Σε μια εντυπωσιακή εξέλιξη στον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας, η Ουκρανία πραγματοποίησε για πρώτη φορά επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) εναντίον ενός ρωσικού πετρελαιοφόρου στη Μεσόγειο Θάλασσα, χτυπώντας τον “σκιώδη στόλο” της Μόσχας που χρησιμοποιείται για να παρακάμπτει διεθνείς κυρώσεις. Η επίθεση, που έλαβε χώρα σε ουδέτερα ύδατα πάνω από 2.000 χιλιόμετρα μακριά από τα ουκρανικά σύνορα, προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο πλοίο QENDIL, χωρίς όμως περιβαλλοντικές συνέπειες, καθώς ήταν άδειο εκείνη τη στιγμή.
Η Επιχείρηση: Μια “Άνευ Προηγουμένου” Ενέργεια από την SBU
Η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση, χαρακτηρίζοντάς την ως “νέα, άνευ προηγουμένου ειδική επιχείρηση”. Σύμφωνα με ανώνυμη πηγή από την SBU, το QENDIL –ένα δεξαμενόπλοιο με σημαία Γκάμπιας ή Ομάν, ανάλογα με τις πηγές– χρησιμοποιούνταν από τη Ρωσία για να μεταφέρει πετρέλαιο, παρακάμπτοντας τις δυτικές κυρώσεις και χρηματοδοτώντας τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας. Το πλοίο, χωρητικότητας περίπου 115.000 τόνων, βρισκόταν σε διεθνή ύδατα νοτιοανατολικά της Ελλάδας, επιστρέφοντας από την Ινδία προς το ρωσικό λιμάνι Ust-Luga.
Βίντεο που κυκλοφόρησαν σε πλατφόρμες όπως το X δείχνουν υπέρυθρες εικόνες από την επίθεση: drones να πλησιάζουν το πλοίο και να προκαλούν εκρήξεις σε διάφορα σημεία του, με φλόγες και καπνό να υψώνονται από το κατάστρωμα. Η πηγή της SBU τόνισε ότι το πλήγμα ήταν “απόλυτα νόμιμο” και ότι η Ουκρανία θα συνεχίσει να χτυπά ρωσικούς στόχους “οπουδήποτε στον κόσμο”, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα αποτροπής.
Ευτυχώς, επειδή το τάνκερ ήταν άδειο, δεν υπήρξε κίνδυνος διαρροής πετρελαίου ή περιβαλλοντικής καταστροφής, όπως επιβεβαίωσαν ουκρανικές πηγές. Ωστόσο, οι ζημιές είναι εκτεταμένες, καθιστώντας το πλοίο ανίκανο να εκπληρώσει την αποστολή του.
Ο Ρόλος του “Σκιώδους Στόλου” και οι Διεθνείς Κυρώσεις
Ο “σκιώδης στόλος” της Ρωσίας αποτελείται από εκατοντάδες παλιά και συχνά αμφιλεγόμενα πλοία, που αλλάζουν συχνά σημαίες και ιδιοκτήτες για να αποφύγουν ελέγχους. Αυτά τα σκάφη επιτρέπουν στη Μόσχα να εξάγει πετρέλαιο και να εισπράττει έσοδα, παρά τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τη Δύση μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Εκτιμάται ότι ο στόλος αυτός αριθμεί έως και 1.000 πλοία και έχει γίνει στόχος κριτικής από ευρωπαίους ηγέτες, που τον χαρακτηρίζουν εργαλείο “υβριδικού πολέμου”.
Η επίθεση αυτή δεν είναι η πρώτη κατά ρωσικών τάνκερ – η Ουκρανία έχει χτυπήσει παρόμοια πλοία κοντά στις ακτές της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα – αλλά είναι η πρώτη στη Μεσόγειο, δείχνοντας την επέκταση των ουκρανικών δυνατοτήτων σε μεγαλύτερες αποστάσεις.
Η Ρωσική Αντίδραση: Προειδοποιήσεις από τον Πούτιν
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν σχολίασε την επίθεση, δηλώνοντας ότι δεν θα διαταράξει τον εφοδιασμό της Ρωσίας, αλλά η Μόσχα θα απαντήσει με “πολύ ισχυρότερα πλήγματα” κατά της Ουκρανίας. Σε σχετικές δηλώσεις του, ο Πούτιν έχει προειδοποιήσει για κλιμάκωση, συμπεριλαμβανομένης της απειλής να “κόψει την πρόσβαση της Ουκρανίας στη θάλασσα”, σε απάντηση παρόμοιων επιθέσεων σε τάνκερ. Επιπλέον, αναφέρθηκε σε πιθανές απειλές κατά του ρωσικού θύλακα του Καλίνινγκραντ, λέγοντας ότι οποιαδήποτε απόπειρα αποκλεισμού θα οδηγήσει σε “άνευ προηγουμένου κλιμάκωση” και ενδεχομένως σε “μεγάλης κλίμακας διεθνή σύγκρουση”.
Τι Σημαίνει Αυτό για την Ευρύτερη Σύγκρουση;
Αυτή η ενέργεια υπογραμμίζει την κλιμάκωση του πολέμου πέρα από τα ουκρανικά σύνορα, με την Ουκρανία να στοχεύει οικονομικούς πόρους της Ρωσίας για να περιορίσει τα έσοδά της από πετρέλαιο. Ειδικοί εκτιμούν ότι τέτοιες επιθέσεις μπορεί να αυξήσουν τις ασφαλιστικές πριμοδοτήσεις για τα ρωσικά πλοία και να πιέσουν περαιτέρω την οικονομία της Μόσχας. Ωστόσο, εγείρονται ερωτήματα για τις νομικές και ηθικές πλευρές επιθέσεων σε ουδέτερα ύδατα, με κάποιους να τις χαρακτηρίζουν “πράξεις κρατικής τρομοκρατίας”.
Καθώς ο πόλεμος εισέρχεται στο τέταρτο έτος του, εξελίξεις σαν αυτή δείχνουν ότι η σύγκρουση εξαπλώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζοντας ενεργειακές αγορές και διεθνή ύδατα. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά, με ελπίδες για ειρηνευτικές συνομιλίες να παραμένουν αμυδρές.