Η Συνήθεια της Υπερβολικής Συγγνώμης
Στην Ελλάδα, όπου η ευγένεια και η κοινωνική αρμονία είναι βαθιά ριζωμένες αξίες, η λέξη «συγγνώμη» ακούγεται συχνά – από το σπρώξιμο σε μια γεμάτη πλατεία μέχρι την καθυστέρηση σε μια συνάντηση για καφέ. Ωστόσο, η υπερβολική απολογία, ακόμα και για πράγματα εκτός του ελέγχου μας, μπορεί να υπονομεύσει την αυτοεκτίμηση και να δημιουργήσει εντύπωση αδυναμίας. Σύμφωνα με το Psychology Today, το 20% των ανθρώπων απολογείται υπερβολικά, με τις γυναίκες να το κάνουν συχνότερα λόγω κοινωνικών πιέσεων. Βασισμένοι σε έγκυρες πηγές όπως το Harvard Business Review και το Forbes, καθώς και ελληνικές συνήθειες που φαίνονται σε συζητήσεις στο X, εξετάζουμε γιατί απολογούμαστε τόσο και πώς να σταματήσουμε, σήμερα.
Γιατί Απολογούμαστε για τα Πάντα;
1. Κοινωνική Κουλτούρα και Ευγένεια
Στην Ελλάδα, η ευγένεια είναι κεντρική αξία, και η απολογία συχνά λειτουργεί ως κοινωνικός «λιπαντικός» για να αποφευχθούν συγκρούσεις. Το Journal of Cross-Cultural Psychology (2023) δείχνει ότι σε κολεκτιβιστικές κουλτούρες, όπως η ελληνική, οι άνθρωποι τείνουν να απολογούνται για να διατηρήσουν την αρμονία. Στο X, χρήστες σχολιάζουν: «Λέω ‘συγγνώμη’ ακόμα κι αν με σκουντήσουν στο μετρό – είναι αυτόματα πια!».
2. Χαμηλή Αυτοεκτίμηση και Φόβος Απόρριψης
Η υπερβολική απολογία συνδέεται συχνά με την ανάγκη αποδοχής. Το Psychology Today εξηγεί ότι όσοι απολογούνται συχνά φοβούνται ότι θα απογοητεύσουν ή θα ενοχλήσουν τους άλλους. Μια μελέτη του University of Queensland (2024) βρήκε ότι το 65% των ανθρώπων που απολογούνται υπερβολικά έχουν χαμηλότερη αυτοπεποίθηση, κάτι που στην Ελλάδα μπορεί να επιδεινώνεται από την πίεση να ανταποκριθείς σε οικογενειακές ή κοινωνικές προσδοκίες.
3. Ψηφιακή Επικοινωνία και Παρεξηγήσεις
Η άνοδος των social media και των γραπτών μηνυμάτων ενισχύει τη συνήθεια. Σύμφωνα με το The Guardian, η έλλειψη οπτικής επαφής οδηγεί σε υπερβολικές απολογίες για να αποφευχθούν παρεξηγήσεις. Στην Ελλάδα, όπου το 70% των νέων επικοινωνεί καθημερινά μέσω WhatsApp ή Viber (Statista, 2025), φράσεις όπως «Συγγνώμη αν σε ενόχλησα» είναι συνηθισμένες.
Πώς να Σταματήσεις να Απολογείσαι Υπερβολικά
1. Αναγνώρισε το Πρότυπο
Το πρώτο βήμα είναι να συνειδητοποιήσεις πότε και γιατί απολογείσαι. Το Forbes προτείνει να κρατήσεις ημερολόγιο για μια εβδομάδα, σημειώνοντας κάθε «συγγνώμη». Στην Ελλάδα, όπου η καθημερινότητα περιλαμβάνει συχνές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις (π.χ. καφές με φίλους, οικογενειακά τραπέζια), πρόσεξε αν απολογείσαι για πράγματα όπως καθυστέρηση 5 λεπτών ή διαφορετική γνώμη.
2. Αντικατάστησε τη «Συγγνώμη» με Εναλλακτικές
Αντί να πεις «συγγνώμη», δοκίμασε φράσεις που δείχνουν ευγένεια χωρίς αυτοϋποτίμηση, όπως προτείνει το Harvard Business Review:
- Αντί για «Συγγνώμη που άργησα»: «Ευχαριστώ που με περίμενες».
