Μονακό: Από Παράδεισος των Πλουσίων στη «Μαύρη Λίστα» της ΕΕ για Ξέπλυμα Χρήματος
Το Μονακό, το μικροσκοπικό πριγκιπάτο της Μεσογείου, γνωστό για την πολυτέλεια, τα καζίνο και την αίγλη των δισεκατομμυριούχων, βρέθηκε στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής για έναν απροσδόκητο λόγο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση το συμπεριέλαβε πρόσφατα στον κατάλογο των χωρών υψηλού κινδύνου για ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, τοποθετώντας το δίπλα σε χώρες όπως η Συρία, η Μιανμάρ, η Μπουρκίνα Φάσο και η Βενεζουέλα. Αυτή η εξέλιξη, που ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 10-12 Ιουνίου 2025, έχει προκαλέσει σοκ, καθώς το Μονακό, γνωστό ως καταφύγιο πλούσιων και διάσημων, καλείται τώρα να αντιμετωπίσει σοβαρές κατηγορίες για τις χρηματοπιστωτικές του πρακτικές.
Μια Αναπάντεχη Είσοδος στη «Μαύρη Λίστα»
Η απόφαση της ΕΕ να προσθέσει το Μονακό στη λίστα των «υψηλού κινδύνου» δικαιοδοσιών βασίζεται σε ελλείψεις που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος (AML) και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (CFT). Σύμφωνα με την Επίτροπο Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε, ο κατάλογος αυτός αποτελεί «βασικό εργαλείο για την προάσπιση της ακεραιότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ». Η Κομισιόν υποχρεώνει τις οντότητες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ να εφαρμόζουν αυξημένη επαγρύπνηση στις συναλλαγές με χώρες της λίστας, κάτι που μπορεί να επηρεάσει την οικονομία του Μονακό, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον χρηματοπιστωτικό τομέα και την αγορά πολυτελών ακινήτων.
Η λίστα περιλαμβάνει επίσης χώρες όπως η Αλγερία, η Αγκόλα, η Ακτή Ελεφαντοστού, η Κένυα, ο Λάος, ο Λίβανος, η Ναμίμπια και το Νεπάλ, ενώ αξιοσημείωτη είναι η αφαίρεση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Γιβραλτάρ, μετά από δεσμεύσεις για ενίσχυση των μέτρων τους κατά του ξεπλύματος χρήματος.
Γιατί το Μονακό;
Το Μονακό, το δεύτερο μικρότερο κράτος στον κόσμο μετά το Βατικανό, έχει μακρά ιστορία ως προορισμός για πλούσιους επενδυτές και διασημότητες, με μια από τις ακριβότερες αγορές ακινήτων παγκοσμίως. Ωστόσο, η φήμη του ως «παράδεισος» για κεφάλαια έχει προσελκύσει και σκιώδεις δραστηριότητες. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Εκστρατεία Δικαιοσύνης Magnitsky, εκατομμύρια ευρώ από παράνομες δραστηριότητες, που συνδέονται με Ρώσους ολιγάρχες, έχουν «παρκαριστεί» στο Μονακό, χωρίς να έχουν διεξαχθεί επαρκείς έρευνες. Αυτές οι αναφορές υποδεικνύουν ότι το πριγκιπάτο δεν έχει προχωρήσει επαρκώς στην αντιμετώπιση παράνομων χρηματοροών, κάτι που οδήγησε στην ένταξή του στη λίστα της ΕΕ.
Παράλληλα, η απουσία της Ρωσίας από τη λίστα έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με πολλούς να αναρωτιούνται γιατί η ΕΕ δεν συμπεριέλαβε τη Μόσχα, παρά τις κατηγορίες για εμπλοκή σε παράνομες χρηματοοικονομικές δραστηριότητες.
Αντιδράσεις και Επιπτώσεις
Η είσοδος του Μονακό στη «μαύρη λίστα» αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία του, καθώς η φήμη του ως ασφαλούς προορισμού για επενδύσεις μπορεί να κλονιστεί. Η λίστα της ΕΕ, που ευθυγραμμίζεται με την «γκρίζα λίστα» της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF), υποχρεώνει τις τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να ελέγχουν εξονυχιστικά τις συναλλαγές από και προς το Μονακό, κάτι που μπορεί να αποθαρρύνει επενδυτές.
Η απόφαση έχει προκαλέσει και πολιτικές αντιδράσεις. Ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Rasmus Andresen, εξέφρασε ανησυχίες για την αφαίρεση των ΗΑΕ από τη λίστα, υποστηρίζοντας ότι δεν έχουν σημειώσει επαρκή πρόοδο, ενώ η ισπανική κεντροδεξιά διαμαρτυρήθηκε για την αφαίρεση του Γιβραλτάρ. Η Επίτροπος Αλμπουκέρκε αναμένεται να συναντηθεί με ευρωβουλευτές για να συζητήσει τις αποφάσεις αυτές, εν μέσω εικασιών για πολιτικές και εμπορικές πιέσεις που επηρεάζουν τη σύνθεση της λίστας.
Τι Σημαίνει για το Μέλλον του Μονακό;
Η ένταξη του Μονακό στη λίστα της ΕΕ αποτελεί μια προειδοποίηση για το πριγκιπάτο να ενισχύσει τα μέτρα του κατά του ξεπλύματος χρήματος. Η Κομισιόν αναθεωρεί τακτικά τη λίστα, και το Μονακό θα κληθεί να αποδείξει ότι έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να απομακρυνθεί από αυτήν. Η διαδικασία αυτή, ωστόσο, απαιτεί χρόνο και σημαντικές μεταρρυθμίσεις, ενώ η ζημιά στην εικόνα του πριγκιπάτου ίσως είναι ήδη σημαντική.
Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει τη συνεχιζόμενη προσπάθεια της ΕΕ να προστατεύσει το χρηματοπιστωτικό της σύστημα από παράνομες δραστηριότητες, αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει όταν πολιτικές και εμπορικές σκοπιμότητες μπλέκονται με την εφαρμογή αυστηρών κανονισμών. Το Μονακό, από τη μεριά του, καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να διατηρήσει τη λάμψη του χωρίς να γίνει καταφύγιο για «βρώμικο χρήμα».
