ε μια εποχή που οι καρκίνοι του μαστού θεωρούνται «θέμα» μεγαλύτερων ηλικιών, μια νέα μελέτη έρχεται να ταράξει τα νερά: Οι γυναίκες κάτω των 50 ετών, και ιδιαίτερα αυτές κάτω των 40, διαγιγνώσκονται όλο και συχνότερα με επιθετικές μορφές της νόσου – συχνότερα απ’ ό,τι προβλέπουν οι οδηγίες skrining. Με βάση δεδομένα 11 ετών από επτά κέντρα στη Νέα Υόρκη, το 20-24% όλων των διαγνώσεων αφορά γυναίκες 18-49 ετών, με τα περισσότερα να είναι επεμβατικά και δύσκολα στη θεραπεία. Τα ευρήματα, που παρουσιάστηκαν χθες στην ετήσια συνάντηση της Radiological Society of North America (RSNA) στο Σικάγο, καλούν για άμεση επανεξέταση των κατευθυντήριων γραμμών και έμφαση στην πρόωρη εκτίμηση κινδύνου.
Η Αόρατη Απειλή: Πόσο Συχνός Είναι Στις Νέες Γυναίκες;
Ο καρκίνος του μαστού παραμένει η συχνότερη καρκινική νόσος στις γυναίκες παγκοσμίως, αλλά η αύξηση στις νεότερες ηλικίες ανησυχεί ιδιαίτερα. Η μελέτη, που διεξήγαγαν η δρ. Σταματία Ντεστούνης, ακτινολόγος στο Elizabeth Wende Breast Care στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης, και η ερευνήτρια Αντρέα Αριένο, ανέλυσε 1.799 διαγνώσεις σε 1.290 γυναίκες ηλικίας 18-49 ετών, από το 2014 έως το 2024. Κάθε χρόνο, ο αριθμός κυμαινόταν από 145 έως 196 περιπτώσεις, με μέση ηλικία διάγνωσης τα 42,6 έτη – και ακραίες περιπτώσεις από 23 έως 49 ετών.
Από αυτές, το 41% εντοπίστηκε μέσω skrining (προληπτικών ελέγχων), ενώ το 59% μέσω διαγνωστικής εξέτασης (συμπτώματα ή ελέγχους λόγω ανησυχίας). Το πιο ανησυχητικό; Το 80,7% (1.451 περιπτώσεις) ήταν επεμβατικά – δηλαδή ικανά να εξαπλωθούν πέρα από τον μαστό – ενώ μόνο το 19,3% μη επεμβατικά. Και στις γυναίκες κάτω των 40, πολλά από αυτά τα επεμβατικά ήταν ιδιαίτερα επιθετικά, όπως ο τριπλά αρνητικός καρκίνος, που δεν ανταποκρίνεται σε ορμονικές θεραπείες και απαιτεί πιο εντατικές αγωγές.
«Αυτά τα δεδομένα δείχνουν ότι ο καρκίνος του μαστού στις νεότερες γυναίκες δεν είναι σπάνιος, και όταν εμφανίζεται, είναι συχνά πιο σοβαρός», τόνισε η δρ. Ντεστούνης. Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες κάτω των 50 αποτελούσαν μόνο το 21-25% των ελεγχόμενων ετησίως, έδιναν το 1/4 όλων των διαγνώσεων – ένα σταθερό ποσοστό που δεν μειώθηκε ούτε κατά την πανδημία.
Οι Οδηγίες Skrining: Ένα Κενό Που Κινδυνεύει Ζωές;
Οι τρέχουσες συστάσεις στις ΗΠΑ, από την U.S. Preventive Services Task Force και την American Cancer Society, ξεκινούν τακτικούς μαμογραφικούς ελέγχους από τα 40 (κάθε δύο χρόνια) ή τα 45 (ετήσια), και φτάνουν μέχρι τα 74. Για υψηλού κινδύνου γυναίκες (π.χ. με γενετική προδιάθεση), προτείνεται MRI και μαμογραφία από τα 30. Αλλά για τις κάτω των 40; Κενό. «Δεν υπάρχουν οδηγίες skrining γι’ αυτή την ομάδα, παρόλο που φέρει σημαντικό βάρος νόσου», προειδοποιεί η δρ. Ντεστούνης, καλώντας για εκτίμηση κινδύνου βασισμένη σε οικογενειακό ιστορικό, γονίδια (όπως BRCA), φυλή ή εθνικότητα.
Εθνικά στατιστικά ενισχύουν το συναγερμό: Οι γυναίκες κάτω των 40 διαγιγνώσκονται συχνότερα με τριπλά αρνητικό ή HER2-θετικό καρκίνο – επιθετικές μορφές με χειρότερη πρόγνωση. Επιπλέον, οι νεότερες τείνουν να εντοπίζουν μόνες τους την νόσο, συχνά σε προχωρημένο στάδιο, λόγω πυκνότερου μαστικού ιστού που δυσχεραίνει τις εξετάσεις. Παράγοντες όπως η παχυσαρκία, οι καθυστερημένες εγκυμοσύνες και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι (π.χ. ενδοκρινικοί διαταρακτικοί) φαίνονται να ωθούν αυτή την τάση, ιδιαίτερα σε μειονότητες.
Μια Κλήση για Δράση: Πώς να Προστατευτείς;
Η μελέτη δεν είναι μεμονωμένη: Πρόσφατα δεδομένα από το SEER δείχνουν αύξηση μεταστατικών διαγνώσεων σε γυναίκες 40-74 ετών, ενώ η θνησιμότητα σταματά να μειώνεται κάτω των 40. «Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε μόνο στην ηλικία για να αποφασίζουμε ποιος skrining χρειάζεται», λέει η δρ. Ντεστούνης. «Προσοχή στο οικογενειακό ιστορικό και έγκαιρη εκτίμηση κινδύνου μπορεί να σώσει ζωές».
Για τις νεότερες γυναίκες, η πρόληψη ξεκινά με ενημέρωση: Αυτοψία μαστών μηνιαίως από τα 20, συζήτηση με γιατρό για παράγοντες κινδύνου από τα 25, και skrining αν κριθεί απαραίτητο. Η έρευνα ενισχύει την ανάγκη για εξατομικευμένες προσεγγίσεις, πιθανώς με προγνωστικά μοντέλα όπως το Mirai, που υπερτερούν σε ακρίβεια.
Στο τέλος, αυτή η «αόρατη» απειλή θυμίζει: Ο καρκίνος δεν σέβεται ηλικίες. Με έγκαιρη επαγρύπνηση, μπορούμε να αλλάξουμε την ιστορία – για χιλιάδες γυναίκες που ονειρεύονται ένα υγιές αύριο.