που διήρκεσε σχεδόν πέντε ώρες στο Κρεμλίνο και επεκτάθηκε πέρα από τα μεσάνυχτα, περιγράφηκε ως «πολύ χρήσιμη, κατασκευαστική και εξαιρετικά ουσιαστική», αλλά δεν οδήγησε σε «επιλογή συμβιβασμού», όπως δήλωσε ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής Γιούρι Ουσάκοφ σε δημοσιογράφους αμέσως μετά. Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια εβδομάδα εντατικής διπλωματίας από την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία επιμένει στην ταχεία λύση του πολέμου – του πιο θανατηφόρου στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ –δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας ακινήτων και παλιός φίλος του Τραμπ–, μαζί με τον γαμπρό του προέδρου και πρώην σύμβουλο Τζάρεντ Κούσνερ, έφτασαν στη Μόσχα για αυτή την κρίσιμη συνάντηση, κορυφώνοντας προσπάθειες που ξεκίνησαν τον περασμένο μήνα. Από την πλευρά της Ρωσίας, συμμετείχαν ο Ουσάκοφ και ο Κίριλλ Ντμίτριεβ, επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων, σε μια συζήτηση που κάλυψε το περιεχόμενο αμερικανικών προτάσεων ειρήνης, χωρίς όμως να εμβαθύνει σε συγκεκριμένες διατυπώσεις ή συμφωνίες. «Δεν βρεθήκαμε πιο κοντά στην επίλυση της κρίσης στην Ουκρανία, και υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά να γίνει», τόνισε ο Ουσάκοφ, υπογραμμίζοντας ότι οι επαφές θα συνεχιστούν σε επίπεδο συμβούλων προέδρων, ενώ μια πιθανή συνάντηση Πούτιν-Τραμπ εξαρτάται από μελλοντική πρόοδο.
Το αμερικανικό σχέδιο και οι ρωσικές «κόκκινες γραμμές»
Στο επίκεντρο βρέθηκε το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης, που αρχικά απαριθμούσε 28 σημεία και διέρρευσε τον Νοέμβριο, προκαλώντας ανησυχίες στο Κίεβο και την Ευρώπη για υπερβολικές παραχωρήσεις προς τη Μόσχα – όπως εδαφικές απώλειες για την Ουκρανία και άρση κυρώσεων. Οι ΗΠΑ έχουν μαλακώσει ορισμένες διατάξεις μετά από διαβουλεύσεις με Ουκρανούς και Ευρωπαίους διπλωμάτες, περιορίζοντάς το σε 20 σημεία, με έμφαση σε επενδύσεις από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία (περίπου 100 δισ. δολάρια) για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, από τα οποία οι ΗΠΑ θα λάβουν το 50% των κερδών. Ωστόσο, η Ρωσία επιμένει σε «κόκκινες γραμμές»: Απαίτηση για πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς (Δονέτσκ και Λουγκάνσκ), αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας και νομική κατοχύρωση οποιουδήποτε συμβιβασμού.
Λίγες ώρες πριν τη συνάντηση, ο Πούτιν είχε απορρίψει τροποποιήσεις που προτάθηκαν από το Κίεβο και την Ευρώπη, χαρακτηρίζοντάς τες «απολύτως απαράδεκτες» και κατηγορώντας τους Ευρωπαίους ότι σαμποτάρουν τη διαδικασία για να φορτώσουν την ευθύνη στη Ρωσία. «Όλες αυτές οι αλλαγές στοχεύουν στο να μπλοκάρουν όλο το ειρηνευτικό πρόцесσ», είχε πει, επαναλαμβάνοντας ότι η Μόσχα δεν επιθυμεί πόλεμο με την Ευρώπη, αλλά είναι «έτοιμη τώρα» αν προκληθεί. Από την άλλη, Ουκρανοί αξιωματούχοι, όπως ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δηλώνουν ότι θα στείλουν ανώτερη αντιπροσωπεία μόνο αν οι Αμερικανοί σήλους δείξουν ευκαιρία για «γρήγορες και ολοκληρωμένες αποφάσεις», ενώ ο ΥΠΕΞ Αντρίι Σιμπίχα χαρακτήρισε τα σχόλια του Πούτιν ως ένδειξη έλλειψης γνήσιας βούλησης για ειρήνη.
Το ευρωπαϊκό μέτωπο και οι στρατιωτικές εξελίξεις
Εν μέσω αυτών, οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες, με τον Γενικό Γραμματέα Μαρκ Ρούτε να προειδοποιεί ότι η Ρωσία «προετοιμάζεται για μακροχρόνια αντιπαράθεση» και να τονίζει την ανάγκη συνεχούς ροής όπλων στην Ουκρανία, ώστε η Μόσχα να νιώσει το «δάγκωμα» των κυρώσεων. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο, σε συνέντευξη στο Fox News, χαρακτήρισε τον πόλεμο «πόλεμο φθοράς», με τη Ρωσία να θυσιάζει 7.000 στρατιώτες την εβδομάδα, και κάλεσε και τις δύο πλευρές να πιεστούν για συμφωνία.
Στο μέτωπο, η Ρωσία ισχυρίζεται ότι έχει καταλάβει πλήρως την Ποκρόφσκ (Κρασνοαρμейσκ στα ουκρανικά) και την Βόβτσανσκ, προσκαλώντας δημοσιογράφους να το «επαληθεύσουν ιδίοις όμμασι». Το Κίεβο το αρνείται, λέγοντας ότι πρόκειται για προπαγάνδα και ότι οι μάχες συνεχίζονται, με τη Ρωσία να ελέγχει περίπου το 20% του εδάφους της χώρας. Αναλυτές εκτιμούν ότι, αν ο Τραμπ πιέσει πραγματικά, ο Πούτιν μπορεί να αποδεχτεί κατάπαυση του πυρός, αλλά οι βαθιές διαφωνίες – ιδίως στα εδάφη – καθιστούν δύσκολη κάθε λύση.
Οι συνομιλίες στη Μόσχα, παρόλο που δεν έφεραν άμεσα αποτελέσματα, διατηρούν ανοιχτό το κανάλι ΗΠΑ-Ρωσίας, ενώ η Ευρώπη και η Ουκρανία παρακολουθούν με επιφυλακτικότητα. Θα συνεχιστούν οι επαφές σε χαμηλότερο επίπεδο, αλλά η ερώτηση παραμένει: Θα βρεθεί συμβιβασμός πριν ενταθούν οι μάχες, ή θα παραταθεί το αδιέξοδο; Με φόντο τις απειλές του Πούτιν και τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ, η παγκόσμια σταθερότητα κρέμεται από μια κλωστή.