- Αντί για «Συγγνώμη αν σε ενόχλησα»: «Ελπίζω να είναι καλή στιγμή να μιλήσουμε». Στο X, Έλληνες χρήστες μοιράζονται: «Άρχισα να λέω ‘ευχαριστώ’ αντί ‘συγγνώμη’ και νιώθω πιο σίγουρος».
3. Ενίσχυσε την Αυτοεκτίμησή Σου
Η υπερβολική απολογία συνδέεται με χαμηλή αυτοπεποίθηση. Το Mind συνιστά τεχνικές όπως:
- Θετικές επιβεβαιώσεις: Υπενθύμιζε στον εαυτό σου την αξία σου καθημερινά, π.χ. «Οι απόψεις μου μετράνε».
- Αυτοφροντίδα: Αφιέρωσε χρόνο σε δραστηριότητες που σε γεμίζουν, όπως περπάτημα στην Ακρόπολη ή μαγείρεμα ενός ελληνικού πιάτου, π.χ. γεμιστά. Μια μελέτη του Journal of Positive Psychology (2023) δείχνει ότι η αυτοφροντίδα αυξάνει την αυτοεκτίμηση κατά 25%.
4. Θέσε Όρια και Εξάσκησε τη Διεκδικητικότητα
Στην ελληνική κουλτούρα, η διεκδικητικότητα μπορεί να θεωρηθεί αγένεια, αλλά το να εκφράζεις τις ανάγκες σου είναι υγιές. Το Psychology Today προτείνει να εξασκήσεις το «όχι» χωρίς ενοχές, π.χ. «Δεν μπορώ να έρθω σήμερα, αλλά ας κανονίσουμε για αύριο». Σε επαγγελματικό πλαίσιο, αντί να πεις «Συγγνώμη, δεν πρόλαβα», δοκίμασε: «Θα το ολοκληρώσω μέχρι αύριο».
5. Αναζήτησε Υποστήριξη
Αν δυσκολεύεσαι, συζήτησε με φίλους ή έναν ειδικό. Στην Ελλάδα, όπου η ψυχοθεραπεία κερδίζει έδαφος (το 15% των Ελλήνων έχει επισκεφθεί ψυχολόγο, σύμφωνα με το Hellenic Psychological Society, 2024), ένας θεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να εντοπίσεις τις ρίζες της συνήθειας. Στο X, χρήστες προτείνουν: «Μίλησα με φίλους και συνειδητοποίησα ότι το ‘συγγνώμη’ ήταν ο τρόπος μου να αποφύγω συγκρούσεις».
Προκλήσεις και Πώς να τις Ξεπεράσεις
- Κοινωνικές Πιέσεις: Στην Ελλάδα, η ευγένεια μπορεί να σε ωθεί να απολογηθείς. Υπενθύμιζε στον εαυτό σου ότι η ειλικρίνεια δεν είναι αγένεια.
- Συνήθεια: Αν το «συγγνώμη» είναι αυτόματο, σταμάτα για 2 δευτερόλεπτα πριν μιλήσεις και ρώτα: «Είναι απαραίτητο;».
- Φόβος Κριτικής: Το Forbes προτείνει να δεις την κριτική ως ευκαιρία ανάπτυξης, όχι ως λόγω απολογίας.
Συμπέρασμα: Απελευθερώσου από το «Συγγνώμη»
Η υπερβολική απολογία δεν είναι απλώς συνήθεια – είναι φορτίο που μειώνει την αυτοπεποίθησή σου. Μελέτες από το Psychology Today και το Harvard Business Review δείχνουν ότι η αντικατάσταση του «συγγνώμη» με διεκδικητικότητα ενισχύει την αυτοεκτίμηση και τις σχέσεις. Στην Ελλάδα του 2025, όπου η κοινωνική ζωή είναι έντονη, από τα καφενεία της Αθήνας μέχρι τις ταβέρνες της Κρήτης, το να σταματήσεις να απολογείσαι σημαίνει να διεκδικείς τη θέση σου με σεβασμό. Όπως λένε στο X: «Σταμάτα το ‘συγγνώμη’ και ξεκίνα να λες ‘αυτό είμαι εγώ’». Σήμερα, κάνε το πρώτο βήμα: την επόμενη φορά που θα πεις «συγγνώμη», σταμάτα, χαμογέλα και πες κάτι που σε εκφράζει. Είσαι αρκετός.
PHOTO: pexels-karola-g